BlogGang.com : : sirivinit : อุเทสิกเจดีย์ พระนอน

อุเทสิกเจดีย์ พระนอน

อุเทสิกเจดีย์ พระนอน

คติ-สัญญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
ชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

เจดีย์ที่เป็นสัญลักษณ์ของพระพุทธเจ้าหรือที่เรารู้จักกันก็คือ พระพุทธรูป

พระพุทธรูปลักษณะหนึ่งที่มีรูปแบบที่เราเรียกกันว่าพระนอน ซึ่งมักจะสร้างกันอย่างใหญ่โต พระนอนนี้มีคติอยู่ 2 แบบ

แบบที่ 1 เรียกปางไสยาสน์

แบบที่ 2 เรียกปางปรินิพพาน

ปางไสยาสน์กับปางปรินิพพานนั้น มีข้อแตกต่างกันเล็กน้อย ข้อสังเกตก็คือ

ปางไสยาสน์นั้นมักจะสร้างอยู่ในอาคารใหญ่โต มีคติและความหมาย 2 รูปแบบ

ในรูปแบบที่ 1 มาจากพุทธประวัติว่าพระพุทธเจ้าเนรมิตกาย ให้ใหญ่โตเพื่อสั่งสอน อสุรินทราหู อสูรตนหนึ่งที่หลงผิดถึงความใหญ่โตของตนว่าแท้ที่จริง อสุรินทราหูนั้นในสายตาของพรหม ประหนึ่งมดปลวกในสายตาของมนุษย์

ทั้งนี้เพื่อลดอัตตา ความยึดมั่นถือมั่นในความยิ่งใหญ่ เพราะยังมีสิ่งอื่นที่ยิ่งใหญ่กว่า

ในรูปแบบที่ 2 เป็นสัญลักษณ์ที่แสดงถึงเสนาสนะหรือกุฏิ หรือที่อยู่ของพระพุทธเจ้านั้นมีขนาดเล็ก พอเพียงแต่การอาศัยเท่านั้น

ปางปรินิพพาน มีลักษณะพิเศษเฉพาะก็คือ ต้องสร้างกลางแจ้ง เนื่องจากขณะที่พระพุทธเจ้ากำลังจะนิพพานนั้น พระองค์ประทับอยู่ระหว่างไม้สาละ หันพระเศียรไปทางทิศเหนือ หนุนพระเศียรด้วยพระหัตถ์ข้างขวา (คือหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันตก)

เป็นคติที่จะแสดงให้เห็นว่าจะปรินิพพาน กล่าวคือผู้คนในอดีตนั้นนอนหันหัวไปทางทิศใต้ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ซึ่งหมายถึงการจะตื่นขึ้นใหม่ในวันรุ่งขึ้น การหันพระเศียรไปทางเหนือและหันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันตกของพระพุทธเจ้า ย่อมหมายถึงการไม่กลับมา ไม่เกิดอีก

ในประเทศพม่า ความแตกต่างของปางไสยาสน์กับปางปรินิพพาน สังเกตจาการซ้อนกันของพระบาท หากเป็นปางปรินิพพานพระบาททั้งสองข้างจะซ้อนกันโดยตรง

ประการสำคัญของปางปรินิพพานก็คือ คำเทศนาครั้งสุดท้าย อันเป็นสัญลักษณ์คำสัญญาของการปฏิบัติตน และปฏิบัติบูชาของพุทธศาสนา สรุปได้คือ

1. ในธรรมวินัยใดที่ไม่มี อริยมรรคประ กอบด้วยองค์ 8 แล้วย่อมไม่มีผู้รู้จริง รู้แจ้ง โลกนี้ไม่ว่างจากพระอรหันต์ เมื่อการรู้จริงรู้แจ้งอริยมรรคยังมีอยู่

2. ธรรมและวินัยที่พระพุทธเจ้าได้ตรัสแล้ว จะเป็นศาสดาแก่พุทธศาสนิกชน

3. และคำตรัสครั้งสุดท้ายก็คือ "ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บัดนี้เราขอเตือนพวกเธอว่า สังขารทั้งหลายมีความเสื่อมไปเป็นธรรมดา พวกเธอจงยังความไม่ประมาทให้ถึงพร้อมเถิด"

หน้า 8

ขอบคุณ
ข่าวสดออนไลน์
คติ-สัญญลักษณ์ สถาปัตยกรรมไทย
คุณชวพงศ์ ชำนิประศาสน์

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ

Create Date : 04 มีนาคม 2555

Last Update : 4 มีนาคม 2555 18:59:45 น.

0 comments

Counter : 1312 Pageviews.