อาณาเขตการปกครอง แขวงเมืองน่าน ร.ศ.๑๑๖

พระราชอาณาเขตในการปกครองแขวงต่างๆ ของนครเมืองน่าน ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440)
----------
นครเมืองน่าน แบ่งการปกครองออกเป็น 8 แขวง 50 เมือง คือ

1. แขวงนครน่าน : ประกอบด้วย 5 เมือง

    1.1 เมืองน่าน : อ.เมืองน่าน จ.น่าน
    1.2 เมืองสา : อ.เวียงสา จ.น่าน
    1.3 เมืองพง 
    1.4 เมืองไชยภูมิ
    1.5 เมืองบ่อว้า 

2. แขวงน้ำแหง  : ประกอบด้วย 3 เมือง

     2.1 เมืองหิน
     2 2 เมืองศรีสะเกษ : ตำบลศรีษะเกษ เป็นตำบลหนึ่งในอฃฃ
     2.3 เมืองลี้ : ต.ลี้ อ.นาหมื่น จ.น่าน

3. เเขวงน่านใต้  : ประกอบด้วย 5 เมือง

     3.1 เมืองท่าแฝก : ต.ท่าเเฝก อ.น้ำปาด จ.อุตรดิตถ์
     3.2 บ้านท่าปลา อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
     3.3 บ้านผาเลือด : ต.ผาเลือด อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
     3.4 บ้านหาดล้า : ต.ห้วยล้า อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์
     3.5 เมืองจะริม : ต.จริม อ.ท่าปลา จ.อุตรดิตถ์

4. แขวงน้ำปัว : ประกอบด้วย 7 เมือง

     4.1 เมืองปัว : อ.ปัว จ.น่าน
     4.2 เมืองริม : ต.ริม อ.ท่าวังผา จ.น่าน
     4.3 เมืองอวน : ต.อวน อ.ปัว จ.น่าน
     4.4 เมืองยม : ต.ยม , ต.จอมพระ อ.ท่าวังผา จ.น่าน
     4.5 เมืองย่าง : ต.ศิลาเพชร อ.ปัว จ.น่าน
     4.6 เมืองแงง : ต.แงง อ.ปัว จ.น่าน
     4.7 เมืองบ่อ : ต.บ่อ อ.เมืองน่าน จ.น่าน

5. แขวงขุนน่าน : ประกอบด้วย 9 เมือง

     5.1 เมืองเชียงกลาง : อ.เชียงกลาง จ.น่าน
     5.2 เมืองและ : ต.และ อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน
     5.3 เมืองงอบ : ต.งอบ อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน
     5.4 เมืองปอน : ต.ปอน อ.ทุ่งช้าง จ.น่าน
     5.5 เมืองเปือ : อ.เชียงกลาง จ.น่าน
     5.6 เมืองเชียงคาน : อ.เชียงกลาง จ.น่าน
     5.7 เมืองยอด
     5.8 เมืองสะเกิน
     5.9 เมืองยาว 

6. แขวงน้ำของ : ประกอบด้วย 5 เมือง

     6.1 เมืองคอบ
     6.2 เมืองเชียงลม
     6.3 เมืองเชียงฮ่อน
     6.4 เมืองเงิน 
     6.5 เมืองเชียงแขง
     6.6 เมืองภูคา : เมืองเวียงภูคา เป็นเมืองที่อยู่ทางตอนใต้ของแขวงหลวงน้ำทา

7. แขวงน้ำอิง : ประกอบด้วย 8 เมือง

     7.1 เมืองเชียงคำ : อ.เชียงคำ จ.พะเยา
     7.2 เมืองเชียงแลง
     7.3 เมืองเทิง : อ.เทิง จ.เชียงราย
     7.4 เมืองงาว
     7.5 เมืองเชียงของ
     7.6 เมืองเชียงเคี่ยน
     7.7 เมืองลอ
     7.8 เมืองมิน 

8. แขวงขุนยม : ประกอบด้วย 8 เมือง

     8.1 เมืองเชียงม่วน : อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
     8.2 เมืองสะเอียบ : ต.สะเอียบ อ.สอง จ.แพร่
     8.3 เมืองสระ : ต.สระ อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
     8.4 เมืองสวด : ต.สวด อ.บ้านหลวง จ.น่าน
     8.5 เมืองปง : อ.ปง จ.พะเยา
     8.6 เมืองงิม : ต.งิม อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
     8.7 เมืองออย : ต.ออย อ.เชียงม่วน จ.พะเยา
     8.8 เมืองควน : ต.ควร อ.เชียงม่วน จ.พะเยา

แขวงหนึ่งแบ่งออกเป็น “ พ่ง” มีประมาณ ๑๐ พ่งๆ หนึ่งแบ่งออกเป็นหมู่บ้านมีประมาณ ๑๐ หมู่บ้าน ๆ หนึ่งมีลูกบ้านประมาณ ๒๐ คน แขวงหนึ่งให้มี “ นายแขวง” ๑ คน “ รองแขวง” ๒ คน หรือหลายคนตามการมากและน้อยและมี “ สมุห์บัญชี” ๑ คน เสมียนใช้ตามสมควร พ่งหนึ่งให้มี “ เจ้าพ่ง” ๑ คน มีศักดิ์เป็นพญามี “ รองเจ้าพ่ง” อีก ๑ หรือ ๒ คน ตามพ่งน้อยและใหญ่กับมีล่ามอีก ๒ คน ( ต่อมาได้เปลี่ยนพ่งเป็นแคว้น ) หมู่บ้านหนึ่งให้มี “ แก่บ้าน” คนหนึ่ง


ภาพ : ภาพเจ้าหลวงเมืองน่าน ยืนประชุมกับข้าหลวงทางสยามบริเวรหน้าหอคำเจ้าหลวงเมืองน่าน(พระเจ้าสุริยพงศ์ผลิตเดชฯ

Create Date : 28 มิถุนายน 2563 Last Update : 28 มิถุนายน 2563 19:37:57 น. Counter : 667 Pageviews.		0 comments
Share Tweet