BlogGang.com : : sirivinit : น้ำ: ตำนานรักแสนโรแมนติกและปริศนาแห่งสวนลอยในมหานครบาบิโลน 2

น้ำ: ตำนานรักแสนโรแมนติกและปริศนาแห่งสวนลอยในมหานครบาบิโลน 2

คอลัมน์ : 108-1000 - ศิลป์ โดย รองศาสตราจารย์ ดร. กฤษณา หงษ์อุเทน

ภาพถ่ายวันแรกของการขุดแต่งประตูอิชตาร์แห่งนครบาบิโลน เมื่อวันที่ 1 เมษายน ค.ศ. 1902

       สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน วันนี้เรายังคงอยู่ที่บาบิโลน มหานครอันรุ่งเรืองและยิ่งใหญ่เกรียงไกรที่สุดบนพื้นพิภพในอดีต แต่กลับต้องจมอยู่ภายใต้ธรณีอย่างเงียบสงบและถูกหลงลืมจากโลกเป็นเวลานานนับพันปี (รูปที่ 1-3)

        จนกระทั่งเมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 โรเบิร์ต โคลเดไว (Robert Koldeway / ค.ศ. 1855-1925) สถาปนิกและนักโบราณคดีชาวเยอรมัน (รูปที่ 4) ได้ขุดพบ ประตูอิชตาร์ (Ischtar Gate) ที่ตั้งชื่อตามพระนามของ เทพนารีอิชตาร์ เทพธิดาแห่งสงครามและความรัก อีกทั้งถนนราชดำเนิน (Procession Street) อันกว้างขวางงดงามที่ทอดตัวยาวเหยียดจากประตูอิชตาร์ตรงไปยังพระราชวัง

ซึ่งสร้างขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติ เทพเจ้ามาร์ดุ๊ค (Marduk) เทพเจ้าผู้ปกปักรักษาพระนคร (รูปที่ 5-8) รวมทั้งพระราชวังที่อยู่ทางทิศเหนือและทิศใต้ของพระเจ้าเนบูคัดเนซซาร์ที่ 2 และฐานรากอันมหึมาของหอคอย 6 ชั้นแห่งนครบาบิโลน (รูปที่ 9-11) นอกจากนั้น โคลเดไวยังขุดพบฐานรากของอาคารในเขตพระราชวังทางทิศใต้ใกล้กับประตูอิชตาร์ (รูปที่ 3 และ 12) ซึ่งเขาสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นฐานรากของสวนลอยแห่งนครบาบิโลน สิ่งมหัศจรรย์ 1 ใน 7 ของโลกโบราณ

ประตูอิชตาร์แห่งบาบิโลนระหว่างการขุดค้นทางโบราณคดี

       ถึงแม้ว่าฐานรากของอาคารแห่งนี้จะเป็นโครงสร้างระบบเพดานโค้งที่เหมาะกับการรับน้ำหนักอาคาร อีกทั้งยังมีการขุดพบบ่อน้ำ และสิ่งก่อสร้างที่มีลักษณะคล้ายกว้าน ซึ่งน่าจะใช้สำหรับทดน้ำขึ้นไปบนสวนแบบขั้นบันได รวมทั้งเศษดินเผาแตกๆ อีกจำนวนมากมาย ซึ่งอาจจะเป็นเศษกระถางต้นไม้ดินเผาก็ตาม แต่ก็มีข้อโต้แย้งหลายประการที่ทำให้นักโบราณคดีในปัจจุบันไม่อาจปักใจเชื่อได้ เนื่องจากฐานรากของสิ่งก่อสร้างนี้มีความยาวเพียง 45 เมตร ซึ่งแม้จะมีขนาดใหญ่ไม่น้อย แต่ก็เล็กกว่าที่กล่าวไว้ในบันทึกทางประวัติศาสตร์มาก

       นั่นคือ ต้องมีความยาวถึงด้านละ 120 เมตร อีกประการหนึ่ง สิ่งก่อสร้างนี้ ถึงแม้จะอยู่ในเขตพระราชฐาน แต่ก็ตั้งอยู่ในส่วนที่เป็นสำนักราชวัง ไม่ได้อยู่ในเขตพระราชวังชั้นใน ที่สำคัญยังไม่ได้ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำยูเฟรติสตามที่สตาร์โบบันทึกไว้ อีกทั้งยังอยู่ห่างจากแม่น้ำค่อนข้างมาก ซึ่งทำให้ยากต่อการบริหารจัดการเรื่องระบบน้ำ

       นักโบราณคดีบางคนสันนิฐานว่า บางทีสวนลอยแห่งบาบิโลนอาจไม่เคยมีอยู่จริง เพราะผู้ที่เขียนบันทึกเกี่ยวกับสวนลอยแห่งบาบิโลนทุกคน ไม่เคยมีใครเห็นอุทยานนี้ด้วยตาตนเองแม้แต่คนเดียว แม้กระทั่งเบรอสโซส ผู้เขียนบันทึกเรื่องราวเกี่ยวกับสวนลอยแห่งบาบิโลนเป็นคนแรก ก็ยังมีชีวิตอยู่ในช่วงเวลา 350 ปีก่อนคริสตกาล หรือประมาณ 250 ปีหลังจากได้มีการสร้างสวนแห่งนี้

และที่น่าประหลาดใจคือ แม้กระทั่ง เฮโรโดตุส (Herodotus) บิดาแห่งประวัติศาสตร์โลกชาวกรีก ผู้มีชีวิตระหว่าง 484-424 ปีก่อนคริสตกาล ก็ยังไม่เคยกล่าวถึงสวนลอยแห่งบาบิโลนเลย ดังนั้นจึงอาจเป็นไปได้ว่า ทั้งหมดนี้เป็นเพียงจิตนาการของผู้เขียนบันทึกเท่านั้น เพราะแต่เดิมสวนลอยแห่งนี้ผูกพันกับตำนานเกี่ยวกับ ราชินีเซมิรามิส (Semiramis) จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า สวนลอยของเซมิรามิส

       อย่างไรก็ตาม นักโบราณคดีส่วนใหญ่ยังคงเชื่อว่าสวนลอยแห่งนครบาบิโลนมีอยู่จริง เพราะในดินแดนอียิปต์และเมโสโปเตเมียการสร้างอุทยานขนาดใหญ่ที่งดงามไปด้วยไม้ดอกไม้ประดับหลากหลายสายพันธุ์รวมทั้งพันธุ์ไม้หายากจากทั่วทุกสารทิศในลักษณะสวนพฤกษชาติ เป็นประเพณีนิยมของทุกราชสำนักในดินแดนแห่งนี้ จากจารึกของ พระเจ้าทิกลัทไพลเซอร์ (Tiglath-Pileser / 1115-1076 ปีก่อนคริสตกาล) ทำให้เราทราบว่า ทุกครั้งที่เสด็จกลับมาจากการศึกสงคราม พระองค์จะทรงนำเอาพืชพันธุ์ไม้แปลกๆ จากดินแดนที่พระองค์ทรงยึดครองได้กลับมายังอัสซีเรียเพื่อนำมาเพาะปลูกไว้ในพระราชอุทยานของพระองค์ ดังปรากฏในจารึกว่า

        …พืชพรรณไม้มีค่า ซึ่งไม่มีในดินแดนของข้า ข้าได้ปลูกมันไว้ในอุทยานแห่งอัสซีเรียน

        นอกจากนั้นประติมากรรมนูนต่ำจาก นครคอร์ซาบัด หรือ ดูร์ชาร์รูคิน (Khorsabad / Dur-Sharrukin) (รูปที่ 13) และเมืองเกายูนจิค (Kouyunjik) (รูปที่ 14 และ 15) ยังแสดงภาพอุทยานของอัสซีเรีย ที่สร้างบนเนินสูง มีธารน้ำ ไม้ดอกไม้ประดับนานาพรรณ และนกนานาชนิด บนยอดเนินปรากฏสิ่งก่อสร้างที่สันนิษฐานว่า น่าจะเป็นเทวาลัยหรือแท่นบูชาสำหรับบวงสรวงสิ่งศักดิ์สิทธิ์

ประติมากรรมนูนนี้ทำให้นักโบราณคดีสันนิษฐานว่า สวนลอยแห่งบาบิโลน ที่มีลักษณะก่อตัวสูงขึ้นไปเป็นชั้นๆ แบบขั้นบันได น่าจะสร้างตามแบบพระราชอุทยานใน นครนิเนเวห์ (Nineveh) ซึ่งพระเจ้าเซนนาเชริบ (Sennacherib) ผู้ปกครองอาณาจักรอัสซีเรียระหว่าง 705-681 ปีก่อนคริสตกาล ทรงมีพระบัญชาให้สร้างขึ้นที่ริมฝั่งแม่น้ำไทกริส เพื่อถวายแก่พระราชินีธาสเมทูนซาร์รัท (Tasmetun-Sarrat) พระมเหสีของพระองค์ (รูปที่ 16 และ 17) สำหรับการบริหารจัดการเรื่องระบบน้ำคงจะใช้ระหัดสูบน้ำของอาร์คิมิดิส ที่ใช้กันแพร่หลายในดินแดนอัสซีเรีย ทดน้ำจากแม่น้ำไทกริสขึ้นไปบนอุทยาน

       ถึงแม้ว่าฐานรากของอาคารที่มีโครงสร้างระบบเพดานโค้ง ซึ่งโคลเดไวขุดพบ จะไม่ได้รับการยอมรับว่าเป็นของสวนลอยอันเลื่องชื่อ แต่นักโบราณคดีส่วนใหญ่ก็ยังไม่ปักใจเชื่อว่า อุทยานซึ่งได้รับการยกย่องว่าเป็นสิ่งมหัศจรรย์ 1 ใน 7 ของโลกนี้ จะเป็นเพียงจินตนาการอันพิสดารพันลึกของผู้เขียนบันทึกยุคโบราณเท่านั้น สาเหตุเพราะสถานการณ์ความวุ่นวายทางการเมืองในประเทศอิรักที่ผ่านมาหลายปีจนถึงปัจจุบัน ทำให้การขุดค้นทางโบราณคดีในดินแดนพระจันทร์เสี้ยวต้องหยุดชะงักลงอย่างไม่มีกำหนด บางทีสวนลอยแห่งนครบาบิโลนอาจยังรอคอยผู้ค้นพบอย่างสงบภายใต้แผ่นดินอันร้อนระอุของประเทศอิรักอยู่ก็เป็นได้

       พบกันใหม่ในสัปดาห์หน้า ยังมีเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับ น้ำ มาเล่าให้แฟนๆ ที่รักทุกท่านฟังอีก อย่าลืมคลิกเข้ามาอ่านต่อในวันพฤหัสบดีหน้านะคะ

ภาพถ่ายทางอากาศส่วนหนึ่งของพระราชวังของพระเจ้าเนบูคัดเนซซาร์ที่ 2 บนพื้นที่ 51,000 ตารางเมตรระหว่างการขุดค้นทางโบราณคดี ด้านหน้าสุดเทวสถานของเทพนารีนินมาฮ์ (Ninmah) (A) เหนือขึ้นไปทางด้านขวาเป็นประตูอิชตาร์ (B) และถนนราชดำเนิน (C) ถัดขึ้นไปด้านบนจะเป็นฐานรากของอาคารที่มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมูและมีโครงสร้างระบบเพดานโค้ง ซึ่งโคลเดไวสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นฐานรากของสวนลอยแห่งนครบาบิโลน (D)



Robert Koldewey สถาปนิกและนักโบราณคดี ชาวเยอรมัน ผู้ขุดพบมหานครบาบิโลน



แบบจำลองประตูอิชตาร์และถนนราชดำเนิน



สัณฐานโดยอนุมานของประตูอิชตาร์และถนนราชดำเนิน



ประตูอิชตาร์และถนนราชดำเนินในจินตนาการของศิลปิน



ประตูอิชตาร์ที่ประกอบขึ้นใหม่ตามสัณฐานโดยอนุมานของนักโบราณคดี ในพิพิธภัณฑ์สถานแห่งกรุงเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนี สูง 14.30 เมตร



แบบจำลองมหาวิหารของเทพเจ้ามาร์ดุ๊คและหอคอยแห่งนครบาบิโลน สัณฐานโดยอนุมานจากการสันนิษฐานของ Walter Andrae



หอคอยแห่งนครบาบิโลนจากจินตนาการของ Pieter Bruegel จิตรกรชาวเนเธอร์แลนด์



หอคอยแห่งนครบาบิโลนในจินตนาการของศิลปิน



แผนผังพระราชวังของพระเจ้าเนบูคัดเนซซาร์ที่ 2 ตรงมุมด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพระราชวัง (e)ใกล้ประตูอิชตาร์ (a) คือบริเวณที่โคลเดไวสันนิษฐานว่า น่าจะเป็นฐานรากของสวนลอยแห่งนครบาบิโลน



ประติมากรรมนูนต่ำจากนครคอร์ซาบัด แสดงภาพอุทยานของอัสซีเรียที่สร้างเป็นเนินสูงขึ้นไป



ประติมากรรมนูนต่ำจากเมืองเกายูนจิค แสดงภาพอุทยานของอัสซีเรียที่สร้างเป็นเนินสูงขึ้นไป



ภาพเขียนลายเส้นคัดลอกจากประติมากรรมนูนต่ำจากเมืองเกายูนจิค



แบบร่างสัณฐานโดยอนุมานของสวนลอยแห่งนครบาบิโลนจากการสันนิษฐานของโคลเดไว



สวนลอยแห่งบาบิโลนในจินตนาการ



มหานครบาบิโลนในจินตนาการของศิลปิน