การรักษา และเมตตาสังหาร  (mercy killing) ตอนที่ 2/3 การฆ่า หรือ ปล่อยให้ตาย

ต่อจากประเด็นคาถาม

ถาม : กรณี ผู้ป่วยยังไม่สามารถเสียชีวิตแต่ก็ไม่ได้สติ และไม่สามารถหายใจได้เอง ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจตลอดเวลา ลักษณะแบบนี้ควรใช้เครื่องช่วยหายใจเพื่อยื้อชีวิตต่อไป หรือว่าทำ mercy killing ได้เลยครับ ....

คำตอบ:

ดังที่ได้เรียนไว้ก่อนแล้ว นักวิชาการส่วนใหญ่มีมติว่า

หากเป็นการเยียวยา เพื่อรักษา “ชีวิต” ถือว่า เป็น “วาจิบ (คือสิ่งจำเป็น)”

และหลังจากที่ได้กล่าวถึงฮุก่ม การเยียวยา รักษา ในมุมมองอิสลาม ส่วนที่ไม่ถึงขั้นการรักษาชีวิต (วัลลอฮุอะอลัม)

ตอนนี้เหลือ 3 ประเด็นสุดท้าย ที่เราต้องคุยกัน เพื่อให้ได้คำตอบตามที่ถาม

คือ

ประเด็นที่สอง “เมตตาสังหาร”

ประเด็นที่สาม “ข้อผ่อนผันในกรณีที่อยู่ในสภาพไม่ต่างจากคนตาย

ประเด็นที่สี่ “ปฏิเสธการรักษา ขอหยุดการรักษา (ไม่ยื้อชีวิตเกินความจำเป็น)”

ประเด็นที่สอง เมตตาสังหาร

การทำลายชีวิตผู้อื่น อิสลามมี “กฎหลัก” ที่ว่า

“การฆ่าผู้อื่น หรือ ตนเอง ไม่ว่าจะเป็นมุสลิม หรือ ไม่ก็ตาม ถือเป็นบาปใหญ่ และ เป็นอาชญากรรมที่รุนแรงยิ่ง”

และมีข้อยกเว้นที่ว่า “นอกจากจะมีสาเหตุที่จำเป็นจริงๆ เช่น การฆ่าให้ตกตายตามกันตามคำสั่งของผู้พิพากษา ฆ่าเพื่อปกป้องชีวิตตนเอง หรือคนในครอบครัว เป็นต้น”

หลักฐาน ส่วนหนึ่ง จากซูเราะฮฺ อัลอิซรออฺ อายะฮฺที่ 33

وَلَا تََّ قتُلُوا اَّلن فسَ اَّل تِي حََّ رمَ اَّ للُّ إَِّ لا بَِّا لحَقَِّّ

“และพวกเจ้าอย่าได้ฆ่าชีวิตที่อัลลอฮฺห้าม นอกจากด้วยสัจธรรม”

และคำพูดของท่านนบีที่ว่า

من قَّتل مَّعاهداً لَّم يَّرح رَّائحة اَّلجنة، وَّإن رَّيحها يَّوجد مَّن مَّسيرة أَّربعين عَّاما.ً رَّواه اَّلبخاري .

“ผู้ใดสังหารผู้ทำสัญญาไม่เป็นศัตรู เขาจะไม่ได้กลิ่นของสวรรค์ ทั้งๆที่กลิ่นของมัน ขจรไกลเป็นระยะทางถึง 40 ปี” บันทึกโดย อิมาม อัลบุคอรี

ทีนี้มาถึงประเด็นของเรา “เมตตาสังหาร”

เมตตาสังหาร (mercy killing) คือ การฆ่าเพื่อให้หลุดพ้นจากความทรมาน มีรายละเอียดค่อนข้างมาก ตัวอย่างรูปแบบที่ทากัน เช่น การให้เสียชีวิตโดยการฉีดยาเข้าเส้น การปฏิเสธที่จะให้ หรือ รับการรักษา การหยุดให้การรักษา โดยมีเป้าหมายเพื่อให้คนเจ็บ หรือผู้ป่วย พ้นทุกข์ อาจรวมถึงการปลดภาระจากผู้ที่เกี่ยวข้อง เป็นต้น

นักวิชาการส่วนใหญ่ เห็นพ้อง “โดยรวม” ว่า “ไม่อนุญาตให้ฆ่าคนบาดเจ็บ หรือ ผู้ป่วย อันเนื่องมาจากความทรมานที่เขาประสพ ไม่ว่าจะมีทางเยียวยา หรือ ไม่มีทางเยียวยาแล้ว ก็ตาม”

จากหลักฐานที่หลากหลาย หนึ่งในนั้น อยู่ในซูเราะฮฺ อัลบะกอเราะฮฺ อายะฮฺที่ 155 ที่ว่า

وَلَنَ بلُوَن كُ م بَِّشَ يءٍ مَِّّنَ اَّ لخَو ف وََّا لجُوعِ وََّنَ قصٍمَِّّنَ اَّلأمََوَالِ وََّالأنفُسِ وََّالث مَرَاتِ وََّبَشِّرِ اَّل صابَِّرِينََّ

และแน่นอน เราจะทดสอบพวกเจ้า ด้วยส่วนหนึ่งของ ความกลัว ความหิวโหย และด้วยการสูญเสีย ไม่ว่าจะกับ ทรัพย์สิน ชีวิต หรือพืชผล และจงแจ้งข่าวดีแก่บรรดาผู้อดทนเถิด

และจากคาพูดของท่านนบีที่ว่า

لا يَّتمنين أَّحدكم اَّلموت مَّن ضَّر أَّصابه، فَّإن كَّان لَّابد فَّاعلَ فَّليقل: اَّللهم أَّحيني مَّا كَّانت اَّلحياة خَّيراً لَّي،َّ

وتوفني إَّذا كَّانت اَّلوفاة خَّيرا لَّي

คนหนึ่งในหมู่พวกท่านอย่าได้ปรารถนาความตายเพียงเพราะสิ่งเลวร้ายมาประสพกับเขา แต่หากจาเป็นต้องปรารถนา ให้เขาขอว่า “โอ้ อัลลอฮฺ โปรดให้ฉันมีชีวิตต่อไป หากชีวิตนั้นดีสาหรับฉัน และโปรดให้ฉันตาย หากความตายนั้นดีกว่าสาหรับฉัน” บันทึกโดยอิมาม อัลบุคอรี และ มุสลิม

ในทางปฏิบัติเราจะพบว่า มีหลายเคสที่ดูเหมือนอาการหนัก แต่เมื่อผ่านการเยียวยา หรือผ่านเวลาหนึ่ง เขายังมีชีวิตอยู่ได้อย่างมีความสุข อีกหลายวัน

อัลลอฮฺรู้ดี ในขณะที่เราแทบไม่รู้อะไรเลย

ประเด็นที่สาม ข้อผ่อนผันให้หยุดการช่วยเหลือ

กฎแทบทุกข้อในอิสลามล้วนมีข้อยกเว้น

สภาอุลามะฮฺ และ สถาบันต่างๆ ส่วนใหญ่ ในโลกอิสลาม เห็นพ้องกันว่า

อนุญาตให้หยุดการรักษา หยุดการใช้เครื่องช่วยชีวิต หากแพทย์ “ผู้เชี่ยวชาญ” ยืนยันว่า บุคคลผู้นั้นอยู่ในสภาพคนตายแล้ว คือมีชีวิตอยู่ได้เพียงเพราะเครื่องช่วยเหลือ และ ไม่มีการตอบสนองจากผู้ป่วย หรือ คนบาดเจ็บแล้ว

ตอนต่อไปมาต่อกันในประเด็นสุดท้าย “การปฏิเสธการรักษา” ครับ อินชาอัลลอฮฺ