1. ลักษณะของสัญญา Futures  

ราคาที่ตกลงกันในสัญญา Futures เราเรียกว่า ราคาในอนาคต (Futures Price) ส่วนวันครบกำหนดในสัญญา Futures เราเรียกว่า วันส่งมอบ (Settlement Date หรือ Delivery Date) สิ่งที่ทำการซื้อขายกัน (เช่น สินค้า โภคภัณฑ์หรือสินทรัพย์ทางการเงิน) ซึ่งเรียกว่า สินทรัพย์อ้างอิง (Underlying) 

เพื่อให้เข้าใจมากขึ้นจะสมมติตัวอย่างว่า มีสัญญา Futures หนึ่งที่ซื้อขายกันในอนาคต สินทรัพย์อ้างอิง (Underlying) ที่ทำการซื้อขายกันคือ สินทรัพย์ทางการเงิน xyz วันส่งมอบ (Settlement Date) คือ 3 เดือนนับจากนี้ สมมติต่อด้วยว่า นายสมพงษ์เป็นผู้ซื้อสัญญา Futures นี้ และนางสมใจเป็นผู้ขายสัญญา Futures นี้ โดยมีราคาที่ตกลงต้องชำระกันในอนาคต (Futures Price) เท่ากับ 100 บาท ณ วันที่ครบกำหนด (อีก 3 เดือนข้างหน้า) ซึ่งก็คือวันส่งมอบ นางสมใจจะต้องส่งมอบสินทรัพย์ทางการเงิน xyz ให้กับนายสมพงษ์ ส่วนนายสมพงษ์ก็จะต้องชำระเงินให้กับนางสมใจ เป็นเงิน 100 บาท 

เมื่อนักลงทุนอยู่ในสถานะเป็นผู้ซื้อสัญญา Futures มีศัพท์เรียกว่า ผู้ซื้อนั้นอยู่ในสถานะ Long Position หรือ Long Futures ส่วนนักลงทุนที่อยู่ในสถานะเป็นผู้ขายสัญญา Futures ก็จะถูกเรียกว่าอยู่ในสถานะ Short Position หรือ Short Futures 

ผู้ซื้อสัญญา Futures จะได้รับกำไรถ้าราคาในอนาคตของสินทรัพย์อ้างอิงนั้นในตลาดสูงกว่าราคาที่ระบุบน Futures (เพราะในอนาคต ชำระเงินค่าสินทรัพย์อ้างอิงนั้นตามสัญญา Futures แล้วนำสินทรัพย์อ้างอิงนั้นไปขายในตลาดจะได้รับกำไร) ในทางตรงกันข้ามผู้ขายสัญญา Futures ก็จะได้รับกำไรถ้าราคาในอนาคตของสินทรัพย์อ้างอิงนั้นในตลาดต่ำกว่าราคาที่ระบุไว้บน Futures (ในอนาคตผู้ขายซื้อธุรกรรมนั้นในตลาดในราคาอนาคต และนำไปส่งมอบให้ผู้ซื้อ ซึ่งจะได้ราคาตามสัญญา Futures ที่สูงกว่าจึงได้กำไร) ตัวอย่างเช่น สมมติว่า สมพงษ์และสมใจ ทำสัญญาซื้อขายสินทรัพย์ทางการเงิน xyz แบบ Futures โดยมีกำหนดส่งมอบในอีก 1 เดือนข้างหน้าในราคา 100 บาท เมื่อครบ 1 เดือน ราคา xyz เพิ่มเป็น 120 บาท สมพงษ์ในฐานะผู้ซื้อสัญญา Futures จะรับ xyz จากสมใจมาโดยจ่ายเพียง 100 บาทตามสัญญา และถ้านำ xyz ไปขายในตลาดได้ในราคา 120 ก็จะทำกำไรได้ 20 บาท ส่วนสมใจจะขาดทุน 20 บาท เพราะเมื่อครบกำหนด1 เดือน ต้องไปซื้อ xyz มาส่งมอบให้สมพงษ์ในราคา 120 บาท แต่ได้รับชำระเงินเพียง 100 บาทตามสัญญา 

แต่ถ้าราคาในอนาคตของ xyz ลดลงเป็น 40 บาท ในกรณีเช่นนี้ สมใจจะได้กำไร 60 บาท เพราะซื้อมาส่งมอบให้สมพงษ์ 40 บาท แต่ได้รับชำระเงิน 100 บาท ส่วนสมพงษ์จะขาดทุน 60 บาท เพราะจ่ายเงิน 100 บาท แต่ถ้าเอาไปขายในตลาดจะได้เพียง 40 บาทเท่านั้น

มาถึงขณะนี้เราอาจสรุปในเบื้องต้นได้ว่า สำหรับสัญญา Futures นั้นถ้าราคาในอนาคตของสินทรัพย์อ้างอิง ต่ำกว่าราคาที่ระบุบน Futures ผู้ซื้อ Futures (เช่นสมพงษ์) จะขาดทุน ส่วนผู้ขาย (เช่นสมใจ) จะได้รับกำไร และจะเป็นไปในทางตรงกันข้ามถ้าราคาในอนาคตของสินทรัพย์อ้างอิงสูงกว่าราคาที่ระบุบน Futures และพฤติกรรมของสมพงษ์และสมใจนี้อยู่ในข่ายที่เรียกว่า นักเก็งกำไร (Speculator) โดยสมพงษ์เป็นนักเก็งกำไรที่คาดว่าราคาหลักทรัพย์จะสูงขึ้นในอนาคต ส่วนสมใจเป็นผู้คาดว่าในอนาคตราคาหลักทรัพย์ xyz จะลดลง อย่างไรก็ดีในตลาด Futures ยังมีผู้เกี่ยวข้องประเภทอื่นที่เข้ามาซื้อขาย Futures ได้แก่ Hedgers และ Arbitrageurs ซึ่งจะได้กล่าวถึงต่อไป