อุปัชฌาย์ .. ผู้คอยดูแลเอาใจใส่ คอยแนะนำพร่ำเตือนลูกศิษย์ อุปัชฌาย์ (/อุ-ปัด-ชา/ หรือ /อุบ-ปัด-ชา/) ความหมายโดยพยัญชนะว่าผู้เข้าไปเพ่ง กล่าวคือ ได้แก่ผู้คอยดูแลเอาใจใส่ คอยแนะนำพรำเตือนสัทธิวิหาริก (ลูกศิษย์) ของตน ซึ่งก็คือพระเถระผู้ทำหน้าที่เป็นประธาน ในการบวชกุลบุตรในพระพุทธศาสนา เรียกทั่วไปว่า พระอุปัชฌาย์ ในภาษาอังกฤษมีความหมายเดียวกันเรียกว่า "Buddhist Preceptor" พระอุปัชฌาย์มีหน้าที่หลัก ๒ อย่างคือ เป็นผู้รับผิดชอบและรับรองผู้บวชในพิธีบรรพชาอุปสมบท และเป็นผู้รับปกครองดูแล แนะนำ ตักเตือนและติดตามความ เป็นอยู่ของผู้ที่ตนบวชให้ เหมือนบิดาปกครองดูแลบุตร ตามกฎมหาเถรสมาคมนั้น ได้กำหนดให้เขตปกครองคณะสงฆ์ตำบลหนึ่ง ให้มีพระอุปัชฌาย์เพียงหนึ่งรูป เว้นแต่ มีกรณีพิเศษ หลักฐานการใช้คำว่าอุปัชฌาย์ในอดีต ปรากฏในช่วงเริ่มตติยสังคยานา หลังพุทธปรินิพพานประมาณ ๓๐๐ ปีหลังจากที่พระเจ้าอโศกทรงเลิกทำสงคราม ก็คิดจะหาความสงบพระทัย เดิมทีพระองค์ทรงนับถือลัทธินอกพุทธศาสนาอยู่ ๓ ปี ได้ถวายภัตตาหารให้แก่นักบวชในลัทธิต่างๆ วันละหลายแสนคน พอเข้าปีที่ ๔ ก็ได้หันมาเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา เพราะอานุภาพของสามเณรนิโครธ นิโครธสามเณรได้กล่าวหัวข้อธรรม เรื่องความไม่ประมาท ให้พระราชาหรือพระเจ้าอโศกได้สดับว่า อปฺปมาโท อมตํ ปทํ ความไม่ประมาท เป็นทางไม่ตาย ปมาโท มจฺจุโน ปทํ ความประมาท เป็นทางแห่งความตาย จากนั้นก็เทศน์ด้วยสำเนียงที่ไพเราะเพราะพริ้ง นี่ขนาดถ่อมตนว่ารู้น้อยแล้ว แต่เทศน์ได้ยอดเยี่ยมมาก ไพเราะทั้งเบื้องต้น ท่ามกลาง และเบื้องปลาย พระราชาพอได้สดับแล้ว ก็ปลื้มปีติในธรรม ที่สามเณรน้อยได้แสดง ทรงรับสั่งว่า พ่อเณร โยมจะขอบูชากัณฑ์เทศน์ ด้วยการถวายภัตรประจำแก่พ่อเณรวันละ ๘ สำรับ สามเณรถวายพระพรว่า “มหาบพิตร อาตมภาพ จะถวายธุวภัตรเหล่านั้นแก่พระอุปัชฌาย์” พระราชาตรัสถามว่า “พ่อเณร ผู้ที่ชื่อว่าอุปัชฌาย์ของท่านคือใคร” สามเณรถวายพระพรว่า “ มหาบพิตร ผู้ที่เห็นโทษน้อยใหญ่ แล้วคอยตักเตือน และให้ระลึกไม่ให้ทำบาปอกุศล ชื่อว่าพระอุปัชฌาย์” พระราชาทรงรับสั่งว่า “พ่อเณร งั้นโยมจะถวายภัตรเพิ่มอีก ๘ สำหรับ แก่พ่อเณร” สามเณรก็ถวายพระพรว่า “มหาบพิตร อาตมภาพจะถวายภัตรเหล่านั้นแก่พระอาจารย์” พระราชาตรัสถามว่า “ พ่อเณร ผู้ที่ชื่อว่าพระอาจารย์นี้คือใคร” สามเณรถวายพระพรว่า “มหาบพิตร ผู้ที่ให้อันเตวาสิก และสัทธิวิหาริก ตั้งอยู่ในธรรมที่ควรศึกษาในพระศาสนานี้ ชื่อว่าพระอาจารย์” การแต่งตั้ง ปัจจุบันอุปัชฌาย์ในประเทศไทย จะต้องได้รับการแต่งตั้งอย่างถูกต้องตามกฎหมายว่าด้วยการคณะสงฆ์ เป็นเองไม่ได้ กล่าวคือ ต้องเป็นพระอุปัชฌาย์ ตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ ๑๗ ( พ.ศ. ๒๕๓๖ ) ว่าด้วยการแต่งตั้งถอดถอนพระอุปัชฌาย์ ประเภท ปัจจุบันพระอุปัชฌาย์มี 3 ประเภท อันได้แก่ 1.พระอุปัชฌาย์สามัญ ซึ่งหมายถึง พระอุปัชฌาย์ที่ได้รับแต่งตั้งจากเจ้าคณะใหญ่ 2.พระอุปัชฌาย์วิสามัญ ซึ่งหมายถึง พระอุปัชฌาย์ที่ได้รับแต่งตั้งจากสมเด็จพระสังฆราช 3.พระอุปัชฌาย์ผู้ได้รับตราตั้งพระอุปัชฌาย์อยู่ก่อนใช้กฎมหาเถรสมาคม คุณสมบัติ 1.มีตำแหน่งในทางการปกครองชั้นเจ้าอาวาสขึ้นไป เว้นแต่พระอารามหลวง 2.มีพรรษาพ้น ๑๐ 3.ไม่เป็นผู้มีร่างกายทุพพลภาพไร้ความสามารถ หรือมีจิตฟั่นเฟือน ไม่สมประกอบ หรืออาพาธเป็นโรคติดต่อ เช่น โรคเรื้อน หรือวัณโรคในระยะอันตราย 4.มีประวัติความประพฤติดี 5.เป็นที่นับถือของประชาชน ทั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์ 6.เป็นเปรียญหรือนักธรรมเอก เว้นแต่ในบางท้องถิ่นซึ่งเจ้าคณะพิจารณาเห็นสมควรผ่อนผัน 7.มีความสามารถฝึกสอนผู้อยู่ในปกครอง ให้เป็นพระภิกษุสามเณรที่ดี ตามพระธรรมวินัย และสามารถบำเพ็ญกรณียกิจ อันอยู่ในหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์ได้ 8.มีความรู้ความสามารถ ทำอุปสมบทกรรมให้ถูกต้องตามพระธรรมวินัย และระเบียบแบบแผนของคณะสงฆ์ เขตความรับผิดชอบในการบรรพชาอุปสมบท พระอุปัชฌาย์จะให้บรรพชาอุปสมบทแก่กุลบุตร ได้ภายในเขตที่ระบุไว้ในตราตั้ง หรือเขตอำนาจที่ตนปกครองอยู่ในปัจจุบัน คือ ถ้าเป็น 1.เจ้าอาวาส ภายในวัดของตน 2.เจ้าคณะตำบล ภายในเขตตำบลของตน 3.เจ้าคณะอำเภอ ภายในเขตอำเภอของตน 4.เจ้าคณะจังหวัด ภายในเขตจังหวัดของตน 5.เจ้าคณะภาค ภาคในเขตภาคของตน 6.เจ้าคณะใหญ่ ภายในเขตหนของตน 7.พระอุปัชฌาย์ที่ดำรงตำแหน่งประธาน และกรรมการมหาเถรสมาคม ไม่จำกัดเขต จริยาพระอุปัชฌาย์ 1.พระอุปัชฌาย์ ต้องเอื้อเฟื้อ สังวร ประพฤติ ตามพระธรรมวินัย และกฎหมายอย่างเคร่งครัด เพื่อเป็นแบบอย่างอันดีของสัทธิวิหาริก 2.พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งกฎมหาเถรสมาคมนี้ 3.พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ตามคำสั่งหรือคำแนะนำชี้แจงของพระสังฆาธิการ ผู้บังคับบัญชา ซึ่งสั่งโดยชอบด้วยพระธรรมวินัยและกฎมหาเถรสมาคมนี้ 4.พระอุปัชฌาย์ ต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความระมัดระวัง มิให้บรรพชาอุปสมบทกรรมวิบัติบกพร่องไม่ว่าด้วยเหตุใด ๆ การระงับหน้าที่ของพระอุปัชฌาย์ หน้าที่พระอุปัชฌาย์ต้องระงับในเมื่อ 1.พ้นจากตำแหน่งหน้าที่ในทางปกครอง และมิได้เป็นกิตติมศักดิ์ในตำแหน่งนั้น ๆ หรือถูกให้พ้นจากตำแหน่งหน้าที่ในทางปกครอง 2.ขาดคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่งตามความในข้อ ๘ 3.ถูกเป็นจำเลยในอธิกรณ์ที่มีโทษถึงให้สึก และอยู่ในระหว่างไต่สวนพิจารณาวินิจฉัย 4.ถูกถอดถอนจากตำแหน่งหน้าที่พระอุปัชฌาย์ ปัญหาการบวชกับอุปัชฌาย์ที่ปาราชิก ความเห็นที่หนึ่ง เห็นว่าการบวชนั้นสมบูรณ์ เพราะการบวชมิได้เป็นไปแต่โดยลำพังของอุปัชฌาย์เท่านั้น หากพระคู่สวด พระอันดับมิได้อาบัติปาราชิกด้วย การบวชย่อมสมบูรณ์ ความเห็นที่สอง ในการทำสังฆกรรมนั้น แค่มีฆราวาสมาอยู่ใกล้หัตถบาสก์พระสงฆ์ ก็ถือว่าสังฆกรรมนั้นไม่บริสุทธิ์แล้ว ให้ขับออกห่างเกินหัตถบาสก์ก่อน แล้วเริ่มทำสังฆกรรมใหม่ หรือหากมีคนที่ขาดจากภิกษุภาวะที่มีบริสุทธิ์ สังฆกรรมนั้นก็โมฆะตั้งแต่ต้น จะนับเป็นพระได้ก็คือให้ชำระสงฆ์ก่อนแล้วเริ่มบวชใหม่เท่านั้น ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี สวัสดิ์สิริศนิวาร สิริมานรมณีย์นะคะ   Create Date : 19 กุมภาพันธ์ 2554 1 comments Last Update : 19 กุมภาพันธ์ 2554 14:35:06 น. Counter : 1338 Pageviews. Share Tweet

หวัดดีค่ะพี่   โดย: anthurium 19 กุมภาพันธ์ 2554 20:50:02 น.