พ่อหมี พี่หมอ อิอิ
เอื้องสายน้ำผึ้ง น้ำนม

เอื้องสายน้ำผึ้ง (Dendrobium primulinum Lindl. 1858) กับเอื้องสายน้ำนม (Dendrobium cretaceum Lindl. 1847) นั้น ในปัจจุบันจาก web site ของสวนพฤกษศาสตร์ Kew ซึ่งเป็นองค์กรที่รับรองชื่อวิทยาศาสตร์ของพืชทั่วโลก ตกลงให้ใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ชื่อเดียวกัน คือ Dendrobium polyanthum Wall. ex Lindl. 1830 คือมีการประชุมตกลงกันแล้วว่าชื่อวิทยาศาสตร์ทั้งสามชื่อหมายถึงพืชชนิดเดียวกัน โดยหลักแล้ว ต้องใช้ชื่อที่มีการจดทะเบียนก่อนถือเป็นชื่อที่ถูกต้อง ส่วนชื่ออื่นถือเป็นชื่อพ้อง ดังนั้น Dendrobium primulinum Lindley 1858 และ Dendrobium cretaceum Lindl. 1847 จึงกลายเป็นชื่อพ้อง

แต่น่าสังเกตว่า Lindley คนเดียวกันนี้เองที่ได้เห็นและตั้งชื่อพืชทั้งสามชื่อ โดยครั้งแรกน่าจะเป็นการเปลี่ยนสกุลที่ Wall จัดผิดพลาดไว้มาเป็น Dendrobium จากนั้นอีก 17 ปีให้หลัง Lindley ก็ได้จดชื่อ Dendrobium cretaceum และต่อมาอีก 11 ปี ก็ตั้งชื่อ Dendrobium primulinum น่าแปลกใจที่ทำไม Lindley จึงคิดว่า Dendrobium cretaceum ต่างจาก Dendrobium polyanthum ตั้งแต่แรก เนื่องจากเกิดไม่ทัน และไม่ได้ร่วมประชุมกับเขาด้วย ก็เลยขอเดาครับ (อิอิ) ว่าแต่ละครั้งที่มีการจดทะเบียนตั้งชื่อนั้น แต่ละต้นที่เป็นต้นแบบมีความแตกต่างกันจริง แต่ถ้าดูโดยรวมแล้ว ไม่ควรจะแยกเป็นคนละชนิด

ประเด็นคือเป็นไปได้หรือไม่ที่ต้นที่มาจากแต่ละพื้นที่มีความแตกต่างกัน แต่ถ้าวิเคราะห์การกระจายในแต่ละลักษณะแล้ว มีความคร่อมกันอยู่ โดยไม่สามารถขีดเส้นแบ่งที่ชัดเจนได้ เรามาลองดูรูปต้นที่ผมมีอยู่กันครับ


Dendrobium cretaceum

โดยทั่วไป เอื้องสายน้ำนม (Dendrobium cretaceum) มีลำต้นค่อนข้างสั้นกว่าเอื้องสายน้ำผึ้ง ลำมีสีออกเขียว ทำให้บางครั้งถ้าไม่เห็นดอกก็อาจจะสับสนกับเอื้องสายน้ำเขียว (Dendrobium crepidatum Lindl. ex Paxton 1850) ได้ ดอกค่อนข้างเล็ก สีขาว กลีบปากมีสีขาว ตรงกลางอาจมีปื้นสีนวล หรือบางต้นก็เป็นสีเหลืองด้วย และมีลายทางบางๆ สีแดงชมพู เข้มจางต่างกันในแต่ละต้น ในหนังสือบางเล่มบอกว่าเอื้องสายน้ำนมพบได้ในภาคใต้ของประเทศไทย


Dendrobium primulinum (ไทย)
เอื้องสายน้ำผึ้ง (Dendrobium primulinum) มีดอกใหญ่กว่ามาก (ลองเทียบกับลำต้น) กลีบดอกมีสีชมพู อ่อนหรือเข้มแตกต่างกันไปในแต่ละต้น กลีบปากแผ่กว้างจนเกือบกลม สีนวล ลายสีแดงชมพูในปากจางมาก ลำต้นเมื่อแก่ออกสีน้ำตาล มีรอยบุ๋มเล็กๆ ที่ตาดอก และลำค่อนข้างนิ่ม เมื่อบีบจะยุบลงจนรู้สึกได้ เอื้องสายน้ำผึ้งพบได้ตั้งแต่เทือกเขาหิมาลัย จีนตอนใต้ พม่า ลาว เวียดนาม ภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือ ไปจนถึงภาคใต้ของไทย


Dendrobium primulinum (ลาว)
สำหรับเอื้องสายน้ำผึ้งที่มีต้นกำเนิดจากฝั่งประเทศลาว กลีบปากมีปื้นสีเหลืองใหญ่ตรงกลาง และลายเส้นสีชมพูจางมากหรือไม่เห็นเลย


Dendrobium primulinum ต้นนี้ดอกสีเข้มมากจนเกือบเป็นสีม่วงแดง เท่าๆ กับเอื้องสายน้ำครั่ง (Dendrobium parishii) ผู้เขียนเว็บคิดว่าน่าจะมาจากอัสสัม
ลองมาดูรูปที่ค้นจากเว็บครับ


ต้นนี้ในเว็บบอกว่าเป็น Dendrobium primulinum ดอกคล้าย Dendrobium cretaceum แต่ใหญ่กว่าชัดเจน และลำต้นก็คล้ายกับที่บรรยายไว้แต่ต้น คือสีออกเขียวอมน้ำตาล มีรอยบุ๋มที่ตาดอกชัดเจน


ต้นนี้ในเว็บบอกว่าเป็น Dendrobium cretaceum แต่ดอดค่อนข้างใหญ่ ดูคล้ายต้นข้างบนมาก


ชอบรูปต้นนี้มากทีเดียว มีลักษณะก้ำกึ่งระหว่าง Dendrobium cretaceum กับ Dendrobium primulinum คือถ้าลองเปลี่ยนสีกลีบดอกให้เป็นสีชมพู ก็คงจะมีหลายคนบอกว่าเป็นเอื้องสายน้ำผึ้งมากกว่าเอื้องสายน้ำนม

และถ้าลองค้นหา Dendrobium polyanthum จะไม่ค่อยพบ ถ้าพบก็มีหน้าตาแบบ Dendrobium primulinum จากที่ค้นมานี้ก็พอจะเห็นว่าความแปรปรวนของลักษณะที่ใช้แยก Dendrobium cretaceum กับ Dendrobium primulinum มีค่อนข้างสูง และทำให้รู้สึกเหมือนว่าชื่อเอื้องสายน้ำนม Dendrobium cretaceum เป็นปลายสุดข้างหนึ่งของแถบ คือเป็นต้นที่ค่อนข้างเล็ก ดอกเล็ก สีขาวน้ำนม แต่โดยทั่วไปแล้วต้นอื่นๆ อาจมีลักษณะที่อยู่ระหว่างกลาง สีกลีบดอกในบางต้นก็เข้มมากได้ถึงม่วงแดง กลีบปากอาจไปสุดอีกข้างหนึ่งคือกลมมาก ไม่มีลายสีชมพู และยังเป็นไปได้ที่จะมีปื้นสีเหลืองสดตรงกลาง รู้สึกเหมือนว่าความแปรปรวนเหล่านี้สัมพันธ์กับพื้นที่การกระจาย

ดังนั้นข้อสรุปว่าทั้งหมดควรเป็นชนิดเดียวกันก็ดูน่าจะสมเหตุสมผล แต่จะใช้ชื่อวิทยาศาสตร์ว่าอะไรดี ก็คงต้องกลับไปที่กฎของการยอมรับชื่อวิทยาศาสตร์ คือชื่อไหนตั้งไว้ก่อนก็ใช้ชื่อนั้น ก็จึงต้องเป็น Dendrobium polyanthum Wall. ex Lindl. ส่วนชื่ออื่นถือเป็นชื่อพ้อง


Create Date : 06 กันยายน 2552
Last Update : 6 กันยายน 2552 13:19:05 น. 4 comments
Counter : 1355 Pageviews.
Share

 
สวยมากเลยครับ


โดย: endless man วันที่: 6 กันยายน 2552 เวลา:20:26:12 น.  

 
อืมมมคะ รับทราบนะคะ


โดย: mutcha_nu วันที่: 6 กันยายน 2552 เวลา:20:33:15 น.  

 
ชอบมากเลย

สวยมากๆๆ

อยากได้ไปปลูกที่บ้านจัง


โดย: ดาวเหนือ IP: 114.128.178.97 วันที่: 6 กันยายน 2552 เวลา:22:04:44 น.  

 
แหมละเอียดละออจังเลยครับ


โดย: parishii วันที่: 6 กันยายน 2552 เวลา:22:42:03 น.  

ชื่อ :
Comment :
  *ใช้ code html ตกแต่งข้อความได้เฉพาะสมาชิก
 

pohmie
Location :
สงขลา Thailand

[Profile ทั้งหมด]

ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed

ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [?]

แนะนำตัวครับ สำหรับคนที่ไม่เคยเจอ
พ่อหมีมีรูปร่างใหญ่มากครับ อ้าว มะเชื่ออีก จริงๆ นะ
เป็นผู้ใหญ่ใจดี ขี้บ่น ขี้เบื่อ
บางคนว่ารู้มาก คิดลึก ส่วนตัวผมเองว่าน่าจะไม่ค่อยรู้อะไร แต่พูดไปได้เรื่อยซะมากกว่า
Group Blog
 
All Blogs
 
Friends' blogs
[Add pohmie's blog to your web]
Links
 

MY VIP Friend
 Pantip.com | PantipMarket.com | Pantown.com | © 2004 BlogGang.com allrights reserved.