บ้านของเราเมื่ออยู่ไปนานวันเข้า ก็ย่อมมีวันที่ต้องเสื่อมสภาพ หรือผุพังเป็นธรรมดา แต่หากต้องผุพัง เพราะเจ้าปลวกจอมวายร้ายแล้วล่ะก้อ เรามีเคล็ดลับเล็กๆ น้อยๆ ในการรับมือ และจัดการกับแมลงตัวเล็กแต่พิษภัยเกินตัวมาฝากกันบ้านครับ

ปลวกคืออะไร......

ปลวกเป็นแมลงที่อยู่กันเป็นกลุ่มมีสังคมต่างๆ แบ่งเป็นวรรณะได้แก่ ปลวกงาน ปลวกทหาร ปลวกสืบพันธุ์ ในบ้านเรามักเป็นปลวกในสกุล Macrotemes ความที่ปลวก (Termite) มีรูปร่างคล้ายมดและมีสีค่อนข้างขาวซีด จึงมีชื่อเรียกบางชื่อว่า White ant ทั้งทีจริงๆ แล้วปลวกจัดอยู่ในอันดับ Isopthera ส่วนมด ผึ้ง ต่อ แตน นั้นจัดอยู่ในอันดับ Hyminoptera เพราะปลวกมีส่วนท้องกว้างกว่าอก ซึ่งผิดกับมดที่ส่วนท้องตอนที่ติดกับอกคอดกิ่ว ปัจจุบันทั่วโลกค้นพบชนิดของปลวกแล้วไม่ต่ำกว่า 1,800 ชนิด 200 สกุล ส่วนในประเทศไทยเองพบว่ามีปลวกอยู่นับร้อยชนิดซึ่งยังสามารถแบ่งออกเป็นประเภทต่างๆ ได้ดังนี้
ปลวกใต้ดิน อาศัยทำรังอยู่ในใต้ดินโดยทั่วไป เป็นปลวกที่ทำอันตรายต่อตัวบ้านได้มากที่สุด สามารถสร้างความเสียหายให้กับโครงสร้างของบ้านได้สูงถึง 95% เลยทีเดียว
จอมปลวก ถือว่าเป็นอาณาจักรของแมลงที่มีขนาดใหญ่และซับซ้อนมากที่สุด รังปลวกบางพันธุ์ในทวีปแอฟริกามีความสูงเหนือพื้นดินถึง 6 เมตร มีอุโมงค์เชื่อมต่อดินครอบคลุมพื้นที่มากกว่า 5 ไร่ และมีปลวกอาศัยอยู่รวมกันประมาณ 5 ล้านตัว
ปลวกตามรังขนาดเล็ก ปลวกประเภทนี้ จะอาศัยทำรังอยู่กับซากไม้ต่างๆเจ้าปลวกทั้งหลายยังอาศัยกันเป็นสังคมและแบ่งแยกหน้าที่กันอีกต่างหาก ในปลวกแต่ละประเภทมีสิ่งที่เหมือนกันคือ การแบ่งวรรณะเพื่อแยกกันทำตามหน้าที่ของตัวเอง แต่ว่าก็มีความสามัคคีกันอย่างเหนียวแน่น
- ปลวกนางพญา และราชาหรือเรียกอีกอย่างว่าปลวกสืบพันธุ์ ทำหน้าที่วางไข่เพิ่มประชากรในรัง ว่ากันว่ามันสามารถวางไข่ได้ถึง 14 ฟองภายใน 3 วินาทีเลยทีเดียว ลองคิดดูก็แล้วกันครับว่า ผ่านไปสักเดือนจำนวนจะเพิ่มขึ้นขนาดไหน หลังจากนั้นเมื่อเวลาผ่านไปไม่นานปลวกนางพญาจะมีขนาดใหญ่ขึ้นเรื่อยจนไม่สามารถขยับตัวได้
- ปลวกทหาร เป็น "ปลวก" ตัวเล็กแต่มีขนาดของหัว ที่โตและมีขากรรไกรซึ่งแข็งแรงมาก ไม่มีปีก ไม่มีตา ไม่มีเพศ คอยทำหน้าที่ปกป้องอันตรายที่จะเกิดขึ้นกับรัง หรืออาณาจักรของมัน โดยมีศัตรูสำคัญ คือ "มด"
- ปลวกงาน เป็น "ปลวก" ตัวเล็ก ไม่มีปีก ไม่มีเพศ และไม่มีตา มันจะทำงานทุกชนิด ตั้งแต่การขยายรัง อาณาจักรและหาอาหาร โดยการกัดกินเนื้อไม้ ซึ่งจะมีเซลลูโลส เป็นอาหารชั้นยอด ตลอดจนหาน้ำกลับเข้ารัง ทำหน้าที่หาอาหาร สร้าง ซ่อม ขยายรัง และทางเดิน นอกจากนี้ยังมีหน้าที่ปิดทางเข้าออกของรังอย่างมิดชิด
ในขณะที่อากาศภายนอกมีความชื่นต่ำ ปลวกใต้ดินจะปรับอาการในรังหรือทางเดินให้เหมาะสม โดยทำรังในดินที่มีความชื้น และมักจะเดินกลับเข้ารังวันละหลายๆ เที่ยวในพื้นที่ชื้น และนี่คือวิธีปลวกนำความชื้นสูงเข้าสู่รังได้จำนวนของปลวกงานจึงมีมากที่สุดในจำนวนปลวกทั้งหมด
อาหารที่โปรดปรานของบรรดาปลวกทั้งหลายก็คือเซลลูโลส (Cellulose) ที่อยู่ในเนื้อไม้ กระดาษ ผ้า หนังสัตว์ พรม หนังสือ ฯลฯ ที่หาพบได้ในบ้านทั่วไป นอกจากนี้ ปลวกยังเป็นแมลงที่ต้องอาศัยความชื้นเพื่อให้เกิดน้ำในลำตัวตลอดเวลา

ป้องกันอย่างไรดี.......

ปัจจุบันวิธีการรบที่นิยมคือ การป้องกันเสียแต่เนิ่นๆ ตั้งแต่การสร้างบ้านหรืออีกวิธีหนึ่งก็คือ กำจัดแหล่งสร้างรังอันใหญ่ของปลวก ปิดทางขึ้นลงหรือเส้นทางลำเลียนอาหาร พร้อมกับสร้างแนวป้องกันใหม่ในอนาคตให้กับบ้านของเรา ส่วนการป้องกัน และกำจัดนั้นก็มีหลายวิธี เริ่มตั้งแต่
1. ก่อนก่อสร้าง โดยอัดเคมีลงดินให้รอบแนวคานด้านใน-นอก และฉีดเคลือบผิวดินในทุกๆ ตารางนิ้ว รวมทั้งโดยรอบของตัวอาคาร 1 เมตร และบริเวณที่มีความชื้นสูง แต่เมื่อนานวันเข้า สารเคมีพวกนี้ก็จะสลายไปตามธรรมชาติ และการกัดเซาะของน้ำ 2. อัดน้ำยาผ่านระบบท่อใต้อาคาร ท่อนี้ต้องมีการทำตั้งแต่เริ่มการก่อสร้าง โดยท่อจะเดินตามคาน และเจาะรูที่ท่อเป็นระยะๆ แต่ท่อจะไม่สัมผัสกับดิน เนื่องจากอาจทำให้ท่ออุดตันได้ ระบบนี้จะสะดวกมากกว่าถ้าเกิดน้ำยากันปลวกชุดแรกที่ฉีดหมออายุก็สามารถฉีดชุดสองได้ทันทีเมื่อถึงกำหนดเวลา
3. กรณีที่ไม่ได้เตรียมท่อน้ำยาไว้ตั้งแรก ต้องตรวจหากองดิน หรือทางเดินของปลวกให้ค้นหาถึงจุดที่ปลวกขึ้นมา และทำลายทิ้งด้วนน้ำยาหรือสเปรย์ฆ่าปลวก ทิ้งไว้สัก 2-3 วัน และดูอีกครั้ง หลังจากนั้นก็ทำลายให้สิ้นซาก
4. ฉีดสารเคมีเคลือบโครงไม้ โดยให้ซึมผ่านเนื้อไม้ เน้นตามรอยเลื่อนรอยต่อ เพื่อป้องกันการเกิดขึ้นใหม่ของปลวก มอด ด้วง และเชื้อราต่างๆ ด้วย
5. เลือกไม้ที่นำมาก่อสร้างที่มีความทนทานต่อการทำลาย เช่น ไม้สัก ไม้เต็ง ไม้แดง ไม้ชิงชัน และไม้ประดู่ (ขึ้นอยู่กับงบประมาณในกระเป๋าครับ) แต่ถ้าใช้ไม้เนื้ออ่อน ควรทำการอานน้ำยาป้องกันเสียก่อน
6. ตรวจดูโครงสร้างของบ้านที่เป็นไม้ต่างๆ ทุกปี หากเจอต้องรีบกำจัดทิ้งโดนเร็วที่สุด ก่อนจะลุกลามไปมากกว่านี้
7. อย่าปลูกต้นไม้ใหญ่ไว้ใกล้ตัวบ้านมากนัก อย่างน้อยก็ขอให้ห่างในระยะที่รากไม่สามารถเข้าถึงใต้ตัวบ้าน เนื่องจากปลวกจะใช้ช่องทางรากไม้เข้ามาในบ้านได้
8. หากเจอแมลงเม่าจำนวนมหาศาล ต้องพยายามป้องกันไม่ให้แมลงเม่าบินเข้ามาภายในบ้านได้ เพราะแมลงเม่าคือต้นตอของการกำเนิดปลวกทั้งหมด เมื่อเข้ามาได้ มันจะเริ่มทำรัง และวางไข่กลายเป็นปลวกต่อได้ในอนาคต

ที่มา : หนังสือพิมพ์โพสต์ทูเดย์