วัสดุพื้นบ้าน สู่ภาชนะชั้นสูง คุณค่างานศิลป์ไทย ตะลุ่ม เป็นภาชนะชนิดหนึ่งสำหรับใส่ของแทนถาดหรือพาน มีลักษณะปากงุ้มเข้า ทำจากวัสดุท้องถิ่นที่หาได้ง่าย อาทิ หวายน้ำ หวายน้ำผึ้ง ไม้ทองหลาง ไม้รวก และอุปกรณ์เครื่องมือช่างใกล้ตัว อาทิ เลื่อย สิ่ว ฆ้อน มีดจักตอก เหล็กหมาด หรือเหล็กนำ มีดขอนในปลายงอที่ทำขึ้นมาเฉพาะ และไม้แบบของแต่ละขนาดของตะลุ่มทั้งตัวและฐาน กาวร้อน ในอดีตใช้ลูกมะพลับ ซึ่งหาง่ายตามสวน เอามาโขลกตำพอแตก ๆ แล้วก็เอาน้ำในคลองใส่หมักไว้ประมาณสัก 3-4 วัน จะได้ยางเหนียวนำมาใช้แทนกาวได้ การทำเริ่มจากการเหลาไม้รวกมาทำหมุดยึดในขนาดที่ต้องการ ก่อนทำแบบตัวตะลุ่ม ด้วยการนำหวาย 9-10 ศอก มาจักผ่าสอง ผ่าสี่ แล้วแต่ขนาดภาชนะที่ต้องการ แล้วเหลาให้เป็นเส้นแบน ยาว เสร็จแล้วขดให้เป็นวง ๆ เอาแบบตัวมาวัดตำแหน่ง และขีดไว้จากนั้นใช้มีดจักตอก หักตามตำแหน่งที่ขีดไว้ ตะลุ่มมีทั้งหมด 10-12 เหลี่ยม ถ้าเป็นพานแว่นฟ้า 8 เหลี่ยมแล้วนำปลายทั้ง 2 ข้างมาประกอบกันด้วยกาวร้อน ใช้เหล็กหมาดเจาะนำ แล้วใช้หมุดไม้รวกที่เหลาไว้ ตอกยึดก็จะได้แบบตัว จากนั้นนำมาวัด เพื่อทดสอบขนาด การทำฐานหรือตีนตะลุ่ม จะทำลักษณะเดียวกับการทำตัว คือใช้แบบมาวัดหวายที่เหลาแล้ว เอามาขีดไว้ แล้วหักให้เป็นตามแบบ แล้วหยอดกาวร้อนและตอกหมุด จากนั้นนำส่วนตัวและฐานมาประกอบกัน เมื่อได้หุ่นโครงหวายตะลุ่มแล้ว ก็นำกระดาษทรายมาขัด เพื่อให้เรียบเนียนก่อนนำไปลงรักประดับมุกต่อไป
|