ลมหายใจของหุ่นละครเล็ก หุ่นละครเล็ก เป็นศิลปะการแสดงที่ผสานศิลปะหลายแขนง ได้แก่ หัตถศิลป์ หรือการสร้างองค์ประกอบของหุ่น ความประณีตประณีตศิลป์ของการสร้างเครื่องแต่งกาย นาฏศิลป์ หรือการใช้ลีลาท่าเชิด คีตศิลป์ หรือดนตรี มัณฑนศิลป์ หรือการจัดฉาก การนำเสนอหุ่นละครเล็ก ต้องอาศัยความชำนาญสูงมากในการบังคับหุ่นด้วยมือ หุ่นละครเล็กปัจจุบันเหลืออยู่คณะเดียว คือละดรเล็กของครูโจหลุยส์ ที่สร้างเลียนหุ่นของพ่อครูแกร วัตถุประสงค์ของหุ่นละครเล็ก เพื่อรำลึกถึงพระคุณครูและเพื่ออนุรักษ์ ฟื้นฟูศิลปะแขนงนี้ หุ่นพ่อครูแกรที่เก็บรักษาไว้ที่เมืองโบราณขณะนี้ มีลักษณะเป็นหุ่นที่มีหัว แขน มือ เท่าแบบหุ่นหลวงหรือหุ่นใหญ่ สูงประมาณ ๑ เมตร สร้างด้วยไม้ ภายในกลวง โครงหุ่นท่อนบนทำจากกระดาษข่อย ท่อนล่างทำด้วยโครงลวด ประกอบกันด้วยกลไกทีสลับซับซ้อนต่อสายระโยงระยางสำหรับถือบังคับให้ส่วนต่างๆ คลื่อนไหวได้ ถ้าเป็นตัวเอกมีสายใยที่ข้อมือ ทำให้หักข้อมือและชี้นิ้วได้หากเป็นตัวตลกมือจะแข็ง พ่อครูแกร ศัพทวนิช ได้สร้างหุ่นละครเล็กนี้ขึ้นเลียนแบบหุ่นหลวง ทั้งรูปร่างหน้าตา และขนาด ต่างกันที่กลไกการบังคับหุ่นและลีลาการเชิดหุ่น หุ่นละครเล็กและการเชิดหุ่นละครเล็ก จึงเป็นศิลปะที่สร้างสรรค์ขึ้นใหม่ หุ่นละครเล็กที่ครูโจหลุยส์สร้างขึ้นนั้นได้มีการพัฒนาปรับเปลี่ยนในหลายด้าน เพื่อให้หุ่นดูมีชีวิตชีวา ทั้งโครงสร้างทางสรีระ ใบหน้า และกลไกที่ทำให้หุ่นสามารถเคลื่อนไหวได้เหมือนจริงคนจริงมากที่สุดนั้นประกอบด้วย ส่วนหัว ส่วนลำตัว และแขนขา แนวทางการนำเสนอหุ่นละครเล็ก ลีลาที่เปี่ยมด้วยชีวิตชีวานั้น เกิดจากความสามารถของผู้เชิดในการถ่ายทอดชีวิตจิตใจ ความงามแห่งการร่ายรำ ผ่านกลไกควบคุมให้หุ่นเคลื่อนไหวให้ได้ลีลาสวยสมใจ ผู้เชิดหุ่นละครเล็กจะต้องมีความชำนาญและรู้ศิลปะโขนละครเป็นอย่างดี การเชิดหุ่นละครเล็กแตกต่างจากการเชิดหุ่นประเภทอื่น คือ ใช้ผู้เชิด ๓ คน ต่อหุ่น ๑ ตัว โดยเฉพาะการเชิดหุ่นตัวพระ ยักษ์ และลิง เพื่อให้หุ่นมีท่วงท่าการรำที่งดงามเหมือนจริงตัวนางใช้คนเชิด ๒ คน ส่วนตัวตลกใช้คนเชิดคนเดียว หุ่นตัวที่เชิดยากที่สุด คือหุ่นลิง รองลงมาคือ หุ่นยักษ์ ข้อดีและข้อด้อย หุ่นละครเล็กต้องการทักษะชั้นสูงหลายด้าน นับตั้งแต่การสร้างหุ่น ไปจนถึงการนำเสนอต่อผู้ชม นับเป็นทั้งข้อดีและข้อด้อยในเวลาเดียวกัน ข้อดีคือฝึกให้ผู้ที่ทำงานกับหุ่นละครเล็กต้องพัฒนาตัวเองจนมีทักษะที่สูงพอสำหรับหุ่นชนิดนี้ ไม่ว่าในขั้นตอนใดก็ตาม ข้อเสียคือต้องใช้เวลานานมาก กว่าจะฝึกบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับหุ่นละครเล็กนี้ได้ คนส่วนใหญ่ไม่มีความอดทนเพียงพอ และการถ่ายถอดศิลปะแขนงนี้เป็นไปอยู่ในวงแคบๆ คล้ายๆกับการถ่ายทอดจากพ่อไปสู่ลูก หรือครูไปสู่ลูกศิษย์ในวงแคบ บุคคลทั่วไปไม่มีโอกาสได้รับการถ่ายทอด แนวทางการแก้ไข รัฐโดยทางกระทรวงวัฒนธรรมต้องช่วยเหลือในด้านงบประมาณบางส่วน รวมทั้งผู้รับผิดชอบละครหุ่นเล็กต้องเสนอแผนการฟื้นฟู โดยเข้ามาดูแลบริหารจัดการคณะหุ่นละคร (โจ หลุยส์) เสียเอง ไม่ปล่อยให้คณะหุ่นละครเป็นเพียงผู้เช่าพื้นที่การแสดงอย่างที่เป็นอยู่ เพื่อควบคุมต้นทุนและปรับปรุงการประชาสัมพันธ์และการตลาดให้ดีขึ้น ถือเป็นการหาข้อสรุปอย่างประณีประนอมและน่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุดในตอนนี้ และทางคณะหุ่นละครเล็กเองก็ควรยินดีและร่วมมือกับแผนปฏิรูปดังกล่าว เพื่อสืบสานต่อมรดกทางวัฒนธรรมแขนงนี้ให้ยังคงอยู่ได้ท่ามกลางพลวัตรทางสังคม นอกจากนี้กรมศิลปากร โดยกระทรวงศึกษาธิการควรบรรจุหุ่นละครเล็กเป็นหลักสูตรแห่งชาติสำหรับนักเรียนตั้งแต่เด็ก คงพอช่วยต่ออายุศิลปะแขนงนี้ให้อยู่คู่กับคนไทยไปได้อีกนาน เสริม (เท่าที่ทราบมาตอนนี้) น่าโล่งอกและดีใจแทนคณะหุ่นละครโจ หลุยส์ และยิ่งไปกว่านั้น น่ายินดีแทนคนไทยทุกคน อย่างน้อยยังมีโอกาสชมศิลปวัฒนธรรมชั้นสูงแขนงนี้อยู่ ฉะนั้นหากมีโอกาสก็ควรไป “สัมผัสของจริง” ด้วยตนเองสักครั้ง ทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ทั้งภาครัฐและเอกชน ต้องพร้อมใจกันทำหน้าที่ของตน เพื่อพยุงรากเหง้าของตัวเอง ให้ยังคงอยู่คู่เมืองไทยในยุคโลกาภิวัฒน์ เพราะอย่างน้อย เมื่อเปรียบเทียบความเก่าแก่ของกำเนิดแห่งหุ่นละครเล็กที่มีอยู่เพียงสองแห่งในโลก คือ ที่ญี่ปุ่นและในเมืองไทยของเราแล้วนั้น ของเราเก่าแก่กว่าของญี่ปุ่นมาก ผนวก กว่าหนึ่งศตวรรษหุ่นละครเล็ก ร่วมอนุรักษ์และปกป้องมรดกของชาติ ที่เหลืออยู่หนึ่งเดียวในไทยและหนึ่งเดียวในโลก กระทรวงวัฒนธรรม ได้มีการขานรับเรื่องนี้อย่างไรบ้าง หลายๆท่านคงทราบคำตอบดี น่าเสียดายอย่างยิ่งถ้าหากความพยายามขอความช่วยเหลือหลังจากที่ได้ทำมาแล้วเป็นเวลาพอสมควรนั้น เข้าถึงตัว “ผู้ใหญ่” ได้ไม่ถูกคนเสียทุกครั้งไป   Create Date : 22 ตุลาคม 2548 28 comments Last Update : 22 ตุลาคม 2548 22:14:12 น. Counter : 1908 Pageviews. Share Tweet

ขอให้สืบสานต่อไปนะค่ะ ขอเป็นกำลังใจให้ค่ะ ภูมิใจมากค่ะ   โดย: ปุ้ย IP: 203.113.81.170 3 กรกฎาคม 2549 10:16:42 น.

ขอให้วัฒนธรรมอันดีงามอยู่คู่กับคนไทยตลอดไปนะค๊ะ   โดย: มาย IP: 58.9.141.62 26 สิงหาคม 2549 18:54:10 น.

โดย: กระรอก IP: 203.150.132.242 30 สิงหาคม 2549 9:49:47 น.

ถ้าพูดถึงหุ่นละครเล็ก ก็พอจะรู้จักอยู่บ้างแต่ไม่มาก แต่มารู้จักเป็นเรื่องเป็นราวก็ตอนที่หุ่นละครเล็กของไทยได้ไปสร้างชื่อให้กับประเทศในการแข่งขันที่ผ่านมาตามที่สื่อทางทีวี รู้สึกทึ่งมากอยากจะไปชมการแสดงมาก คิดอยู่ในใจว่าเมื่อไรถึงจะมีโอกาสได้ไปชมการแสดงที่เป็นศิลปะอันงดงามนี้ได้ เพราะอยู่ต่างจังหวัด(อยากให้ครอบครัวได้ชมการแสดงนี้ด้วย) ก็ขอเป็นอีกหนึ่งกำลังใจนะค่ะ และหวังว่าในอนาคตข้างหน้าคงมีโอกาสไปชมการแสดงค่ะ   โดย: กระรอก IP: 203.150.132.242 30 สิงหาคม 2549 9:59:28 น.

เดี๋ยววันที่4ต.ค.จะไปดูหุ่นละครเล็กแล้วค่ะ   โดย: นวพร IP: 58.147.108.1 30 กันยายน 2549 16:13:38 น.

อยากหัดเล่นหุ่นละครเล็กบ้างจังเลยครับ อยากเก่งๆเหมือนพี่ที่เชิดหุ่นละครเล็กครับ ขอให้สืบสานต่อไปอย่าให้หายไปจากประเทศไทยครับผม   โดย: ดำรง IP: 202.28.35.1 3 ตุลาคม 2549 22:19:34 น.

ไปดูมาแล้วชอบมากประทับใจมากด้วยอยากดูอีกจัง   โดย: เด็ก.. IP: 58.181.185.83 15 ตุลาคม 2549 11:03:52 น.

รักม๊ากมากๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆๆ   โดย: ราง IP: 203.172.35.46 26 พฤศจิกายน 2549 14:40:43 น.

ไปดูมาแล้วรู้สึกว่าศิลปะของไทยดูน่าอัศจรรย์ยิ่งประเทศใดในโลก ขอให้สืบสานศิลปะชิ้นลำค่านี้ไว้ต่อไปนะคะ จะเป็นแรงใจให้ค่ะ   โดย: แพร IP: 203.113.80.11 28 ธันวาคม 2549 13:51:50 น.

ไปดูมาแล้วรู้สึกว่าศิลปะของไทยดูน่าอัศจรรย์ยิ่งประเทศใดในโลก ขอให้สืบสานศิลปะชิ้นลำค่านี้ไว้ต่อไปนะคะ จะเป็นแรงใจให้ค่ะ -_-   โดย: แพร IP: 203.113.80.11 28 ธันวาคม 2549 13:52:27 น.

อยากทราบเกี่ยวกับประวัติความเป็นมา และการสร้างหุ่นละครเล็กค่ะ เพื่อว่าจะได้ช่วยอนุรักษ์ไว้อีกด้านหนึ่ง เกิดมาเป็นคนไทยแล้วรู้สึกภาคภูมิใจกับสิ่งที่เกิดมานี้มากๆ เลยค่ะ   โดย: อุ๊kanpidcha@thaimail.com. IP: 58.147.100.239 29 มกราคม 2550 19:00:27 น.

โดย: 12553 IP: 203.113.77.7 2 กุมภาพันธ์ 2550 19:29:05 น.

อยากมีแฟนค่ะ   โดย: กุน IP: 222.123.148.241 11 กุมภาพันธ์ 2550 14:14:46 น.

ดีมากๆๆๆๆๆ   โดย: แด๊ง IP: 222.123.171.199 28 เมษายน 2550 15:47:11 น.

ขอให้ช่วยสนับสนุนกันหน่อยนะคะ เพราะถือว่าเป็นสมบัติของชาติ ลูกคุณสาครทุ่มแรงกายแรงใจและแรงเงินทำเพื่อให้ศิลปะของชาติอยู่รอด   โดย: yingyok IP: 202.91.19.192 21 พฤษภาคม 2550 21:38:41 น.

ขอเป็นกำลังใจให้คุณพิสูตรนะค่ะ หลังจากเสียคุณพ่อในวันนี้เวลา 6.20น. สู้ สู้นะค่ะจะอยู่ข้างๆคุณ   โดย: หยก IP: 202.91.19.192 21 พฤษภาคม 2550 21:42:03 น.

ที่บอกว่า "หุ่นละครเล็กที่มีอยู่เพียงสองแห่งในโลก คือ ที่ญี่ปุ่นและในเมืองไทย" แล้วหุ่นของประเทศอื่นในแถบยุโรปแตกต่างกันอย่างไรช่วยให้ข้อมูลได้รึเปล่าคะ zerpentine@gmail.com thank   โดย: o IP: 124.121.31.150 18 มิถุนายน 2550 23:09:12 น.

สุดยอดมากๆ   โดย: 1025 IP: 58.136.158.118 5 กรกฎาคม 2550 11:47:05 น.

ดีใจจังที่คนไทยไม่ทิ้งของไทย   โดย: mineeeeeee*-* IP: 58.8.83.193 21 กรกฎาคม 2550 14:01:21 น.

ดีใจจังที่คนไทยไม่ทิ้งของไทย   โดย: mineeeeeee*-* IP: 58.8.83.193 21 กรกฎาคม 2550 14:01:21 น.

ดีใจจังที่คนไทยไม่ทิ้งของไทย   โดย: mineeeeeee*-* IP: 58.8.83.193 21 กรกฎาคม 2550 14:01:21 น.

โดย: 10 IP: 203.107.204.167 26 ตุลาคม 2550 15:34:21 น.

โดย: ฝ้ายยยยยย IP: 203.209.90.82 2 พฤศจิกายน 2550 18:38:01 น.

รัก.......ทุกกกๆๆคนเรย.........fai_rat_emo@hot.........   โดย: เอ๋ยยยย IP: 203.209.90.82 2 พฤศจิกายน 2550 18:41:06 น.

เป็นความรู้ที่หน้าจะรู้ค่ะ   โดย: ปิ่นมุกค่ะ IP: 125.24.54.161 7 พฤศจิกายน 2550 12:31:07 น.

จะเป็นกำลังใจให้พี่ๆที่เชิดหุ่นละครเล็กนะคะ ^w^   โดย: น้องปิ่น IP: 61.19.65.160 10 พฤศจิกายน 2550 13:54:32 น.

ชอบมากๆและอยากให้มีคนสืบสานต่อไปฮะ   โดย: เด็กอัมพวา IP: 117.47.62.241 21 กุมภาพันธ์ 2551 10:17:25 น.

อยากเล่นหุ่นละครเล็กบ้างจังครับแต่ถ้าจะเล่นต้องเล่นโขนเป็นใช่ไหมครับใครมีที่เรียนโขนบอกทีนะ   โดย: ก... IP: 117.47.62.241 21 กุมภาพันธ์ 2551 10:19:44 น.