“ดอกเคราฤาษี, ดอกหนวดตาแป๊ะ"
(Tillandsia usneoides)

“Tillandsia usneoides " เคราฤาษี, หนวดตาแป๊ะ เป็นทิลแอนด์เซียชนิดหนึ่ง (Tillandsia usneoides) หลายคนเคยเห็น แต่หลายคนยังไม่รู้จักพืชชนิดนี้ ผู้สันทัดกรณีระบุว่าสามารถพบทิลแอนด์เซียชนิดนี้ได้ตั้งแต่ทวีปอเมริกาเหนือลงไปจนถึงอเมริกาใต้ ลักษณะลำต้นเล็กผอมเป็นเส้นยาวเรียงต่อกัน เห็นไทรโคม (ขน) ปกคลุมทั่วต้นชัดเจน ที่ขายในประเทศไทยมีประมาณ 5 สายพันธุ์ พฤติกรรมของเคราฤาษี หรือหนวดตาแป๊ะนี้ชอบที่โล่งโปร่ง อากาศถ่ายเทได้สะดวก การเจริญเติบโตจะยาวเพิ่มลงมาเรื่อย ๆ สามารถตัดส่วนที่ยาวต่อ ๆ ลงมาแบ่งไปเป็นกอใหม่หรือเป็นพุ่มใหม่ได้นะคะ








คำว่าทิลแอนด์เซียอาจไม่ค่อยได้ยินมากนักสำหรับบางคน ดังนั้นเรามาดูกันว่าทิลแอนด์เซียคืออะไร? ทิลแอนด์เซียเป็นชื่อย่อยของพืชที่อยู่ตระกูลบรอมิเลียต (Bromeliaceae) ซึ่งบรอมิเลียตเป็นพืชในวงศ์สัปปะรดหรือที่เราเรียกกันว่าสัปปะรดสีนั่นเอง คงถึงบางอ้อกันบ้างแล้วนะคะ ทิลแอนด์เซียในปัจจุบันมีมากกว่า 500 ชนิด แต่ละชนิดมีหน้าตาแปลกแตกต่างกันออกไป ดอกมีสีสันสดใส นำไปห้อยโหนโดยไม่ต้องใช้เครื่องปลูก วางหรือติดแปะบนวัสดุอะไรก้อได้ แต่ส่วนใหญ่จะโตช้า ทั้งหมดถือเป็นไม้อากาศแท้ ๆ ลักษณะของไม้อากาศแท้ ๆ จะมีไทรโคม (Trichome) ปกคลุมไปทั่วทั้งต้น ซึ่งไทรโคมจะทำหน้าที่ดูดซับความชื้นและธาตุอาหารในอากาศ ลักษณะของไทรโคมคล้ายขนสีขาวปกคลุมไปทั่วทั้งต้น แต่บางคนอาจมองเป็นสีขาวหรือสีเงิน ในขณะที่บรอมิเลียตหรือพืชในวงศ์สัปปะรดนั้นจะเป็นพืชที่ปลูกในดิน ไม่ใช่กลุ่มรากอากาศเหมือนทิลแอนด์เซีย จึงไม่มีไทรโคมปกคลุมลำต้นเหมือนทิลแอนด์เซีย

ทิลแอนด์เซียชนิดต่าง ๆ











พืชในกลุ่มทิลแอนด์เซีย หรือพืชที่มีลักษณะเป็นไม้อากาศนี้ สามารถเติบโตได้โดยไม่ต้องมีเครื่องปลูก นำไปห้อยโหนไว้ตรงไหนก้อได้ หรือใช้ภาชนะอะไรก้อได้ เนื่องจากทิลแอนด์เซียมีมากมายหลายร้อยชนิด แต่ละชนิดจะมีพฤติกรรมที่แตกต่างกันออกไป บางชนิดทนร้อน บางชนิดชอบชื้น ระดับการเลี้ยงจะยากง่ายแตกต่างกันออกไป ที่เราเคยเลี้ยงมาประมาณกว่าสิบสายพันธุ์มีข้อเสียคือโตช้า ดอกจะโรยตัวค่อนข้างเร็ว บางชนิดสามารถแตกหน่อและแยกไปเป็นต้นใหม่ได้ หรือจะให้อยู่รวมกันเป็นก้อนเดียวก้อได้ แต่ทุกสายพันธุ์ที่เลี้ยงมามีความอดทนสูง (ไม่ตายง่าย)








เคราฤาษี / หนวดตาแป๊ะ เป็นทิลแอนด์เซียที่เราชอบมากที่สุดในกลุ่มทิลแอนด์เซียที่เคยเลี้ยงมาทั้งหมด เพราะเมื่อนำมาเลี้ยงให้เป็นพุ่ม หรือนำมาจัดให้เป็นม่านหน้าต่าง หรือแม้แต่การห้อยโหนอยู่บนกิ่งไม้ จะดูเป็นชิ้นเป็นอันกว่าทิลแอนด์เซียชนิดอื่นที่มีขนาดเล็ก เคราฤาษีสามารถนำมาตกแต่งประดับสวน ประดับห้อง และประดับงานอีเวนต์ต่าง ๆ ได้ดี











ตามทฤษฎีบอกว่าเคราฤาษีจะให้ดอกในช่วยเดือน กุมภาพันธุ์ – เมษายน ลักษณะของดอกแม้จะมีขนาดเล็ก แต่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า หลายคนอาจไม่ทราบว่าหนวดแป๊ะหรือหนวดฤาษีสามารถให้ดอกได้ แต่หากเลี้ยงในสภาพที่เหมาะสมจะสามรถได้ชมดอกของหล่อนได้ แม้ว่าดอกจะเล็กไปสักหน่อยและมีอายุประมาณ 2-3 วัน










หลายคนที่เราแบ่งกอไปให้ พบว่าหล่อนแห้งเหี่ยวเฉาตายกลายเป็นสีดำ แต่มันสามารถฟื้นคืนชีพกลับมาได้ หากได้น้ำสม่ำเสมอ ยกเว้นปล่อยให้ตายไปแบบไม่ยอมดูแล อย่างพวงนี้ถูกแยกออกมาเป็นพวงเล็ก ๆ ห้อยติดกับไผ่น้ำ บังเอิญว่าไผ่น้ำไม่จำเป็นต้องรดน้ำ เพราะเขาจะอยู่ในอ่างน้ำอยู่แล้ว เกิดจากความผิดพลาดของคนรดน้ำที่มองข้ามจุดนี้ไป ทำให้มันแห้งเหี่ยวไปในที่สุด ปัจจุบันมีการสั่งให้รดน้ำเพิ่มเติมจึงงอกออกมาเป็นต้นสีเขียวแล้วนะคะ




ทิลแอนด์เซียที่เรียกว่า "หนวดตาแป๊ะ" หรือ "เคราฤาษี" เป็นอีกหนึ่งทางเลือกสำหรับคนที่ต้องการความแปลกใหม่ในรูปแบบพืชที่ไม่ต้องมีเครื่องปลูก สามารถนำไปห้อยโหนโดยไม่ต้องใส่กระถางดิน เหมาะทั้งพื้นที่กว้างขวางและที่พื้นที่แคบ เพียงแต่ให้มีแดดส่องโดนบ้าง อากาศโปร่งถ่ายเทได้ดี และรดน้ำเป็นประจำเพียงวันละหนึ่งครั้งก้อเพียงพอแล้ว