ไปดู โขนชุดใหญ่ เรื่อง รามเกียรติ์ ชุด หนุมานชาญสมร กับหลานสาวตัวน้อยมาค่ะ
นาฏรรมแห่งสยาม โขนชุดใหญ่ เรื่อง รามเกียรติ์ ชุด หนุมานชาญสมร วันแสดง อาทิตย์ที่ ๒ สิงหาคม พ.ศ.๒๕๕๒สถานที่ หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทยนำโดย ปกรณ์ พรพิสุทธิ์ ดร.ศุภชัย จันทร์สุวรรณ์(ศิลปินแห่งชาติ)วันทนีย์ ม่วงบุญ ประสาท ทองอร่าม(ครูมืด) ฯลฯการแสดงเบิกโรงตำนานแห่งเพลงสาธุการ เพลงสาธุการเป็นเพลงหน้าพาทย์ชั้นสูงเพลงหนึ่ง ใช้สำหรับในพิธีการมงคลต่าง ๆ ทั้งเป็นการบรรเลงแบบเอกเทศและสำหรับประกอบการแสดง เป็นเพลงแรกในการบรรเลงเพลงโหมโรง ซึ่งถือว่าเป็นเพลงที่ศักดิ์สิทธิ์นำความมงคลมาสู่ทั้งผู้ฟัง ผู้บรรเลง ผู้แสดง และสถานที่ เพลงสาธุการตามตำนานกล่าวว่าเป็นเพลงที่เทวดาแต่งให้ไว้แก่มวลมนุษย์ เพื่อเป็นการบูชาต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังจะปรากฏเรื่องราวอยู่ในการแสดงเบิกโรง ตำนานมาแห่งเพลงสาธุการ ซึ่งนายเสรี หวังในธรรม (ศิลปินแห่งชาติ) เป็นผู้แต่งขึ้นตามเค้าเรื่องจากหนังสือดนตรีในพระธรรมวินัยของนายธนิต อยู่โพธิ์ อดีตอธิบดีกรมศิลปากร กล่าวไว้เป็นเรื่องเล่าว่า เมื่อพระอิศวรทรงเสด็จออกเทวะสภา และไม่เห็นเหล่าเทวดา นางฟ้า มาเฝ้าเหมือนทุกครั้ง ก็ทรงมีความสงสัย จึงตรัสถามเทวดาที่เหลืออยู่ ต่างพากันตอบว่า ผู้ที่หายไปนั้นต่างก็พากันไปเฝ้าพระพุทธเจ้ายังมนุษยโลกเพื่อฟังธรรมเทศนา พระอิศวรทรงทราบก็ไม่พอพระทัย ทั้งยังสงสัยว่า พระพุทธเจ้าเป็นใคร ถึงมีอำนาจเหนือกว่าพระองค์ สามารถชักจูงเหล่าเทวดานางฟ้าให้ลงไปหาได้ จึงประสงค์จะเสด็จลงไปดูให้ประจักษ์แก่ตา ครั้นลงไปก็เห็นเป็นมหัศจรรย์ ด้วยพระพุทธเจ้าทรงเปล่งรัศมีงดงาม เกือบทำให้พระองค์เข้าไปกราบไหว้ แต่แล้วก็ทรงคิดขึ้นได้ว่า จะทรงมาประลองฤทธิ์ จึงเนรมิตระบำ รำฟ้อน ดนตรี ให้มีเสียงกึกก้อง รบกวนสมาธิของเหล่าเทพเทวา มนุษย์ และสรรพสัตว์ในที่นั้น แต่ก็ไม่เกิดผลอย่างใด ก็ทรงพิโรธหนัก แล้วเข้าไปท้าพระพุทธเจ้าประลองฤทธิ์ โดยตรัสว่าตัวพระองค์นั้นจะกำบังกายหายตัวไปอยู่ตามที่ต่าง ๆ แล้วให้พระพุทธเจ้าชี้บอกให้ทุกคนในที่นั้นเห็นได้ ว่าไปอยู่ ณ ที่ใดบ้าง ซึ่งพระพุทธเจ้าได้ทรงชี้บอกให้ทุกคนเห็นหมด ไม่ว่าพระอิศวรจะซ่อนในสวรรค์ มนุษยโลก หรือยมโลก ในที่สุดพระอิศวรก็เสด็จกลับมา แต่พอมาถึงพระพุทธเจ้าหายไป แม้พระอิศวรจะทรงเพ่งฌานอย่างไรก็ไม่เห็น ไม่พบ จึงประกาศขอยอมแพ้ และขออัญเชิญพระพุทธเจ้ากลับมาที่เดิม พระพุทธเจ้าจึงทรงตรัสว่ามิได้หายไปไหนไกล แต่อยู่บนมุ่นมวยผมของพระอิศวร ถ้าจะให้เสด็จลงจากมุ่นมวยผม ก็ขอให้พระอิศวรทรงเนรมิตดนตรีบรรเลงโดยทรงตรัสว่า ดนตรีนั้นเป็นเครื่องทำให้โลกผาสุกพระอิศวรจึงทรงยอมและให้บรรเลงเพลงสาธุการขึ้นโขนชุดใหญ่ เรื่องรามเกียรติ์ชุดหนุมานชาญสมรการแสดงโขนชุดใหญ่ เรื่องรามเกียรติ์ ชุดหนุมานชาญสมร ซึ่งนายเสรี หวังในธรรม (ศิลปินแห่งชาติ) ได้จัดทำบทขึ้นนี้ จะแสดงให้เห็นเฉพาะเรื่องราวของตัวหนุมาน ซึ่งเป็นตัวละครเอกตัวหนึ่ง ประวัติที่มาของหนุมานนั้นยังไม่มีข้อยุติที่แน่นอนว่าผู้ใดเป็นบิดาที่แท้จริง แต่นายเสรี หวังในธรรม ได้ให้ทัศนะและแนวความคิดตามหลักฐานที่ปรากฏในบทโขนชุดนี้ ว่าหนุมานมีชาติกำเนิดเป็นอย่างไร ใครเป็นบิดา มารดา แล้วเหตุใดจึงตกมาเป็นทหารเอกแห่งองค์พระราม อันมีเนื้อเรื่องเบื้องต้น และเรื่องที่จัดแสดง ดังนี้เนื้อเรื่องเบื้องต้น ครั้งหนึ่งพระนารายณ์เทพเจ้า ทรงแจ้งว่าอสูรนนทุกเป็นพาล ใช้นิ้วเพชรที่พระอิศวรเทพเจ้า ประทานให้ ชี้เหล่าเทวดานางฟ้าให้ได้รับอันตรายไปทั่ว จึงคิดจะปราบนนทุก โดยทรงอวตารเป็น นางเทพอัปสร แล้วแสร้งทำกลอุบายให้นนทุกร่ายรำตาม นนทุกหลงเพลิดเพลินในความงามของ นางเทพอัปสร จนใช้นิ้วเพชรชี้ขาตนเองหักล้มลง เมื่อรู้ว่าเป็นพระนารายณ์เทพเจ้าแปลงมาก็โกรธแค้น และต่อว่า ว่าพระนารายณ์ไม่กล้าสู้ซึ่งๆหน้า พระนารายณ์จึงทรงตรัสสาปให้นนทุกไปเกิดเป็นพญายักษ์ มีสิบเศียร ยี่สิบกร มีฤทธิ์สามารถเหาะเหินเดินอากาศได้ ส่วนพระองค์จะอวตารไปเกิดเป็นมนุษย์เดินดิน ที่มีเพียงศรเป็นอาวุธ และจะตามไปประหารนนทุก นนทุกยิ่งโกรธจึงผูกเวรว่า จะทำให้พระนารายณ์ นั้นต้องทุกข์ทรมานด้วยสตรีอันเป็นที่รัก จากอำนาจคำผูกเวรต่อกันนี้ ทำให้นนทุกมาเกิดเป็นทศกัณฐ์ โอรสท้าวลัสเตียนแห่งกรุงลงกากับนางรัชฎา มีอนุชา 5 องค์ คือ กุมภกรรณ พิเภก ทูต ขร ตรีเศียร และขนิษฐาหนึ่งองค์คือ นางสำมนักขา ทศกัณฐ์มีนิสัยพาลเกเร รุกรานชาวโลกให้ได้รับความเดือดร้อน อยู่เป็นนิจ เมื่อความทราบถึงพระอิศวร พระองค์จึงทูลขอให้พระนารายณ์อวตารลงไปปราบทศกัณฐ์ พระนารายณ์ได้อวตารมาเป็นพระราม โอรสท้าวทศรถแห่งกรุงอโยธยา พร้อมด้วยพระลักษมีมาเป็น นางสีดามเหสี จักรมาเป็นพระพรตอนุชาองค์โต บัลลังก์นาคและสังข์มาเป็นพระลักษมณ์อนุชาองค์รอง ส่วนคทามาเป็นพระสัตรุดอนุชาองค์เล็ก และบรรดาเทวดาน้อยใหญ่ต่างทูลอาสาพระอิศวรจุติลงมา เป็นข้าทหารวานรของพระรามองก์ที่ ๑ กำเนิดหนุมาน ตอนที่ ๑ บิดรมารดา พระอิศวรแจ้งว่านางสวาหะถูกนางอัจนาสาป ให้ไปยืนตีนเดียวเหนี่ยวกินลมอยู่บนยอดเขาในป่าใหญ่ ก็ทรงเห็นเป็นโอกาสที่จะให้นางสวาหะพ้นคำสาป โดยให้กำเนิดบุตรเพื่อเตรียมไว้เป็นข้าทหารพระราม จึงมี พระบัญชาให้พระพายนำเทพศาสตรา และพละกำลังของพระองค์ ไปซัดใส่ปากนางสวาหะ ให้บังเกิดบุตร เป็นวานร และประทานนามว่าหนุมาน โดยให้พระพายเป็นบิดา ซึ่งหนุมานนี้จะมีคทาเพชรเป็นสันหลัง ตรีเพชรเป็นกาย มือ และเท้า จักรแก้วเป็นศีรษะ สามารถเหาะเหินเดินอากาศได้ มีฤทธิ์เดชฉกรรจ์ เมื่อพระพายรับพระบัญชาแล้ว จึงเหาะมาหานางสวาหะ แล้วซัดเทพศาสตราพร้อมทั้งพละกำลัง พระอิศวรใส่ปากนาง ครั้นได้ฤกษ์ดี ปีขาล เดือนสาม วันอังคาร นางก็ให้กำเนิดบุตรเป็นวานรผิวเผือกผ่อง เผ่นโผนออกมาจากปาก แล้วเหาะขึ้นท้องฟ้า แผลงอิทธิฤทธิ์หาวเป็นดาวเดือน พระพายจึงตั้งชื่อตามที่ พระอิศวรประทานมาว่าหนุมาน นางสวาหะได้บอกกับหนุมานว่า หากมีผู้ใดแลเห็นและมาทักทายถึงกุณฑล ขนเพชร เขี้ยวแก้วที่มีประจำกาย ผู้นั้นคือองค์พระนารายณ์อวตาร ให้เข้าสวามิภักดิ์ฝากตัวเป็นข้ารับใช้ตอนที่ ๒ ต้องสาป หนุมานได้สำแดงแผลงฤทธิ์ เหาะเหินเดินอากาศ จนหลงเข้าไปในอุทยานของพระอุมา เนื่องด้วย เยาว์วัยกำลังคึกคะนอง หนุมานจึงเข้าเหนี่ยวโน้ม หักปลิดผลไม้กินและทิ้งขว้างเล่นเป็นที่สนุกสนาน ทำให้ พระอุมาทรงพระพิโรธ ถึงกับสาปให้หนุมานเสียพละกำลังไปครึ่งหนึ่ง ต่อเมื่อใดได้พบพระรามและทรงเมตตา ลูบหลังสามครั้งจึงให้พ้นคำสาป องก์ที่ ๒ ถวายพล ครั้งหนึ่งทศกัณฐ์รู้ข่าวความงามของนางสีดามเหสีพระรามจากนางนางสำมนักขา ก็เกิดความหลงใหล จึงเข้าลักพานางเหาะไปยังกรุงลงกา นกสดายุเห็นเหตุการณ์จึงเข้าขัดขวาง แต่ก็ถูกทศกัณฐ์ใช้แหวนของนางสีดาขว้างจนปีกหัก ต้องร่วงลงสู่พื้นดิน พระรามกับพระลักษมณ์อนุชาเสด็จออกติดตามนางสีดา จึงได้พบกับสดายุ สดายุทูลถวายแหวนของนางสีดาและกราบทูลเรื่องทศกัณฐ์ลักพานางไปกรุงลงกาให้พระรามทรงทราบ ก่อนที่ จะสิ้นใจตาย และลิงป่าก็เก็บผ้าสไบที่นางแอบทิ้งไว้มาถวาย ทำให้พระรามทรงเศร้าโศกเสียใจและอาลัยอาวรณ์ถึงนางยิ่งนัก พระลักษมณ์ทูลปลอบและเชิญให้พระรามทรงบรรทม ในเวลานั้นหนุมานซึ่งอยู่บนต้นไม้ เห็นพระลักษมณ์เฝ้าปฏิบัติอยู่งานแทบเบื้องพระบาท ก็แกล้งหักกิ่งไม้ขว้างปา จึงทำให้พระลักษมณ์โกรธ ฉวยคันศรไล่ตีหนุมาน แต่หนุมานก็ชิงเอาคันศรไปได้ พระลักษมณ์จึงปลุกบรรทมและกราบทูลเรื่องที่เกิดขึ้น ให้พระรามทรงทราบ พระรามเห็นหนุมานมีรูปร่างลักษณะเป็นที่ต้องพระทัย จึงตรัสเรียกให้ลงมาเฝ้า หนุมาน ลงมาถวายศรคืน พระรามทรงลูบหัวตลอดหลังสามครั้งด้วยความเมตตา หนุมานก็ได้พละกำลังกลับคืน แล้วสำแดงฤทธิ์หาวเป็นดาวเดือน แล้วขอถวายตัวเป็นข้าทหาร พร้อมทั้งพาพวกพลวานรเข้าเฝ้าถวายตัว เป็นไพร่พลของพระราม เพื่อช่วยทำสงครามกับทศกัณฐ์ ครั้นพระรามตรัสปรึกษาเรื่องที่จะทำศึกกับทศกัณฐ์แล้ว จึงทรงให้พลวานรจองถนนถมทะเลข้ามไปเมืองลงกาองก์ที่ ๓ สงคราม เมื่อพระรามทรงได้รถทรงพระอินทร์เป็นราชพาหนะข้ามไปลงกาแล้ว จึงเสด็จพร้อมด้วยพระลักษมณ์ และขบวนพลวานรยกกองทัพข้ามไปกรุงลงกา ครั้นทศกัณฐ์รู้ข่าวว่าพระรามข้ามสมุทรมาได้แล้ว จึงเตรียมไพร่พลยักษ์ เพื่อยกทัพออกทำสงครามกับพระราม (จาก //www.thaiticketmajor.com /ใบปิดการแสดงโขนชุดนี้ ...ขอบคุณมากค่ะ)
จากเอก