| Jacques-Louis David: เจ้าหน้าที่ลิกเตอร์นำศพบุตรชายของบรูตุสมาส่งให้ที่บ้าน, 1789, สีน้ำมันบนผ้าใบ, 323x422 ซม. Louvre, Paris | | | สวัสดีค่ะ ท่านผู้อ่านที่รักทุกท่าน ไม่ว่ามนุษย์หรือสัตว์ย่อมรักลูกที่ตนให้กำเนิดด้วยกันทั้งนั้น แต่มนุษย์ต่างจากสัตว์ตรงที่ความผูกพันทางสายเลือดซับซ้อน ลึกซึ้ง ฝังรากลึก และยาวนานหลายชั่วอายุคน ไม่ว่ายุคใดสมัยใด มนุษย์จะปกป้องและเข้าข้างพ่อแม่ พี่น้อง ลูกหลาน และคนในสายเลือดเดียวกัน โดยมักไม่คิดคำนึงถึงความถูกผิด หลักการ หรือเหตุผลใดใดทั้งสิ้น แต่นั่นเป็นวิถีของคนธรรมดาสามัญ ที่ใครใครก็สามารถเข้าใจและพอจะให้อภัยได้ แต่สำหรับประมุขของประเทศและเจ้าหน้าที่ของรัฐซึ่งดำรงตำแหน่งสำคัญและมีหน้าที่รับผิดชอบต่อประชาชนและผลประโยชน์ของแผ่นดิน ความคาดหวังของมหาชนต่อบุคคลกลุ่มนี้ย่อมสูงกว่าและแตกต่างไปจากสิ่งที่พวกเขาคาดหวังจากสามัญชนคนธรรมดา และสิ่งนั้นมักจะหนีไม่พ้นคุณสมบัติที่เหนือกว่าคนธรรมดาและมีค่าควรให้พวกเขาศรัทธา ยกย่องสรรเสริญ และกราบไหว้บูชาได้อย่างเต็มใจและสนิทใจ นั่นก็คือ การรักษาคุณธรรมเหนือสิ่งอื่นใด ดังนั้น วันนี้ดิฉันจึงใคร่ขอนำภาพจิตรกรรมของ ฌาคส์ หลุยส์ ดาวิด์ (Jacques-Louis David / 1748-1825) จิตรกรเอกของฝรั่งเศสแห่งศิลปะยุคคลาสสิกใหม่ (Neo-Classicism) มาให้ท่านชมเพื่อเป็นอุทาหรณ์สอนใจอีกครั้งหนึ่ง เจ้าหน้าที่ลิกเตอร์นำศพบุตรชายของบรูตุสมาส่งให้ที่บ้าน (The Lictors Bring to Brutus the Bodies of His Sons / ภาพที่ 1) เป็นอีกภาพหนึ่งของดาวิด์ ที่นำเสนอเรื่องราวจากเหตุการณ์จริงในประวัติศาสตร์ของโรมันโบราณ ซึ่งสะท้อนให้เห็นเกียรติ ศักดิ์ศรี และคุณธรรมของนักการเมืองหรือผู้ปกครอง ที่ยอมเสียสละประโยชน์ส่วนตนอันน้อยนิดเพื่อประโยชน์อันยิ่งใหญ่แห่งรัฐ เรื่องมีอยู่ว่า บุตรชาย 2 คนของ ลูซิอุส ยูนิอุส บรูตุส (Lucius Junius Brutus) วีรบุรุษ ผู้โค่นล้มทรราช คืนเสรีภาพแก่ปวงประชา และสถาปนาสาธารณรัฐโรมันเมื่อ 509 ปีก่อนคริสตกาล ถูกจับได้ว่าร่วมกันคิดก่อการกบฏเพื่อล้มล้างระบอบสาธารณรัฐและชิงอำนาจคืนให้กับทาร์ควินิอุส (Tarquinius) กษัตริย์แห่งโรมพระองค์สุดท้าย หลักฐานสำคัญที่มัดตัว ติตุส (Titus) และ ติเบริอุส (Tiberius) อย่างแน่นหนา คือพระราชสาสน์หลายฉบับของกษัตริย์ทาร์ควินิอุสที่ส่งตรงถึงพี่น้อง 2 คนนี้ ประวัติศาสตร์บันทึกไว้ว่า บรูตุส ซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งกงสุล ประมุขแห่งโรม เป็นผู้อ่านคำพิพากษาโทษบุตรชายทั้งสองด้วยตัวเอง ติตุสและติเบริอุสถูกลงโทษด้วยการจับมัดไว้กับหลักและเฆี่ยนด้วยแซ่ จากนั้นจึงถูกนำตัวไปประหารชีวิตด้วยการตัดศีรษะ ท่ามกลางสายตาประชาชนนับพันนับหมื่นบรูตุสเฝ้ามองกระบวนการลงโทษเลือดเนื้อเชื้อไขของตนเองด้วยสีหน้าอันเรียบเฉยและไม่แสดงอาการหวั่นไหวใดๆ ให้ผู้ใดเห็น ทั้งๆ ที่ภายในใจสะอื้นไห้ด้วยความเจ็บปวดรวดร้าว ดาวิด์เลือกนำเสนอภาพเหตุการณ์หลังจากการประหารติตุสและติเบริอุส เมื่อเหล่าลิกเตอร์ เจ้าหน้าที่ประจำตัวกงสุล แบกร่างอันไร้วิญญาณของบุตรชายทั้ง 2 คนเข้ามาในบ้าน บรูตุสกำลังนั่งจมอยู่กับความโศกเศร้าภายใต้เงามืดของเทวรูปแห่งโรม (ภาพที่ 2) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แทนการเสียสละอันใหญ่หลวงของวีรบุรุษแห่งโรม ผู้ยอมพลีชีพบุตรชายอันเป็นที่รักทีเดียวพร้อมกันถึง 2 คนเพื่อแลกกับการดำรงอยู่ของสาธารณรัฐ ถึงแม้ใบหน้าอันเคร่งขรึมของบรูตุสจะไม่แสดงอาการทุกข์โศก แต่มือซ้ายที่กำจดหมายซึ่งเป็นหลักฐานสำคัญไว้แน่น อีกทั้งอาการเกร็งของเท้าทั้งสองข้างที่วางไขว้กัน ก็เผยให้เห็นความทุกข์โศกที่อัดแน่นภายในใจของประมุขแห่งโรม บรูตุสวางข้อศอกขวาบนฐานเทวรูป มือและนิ้วที่หันเข้าหาศีรษะ บ่งบอกถึงอาการของผู้ที่ตกอยู่ในห้วงคิดคำนึง ขณะเดียวกันอีกด้านหนึ่งของภาพ ท่ามกลางแสงสว่างอันเจิดจ้า ดาวิด์นำเสนอภาพอันน่าเศร้าสังเวชของกลุ่มสตรี เมื่อได้เห็นร่างอันไร้วิญญาณของสองพี่น้องถูกหามเข้ามาภายในบ้าน (ภาพที่ 3) ผู้เป็นมารดาร่ำไห้น้ำตานองหน้า เธอยกแขนทอดไปข้างหน้าราวกับจะเอื้อมมือไปสัมผัสร่างบุตรชายอันเป็นที่รัก แขนซ้ายของเธอโอบประคองร่างบุตรสาวที่สิ้นสมประดีด้วยความเศร้าสะเทือนใจ ขณะที่บุตรสาวอีกคนหนึ่งยกมือทั้งสองข้างขึ้นบังสายตาให้พ้นจากความประหวั่นพรั่นพรึงต่อภาพอันน่ากลัวที่เห็นอยู่เบื้องหน้า
|