ในชีวิตของคนเรา คงมีคำถามในใจว่า เราแสวงหาอะไรในชีวิต? อะไรคือสิ่งที่ดีที่สุดในชีวิตของเรา? มองไปยังหมู่คนมากมาย แต่ละคนดิ้นรนมีชีวิตอยู่รอดกันไปในแต่ละวัน อะไรคือจุดมุ่งหมายของคนเหล่านั้น?

ในเชิงปรัชญามีคำตอบให้กับคำถามข้อนี้ ในหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับ มนุษย์และคุณค่าของตนเอง ซึ่งจะแบ่งมนุษย์ออกเป็นกลุ่มต่างๆ

1.สุขนิยม (Hedonism) ลัทธิที่ถือว่าความสุขเป็นสิ่งที่ดีที่สุดของชีวิต จะมีสิ่งใดที่มนุษย์ต้องการนอกจากความสุขความสบาย หากถามตัวว่า ในวันหนึ่ง ๆ ที่เราต้องทำอะไรต่อมิอะไรนั้น เราต้องการอะไร และที่ต้องการสิ่งนั้นก็เพื่ออีกสิ่งหนึ่งนั้น ถ้าถามไปเรื่อย ๆ อะไรคือคำตอบอันสุดท้ายที่เราจะไม่ถามต่อไปอีก อะไรคือจุดหมายสุดท้ายถ้ามิใช่ความสุข



ชาวสุขนิยมกล่าวว่า มนุษย์ทำทุกอย่างเพื่อความสุขของตนเอง ที่เราทำงานหนักตอนยังหนุ่มสาว ก็เพื่อแก่ตัวไปเราจะได้สุขสบาย ที่เราทำดีต่อผู้อื่นก็เพื่อหวังให้ผู้อื่นทำดีกับเราเช่นกัน
เอพิคคิวรัส (341 – 270 ก่อนค.ศ.) เป็นนักปรัชญาชาวกรีกที่รู้จักกันดีว่าเป็นผู้สอนให้คนเรามองการณ์ไกล เรื่องหนึ่งที่เขาพูดก็คือถ้าเราแสวงหาความสุขกับสิ่งที่หายากและราคาแพง เรามักจะลงเอยด้วยความทุกข์ หรือถ้าเราไปผูกพันกับบุคคลหรือสิ่งของมากเกิดไปเราก็จะกลายเป็นทาสของสิ่งเหล่านั้น เราจะไม่มีเสรีภาพและความมีเสรีภาพนั้นเป็นปัจจัยหนึ่งของความสุข เอพิคคิวรัสไม่คิดว่ามีสิ่งอื่นใดที่มีค่าสำหรับมนุษย์นอกจากความสุขสบาย ชีวิตที่สมบูรณ์ก็คือชีวิตที่ปราศจากความเจ็บปวดและความเดือดร้อน
ชาวสุขนิยมบูชาวิทยาศาสตร์โดยถือว่า วิทยาศาสตร์ถูกคิดค้นมาเพื่อให้มนุษย์มีความสุขสบาย หลุดพ้นจากความยากลำบาก ไม่มีเหตุผลใดอื่นนอกจากนั้น หากการศึกษาใดที่จุดมุ่งหมายสุดท้ายของการศึกษานั้นไม่สามารถนำมาประยุกต์ใช้ประโยชน์กับมนุษย์ได้ การศึกษานั้นก็เปล่าประโยชน์

2.ศานตินิยม (Non-Hedonism) ลัทธินี้ถือว่า ความสุขสบายเป็นภาพลวงตา และไม่ใช่จุดมุ่งหมายของชีวิต ชีวิตมนุษย์มีคุณค่าในตนเอง และคุณค่านั้นเกิดจากการแสวงหาบางสิ่งบางอย่าง เข้าใจ และหลุดพ้นจากความสุขลวงตาที่อยู่รอบตัวเรา เราสามารถแบ่งชาวสุขนิยมได้เป็น 2 กลุ่มย่อย



2.1 ปัญญานิยม (cognitivism) นักปรัชญาที่เผยแพร่ลัทธินี้ได้แก่ โสกราตีส เพลโต และอริสโตเติล ซึ่งถือว่าธาตุแท้ของมนุษย์คือ จิตวิญญาณ ไม่ใช่ร่างกาย ความสุขที่เกิดขึ้นกับร่างกายจึงเป็นสิ่งลวงตา และไม่ให้ประโยชน์อะไรกับชีวิตมนุษย์ สำหรับวิญญาณ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือ ปัญญา ปัญญาทำให้มนุษย์แตกต่างจากสัตว์โลกอื่นๆ ดังนั้นในชีวิตมนุษย์ สิ่งที่เราควรแสวงหาก็คือ ความรู้และความจริง ความรู้ในทัศนะของปัญญานิยมมี 2 แบบ อย่างแรกคือความรู้ที่ช่วยให้มนุษย์ได้อยู่สุขสบายขึ้น การแสวงหาความรู้แบบนี้ก็คือหาวิธีการที่จะสนองความต้องการของร่างกายไม่หลุดพ้นความสะดวกสบายของร่างกาย อีกอย่างหนึ่ง คือความรู้บริสุทธิ์ เป็นสัจธรรมที่เป็นนิรันดร์ ไม่เกี่ยวเนื่องกับการสนองความต้องการของร่างกาย การแสวงหาความจริงแบบหลังทำให้จิตใจสงบ

2.2 วิมุตินิยม ชาววิมุตินิยมคล้ายกับชาวปัญญานิยมคือถือว่า ความสุขสบายทางร่างกายนั้นไม่ใช่สาระของชีวิตชาวปัญญานิยมนั้นเน้นการแสวงหาสัจธรรม ชาววิมุตินิยมเน้นการเอาชนะตนเอง ในชีวิตของเรามีความต้องการสิ่งต่างๆมากมาย ความพอใจจะเกิดขึ้นเมื่อสิ่งที่เรามีสมดุลกับสิ่งที่เราต้องการ หากเราต้องการมาก ย่อมแสวงหาให้มีมากๆยิ่งขึ้น เป้าหมายของมนุษย์จึงไม่ใช่ความสุขสบาย เพราะความต้องการของมนุษย์ไม่มีจุดสิ้นสุด หากมนุษย์แสวงหาแต่ความสุขสบาย ชีวิตนี้คงไม่บรรลุเป้าหมาย สิ่งที่เราควรทำคือ ลดความต้องการของตนเองเพื่อให้สมดุลกับสิ่งที่เรามี การกระทำดังกล่าวคือการเอาชนะใจตนเอง หากเราเอาชนะตนเองได้ก็เท่ากับเราชนะทั้งโลก หากทุกสิ่งไม่ใช่ของเรา เราก็ไม่มีอะไรจะเสีย ไม่มีความเสียใจ ไม่ผิดหวัง มีแต่ความสงบ

มีต่อ....

Create Date : 17 มกราคม 2551
Last Update : 25 กุมภาพันธ์ 2551 13:26:39 น.		1 comments
Counter : 5693 Pageviews.
Share Tweet