Bloggang.com : lunaloca :

ฮาว-ทู ที่อยากชวนไปรู้จัก

หนังสือฮาว-ทูแท้ๆเล่มเดียวที่มีอยู่ในครอบครองเป็นคู่มือว่าด้วยการหาคู่ควงหรืออะไรสักอย่างที่รุ่นพี่ผู้ไม่รู้ใจ (แต่รู้อนาคต) ซื้อให้เป็นของขวัญวันเกิดยามที่ยังสดใสไร้เดียงสาอยู่ในรั้วมหาวิทยาลัย และเป็นหนังสือเล่มเดียวที่ไม่เคยอ่าน (ถึงว่า...ได้โสดสิ้นดีอย่างทุกวันนี้นี่ไงเล่า)

ไม่ได้มีปัญหากับการรับฟังคำแนะนำหรือการชี้แนะจากคนอื่น แต่ที่ไม่ชอบอ่านฮาว-ทู หรือเรียกง่ายๆว่าหนังสือคู่มือ ก็เพราะคิดว่าโลกนี้ยังมีหนังสือที่ชวนอ่านกว่านั้นมากมายนัก การอ่านในที่นี่หมายถึงการเอนหลังอ่านอย่างเป็นทางการ ชนิดมีหมอนสวยๆให้อิงอยู่ริมระเบียงหลังบ้าน หรือมีชาร้อนๆให้จิบ ไม่ใช่เปิดคู่มือ “ทำอย่างไรให้ได้เงินเดือนขึ้น” อยู่ใต้โต๊ะทำงาน กวาดตาอ่านห้ารอบ ท่องให้ขึ้นใจ ก่อนจะเดินเข้าไปต่อรองกับเจ้านายในวันประเมินผลการทำงานประจำปี เพราะถ้าหากมีปัญหาต้องหาวิธีทำอะไรสักอย่างจริงๆ ฉันก็ (คิดว่าตัวเอง) สามารถจะซ้ายหันขวาหันไปหาเพื่อน พี่ และน้อง ที่ให้คำปรึกษาจริงๆได้ดีและจับต้องได้มากกว่าหนังสือฮาว-ทูที่ใครก็ไม่รู้แนะนำอยู่แล้ว (โอเค อาจจะยกเว้นเรื่องการหาคู่หรืออะไรทำนองนั้น)

แต่ฮาว-ทูแบบเดียวที่มีในครอบครองก็คือหนังสือประเภท ฮาว-ทู-ลิฟ (ถ้าจะดันทุรังจัดให้เป็นหนังสือหมวดนี้ให้ได้น่ะนะ) และ เดอะลาสต์เลกเชอร์ ก็คือหนังสือที่ฉันพูดถึง ฉันได้หนังสือเล่มนี้เป็นของขวัญวันเกิดจากเพื่อนคนหนึ่งเมื่อสองเดือนก่อน (แต่เพิ่งมีเวลาอ่านเมื่อสองวันที่ผ่านมาเอง แหะๆ) และพออ่านจบ ก็อยากจะเอามาชวนอ่าน

ชื่อหนังสือ The Last Lecture/เดอะลาสต์เลกเชอร์
ผู้เขียน/ผู้แปล แรนดี เพาช์และเจฟฟรีย์ ชาสโลว์/วนิษา เรซ
สำนักพิมพ์ อมรินทร์ HOW TO
ประเภท (ก็คงจะ) อเมริกันฮาวทู
ราคา 175 บาท

แรนดี เพาช์ ผู้เขียนหนังสือเล่มนี้ เป็นอาจารย์สอนเกี่ยวกับเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ในมหาวิทยาลัยชื่อดังของสหรัฐฯ ประสบความสำเร็จทางการงานและครอบครัว แต่เขาเป็นมนุษย์เดินดินอีกคนหนึ่งซึ่งหนีกฎธรรมชาติไปไม่พ้น เขาโชคร้ายที่รู้ว่าตัวเองเป็นมะเร็งตับอ่อน และเหลือเวลาอีกไม่มากนักที่จะอยู่กับภรรยาและลูกเล็กๆสามคนในขณะที่ชีวิตยังไม่พ้นเลขสี่ แต่เขาโชคดียิ่งกว่าที่รู้ตัวและมีสติพอที่จะยอมรับความจริงและเตรียมทุกสิ่งทุกอย่างให้พร้อมสำหรับตัวเองและคนที่เขารัก จะมีสักที่คนที่มีโอกาสได้ตระเตรียมทุกอย่างและมั่นใจว่าได้ทำอย่างดีที่สุดแล้ว ทั้งกับชีวิตที่กำลังจะตายดับและชีวิตที่ยังต้องอยู่และสู้ต่อไป

ชีวิตของเขาเป็น “เรื่อง” ขึ้นมาเมื่อเขาตัดสินใจตอบรับที่จะไปบรรยายในโครงการ “เดอะลาสต์เลกเชอร์” ที่มหาวิทยาลัยคาร์เนกี-เมลอนจัดขึ้นเป็นประจำ เพียงแต่ว่าการบรรยายของเขาเป็นการบรรยายครั้งสุดท้ายจริงๆ ถ้าอยากรู้ว่าการบรรยายครั้งนี้สำคัญกับเขาอย่างไร ก็ต้องไปหาหนังสืออ่านและหาวิดีโอการบรรยายดู แล้วจะรู้ว่าการ "หันหัวหลอก" ของเขาเหนือชั้นอย่างไร

หนังสือเล่มนี้แปลโดย วนิษา เรซ หรือคุณหนูดี ผู้ดังเปรี้ยวปร้างจาก อัจฉริยะข้ามคืน อัจฉริยะสร้างได้ และอะไรที่อัจฉริยะอีกหลายอย่าง ส่วนตัวฉันไม่ได้มีปัญหาอะไรกับผู้แปล และสำนวนแปลของเธอก็อ่านราบรื่นดี แต่พอนึกภาพ (และโดยเฉพาะเสียงของเธอจากโฆษณาผลิตภัณฑ์ยี่ห้อหนึ่ง) ตามไปในระหว่างที่อ่านแล้ว แอบรู้สึกว่าไม่ค่อยเข้ากันอย่างไรพิกล คงจะอุปาทานไปเองละนะ (แต่ก็แอบนึกว่าถ้าเราเป็นสำนักพิมพ์ เราจะหาผู้แปลที่มีภาพลักษณ์กลมกลืนกับ “สาร” ที่นำเสนอมากกว่านี้สักหน่อย)

ฉันคิดว่าคงไม่มีใครอ่านหนังสือเล่มนี้โดยไม่รู้สึกสะเทือนใจ แต่ได้โปรดอย่าปฏิเสธที่จะอ่านเพราะคิดว่าความตายเป็นเรื่องเศร้า เพราะแรนดีซึ่งเป็นคนมองโลกในแง่ดี เขียนถึงความตายเพื่อให้กำลังใจคนที่ยังมีชีวิตอยู่ หลักๆเขาพูดถึงความฝันในวัยเด็กและการทำให้ความฝันนั้นเป็นจริง โดยเล่าความฝันของตัวเองและคนรอบข้าง (แน่นอนว่าในขอบเขตและข้อจำกัดของชีวิต...จริง) และด้วยน้ำเสียงที่มีอารมณ์ขันอย่างเป็นธรรมชาติ อ่านแล้วเราจะอดหัวเราะความคิดแผลงๆ ความดื้อ (หรือตื้อ) และการกระทำขำๆ ของเขาไม่ได้ และก็อาจจะถึงขั้นเสียดายและเศร้าใจแทนโลกต้องเสียบุคคลที่มีความรู้ความสามารถเช่นนั้น...เร็วเกินไป เสียดายแทนลูก (และภรรยา) ที่ไม่ได้มีชีวิตวัยเด็กกับพ่อที่ดูเก่งและ “เจ๋ง” แบบนั้น

แต่ถ้าจะว่าไปนั่นก็คือความยุติธรรมของโลกกระมัง ข้อพิสูจน์ว่าไม่มีใครได้อะไรทุกอย่างโดยไม่สูญเสีย และไม่มีใครอยู่เหนือกฎแห่งธรรมชาติ แต่สิ่งที่ทำให้เขาสำคัญและแตกต่างก็คือ...อย่างน้อยการอยู่และการตายของเขาก็มีความหมายและเป็นแรงบันดาลใจให้คนอีกมากมาย

ฉันคงตอบไม่ได้ว่าหนังสือฮาวทูของแรนดี เพาช์ ช่วยเตรียมตัวให้คนที่ใกล้ตายได้มากน้อยแค่ไหน แต่ที่แน่ๆ หนังสือของเขาช่วยเตือนสติคนที่ยังมีชีวิตอยู่ดีอย่างเราๆ คนที่มีความฝันแต่ (ทำเป็น) ลืมเลือนไปด้วยคิดว่าเรามีเวลาทั้งชีวิตที่จะติดตาม ค้นหา แรนดีจะบอกเราสำนึกว่าเราอาจไม่มีสิทธิพิเศษทางเวลามากเช่นนั้น และเราไม่จำเป็นต้องรอ เพราะเราอาจไม่โชคดี (ที่จะได้รู้ตัวล่วงหน้า) อย่างเขา

แรนดีบรรยายเมื่อวันที่ 18 สิงหาคม 2007 เขาเสียชีวิตเมื่อวันที่ 25 กรกฎาคม 2008 ถ้ายังไม่ว่างไปหาหนังสือมาอ่าน ก็แวะเข้าไปดูวิดีโอปาฐกถาครั้งสุดท้ายเรื่อง "Achieving Your Childhood Dreams" ความยาวหนึ่งชั่วโมงกว่าๆของเขาก่อนได้ ที่ //www.thelastlecture.com หรือ https://www.youtube.com/watch?v=ji5_MqicxSo แต่หนังสือเล่มนี้เป็นภาคต่อของปาฐกถา (แปลว่ามีสิ่งอื่นที่วิดีโอไม่มี) จึงไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง

พออ่านว่าแรนดีใช้วิธีเขียนหนังสือเล่มนี้โดยโทรศัพท์คุยกับเจฟฟรีย์ ชาสโลว์ ซึ่งเป็นคนเรียบเรียง ก็เลยอดนึกถึงหนังสือเก่ากว่าที่มีลักษณะคล้ายกันอีกสองเล่ม เขียนโดยศิษย์และอาจารย์คู่หนึ่ง คือ Tuesday With Morrie และ Morrie: in His Own Words เล่มแรกลูกศิษย์ชื่อมิตช์ อัลบอม เขียนถึงบทเรียนเกี่ยวกับความหมายของชีวิตที่เขาได้รับจากมอร์รี ชวาร์ตซ์ อาจารย์สมัยมหาวิทยาลัยที่เขาได้ย้อนกลับไปเรียนด้วยทุกเช้าวันอังคารหลังจากได้เห็นมอร์รีออกรายการโทรทัศน์เมื่อครั้งที่จัดงานศพให้ตัวเอง (จริงๆเล่มนี้เคยซื้ออ่านเองเมื่อนานมาแล้ว แต่บังเอิญหรือเปล่าไม่รู้ที่ไปค้นเจอเล่มที่ได้เป็นของขวัญวันเกิดจากเพื่อน “คนเดียวกัน” ย้อนหลังไปเมื่อหลายปีก่อน)

หนังสือเล่มนี้มีคนพูดถึงเยอะ และมีข้อความดีๆหลายตอนที่สอนและเตือนใจ แต่จริงๆ ตอนพออ่านจบก็สรุปได้ว่า หลักการทั้งหลายทั้งปวงที่มอร์รีแนะนำลูกศิษย์ก็คือหลักพุทธศาสนาดีๆนี่เอง สำหรับผู้สนใจเนื้อหาเดียวกัน แต่เน้นแบบธรรมะแบบไทยๆ ขอแนะนำ “คู่มือมนุษย์” ของท่านพุทธทาส เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง (เอ้อ...ยังจะมีหน้าแนะนำได้อีก พูดถึงหนังสือแนวธรรมะแล้วสมควรกระดากตัวเองมั้ย ข่าวว่าปีๆหนึ่งเข้าวัดนับครั้งได้)

ส่วนเล่มที่สองซึ่งโดยส่วนตัวรู้สึกว่าเป็น "ของจริง" มากกว่า คือเรื่องราวที่มอร์รีเขียนถึงชีวิตตัวเองในวาระสุดท้าย โดยเล่าถึงอาการป่วยที่เขาเผชิญ นั่นคือโรคเอแอลเอส (Amyotrophic lateral sclerosis) หรืออธิบายจากความเข้าใจได้ประมาณว่าเป็นโรคทางระบบประสาทที่เซลล์ประสาทซึ่งควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อค่อยๆเสื่อมสภาพ ซึ่งจะส่งผลให้ร่างกายไม่สามารถควบคุมอวัยวะต่างๆได้ และจะค่อยๆลุกลามไปทีละส่วนๆ (สำหรับฉัน โรคนี้ฟังดูทรมานมาก เป็นมะเร็งยังจะดีกว่าหลายพันเท่า น่าเสียดายที่การเลือกเส้นทางสุดท้ายว่าจะตายอย่างไรนี้ไม่ใช่หน้าที่ของเรา)

เมื่อไม่มียารักษา การเป็นโรคนี้ก็คือการเดินทางสู่ความตายอย่างเชื่องช้า แต่ว่าแน่นอน และการเผชิญความจริงนี้อย่างกล้าหาญก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเลย การเฝ้าสังเกตตัวเองขณะที่โรคพัฒนาตัวรุนแรงขึ้นขณะที่ร่างกายอ่อนแอลงไปทีละน้อยก็เป็นเรื่องทรมาน มอร์รีเขียนถึงสภาพของตัวเองได้อย่างตรงไปตรงมา ทั้งความหงุดหงิดใจที่ช่วยตัวเองไม่ได้ ความอึดอัดขัดข้องต้องพึ่งคนอื่นทุกอย่าง รวมไปถึงความรู้สึกหวาดกลัวเมื่อสิ่งที่ทำได้จำกัดลงทุกที และความพยายามที่จะเอาชนะความสิ้นหวังทดท้อเหล่านั้น ลองนึกภาพเอาเองดูเถอะว่ามันจะยากขนาดไหน อยู่ๆขาก็เดินไม่ได้ ตามมาด้วยแขนขยับไม่ได้ ตามมาด้วยคอหันไม่ได้ ตามมาด้วยปากพูดไม่ได้ และตามมาด้วยหัวใจที่เต้นไม่ได้...

ฉันเอาหนังสือเล่มนี้ติดไปอ่านตอนไปเที่ยวลาวเมื่อสองปีก่อนด้วยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ขอแนะนำว่าอย่าทำแบบนั้นกับตัวเองเด็ดขาด (ถ้าไม่มาโซคิสต์จริงๆ) เพราะเนื้อหามันหนัก เศร้า และบีบคั้นจิตใจเกินไป อ่านจบแต่ละบทแล้วจะนอนหรือออกไปเที่ยวนี่ ปรับโหมดให้สนุกม่วนซื่นยากกว่าปกติมากทีเดียว จนต้องสละหนึ่งวัน นอนอ่านจนจบและเศร้าให้เสร็จ ไม่งั้นบีบคั้นมาก (แต่จะไม่อ่านก็ทนไม่ได้อีก เป็นพวกโรคจิต เริ่มอ่านแล้วต้องอ่านให้จบ ถ้าหนังสือเล่มนั้นไม่เลวร้ายจริงๆ)

ค้นเจอว่า Tuesday With Morrie มีฉบับแปลภาษาไทย ชื่อ วันอังคารแห่งความทรงจำกับครูมอร์รี แปลโดยอมรรัตน์ ไรเก้ (สนพ.ซีเอ็ด) ส่วน Morrie: in His Own Words มีพากษ์ภาษาไทยชื่อ ปรัชญาชีวิตจากครูมอร์รี แปลโดยจิรันธรา ศรีอุทัย (สนพ.ซีเอ็ด) เนื่องจากไม่มีฉบับแปล จึงไม่สามารถบอกได้ว่าเนื้อหาและหน้าตาเป็นอย่างไร แต่เรื่องลึกซึ้งกินใจแบบนี้ อ่านต้นฉบับน่าจะได้อารมณ์กว่ามาก

Create Date : 21 ธันวาคม 2551

0 comments

Last Update : 21 ธันวาคม 2551 23:58:56 น.

Counter : 644 Pageviews.