BlogGang.com : : sirivinit : ปัฏนา .. เมืองเก่าแก่ที่ยังมีผู้อาศัยอยู่ต่อเนื่องยาวนานที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

ปัฏนา .. เมืองเก่าแก่ที่ยังมีผู้อาศัยอยู่ต่อเนื่องยาวนานที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

ที่ตั้งของเมืองปัฏนา เมืองหลวงของรัฐพิหาร

1 ใน 80 เสาห้องโถงแห่งอโศการาม สถานที่ทำตติยสังคายนา
ของพระพุทธศาสนา หลักฐานที่แสดงถึงความเจริญ
ของศาสนาพุทธในเมืองปัฏนาในอดีต

ปัฏนา (Paṭnā ฮินดี: पटना ) (ชื่ออื่น: ปาตลีบุตร, ปาฏลีบุตร, ปัตนะ, มคธ) เป็นเมืองหลวงของรัฐพิหาร รัฐหนึ่งในประเทศอินเดีย ปัฏนาเป็นเมืองเก่าแก่ที่ยังมีผู้อาศัยอยู่ต่อเนื่องยาวนานที่สุดแห่งหนึ่งของโลก

โดยเมื่อ 2,500 ปีก่อน ในสมัยพุทธกาล เมืองแห่งนี้เป็นเพียงหมู่บ้านเล็ก ๆ ในแคว้นมคธ ที่ตั้งโดยพระเจ้าอชาตศัตรู เพื่อเป็นเมืองหน้าด่านสำหรับการเตรียมทำสงครามกับแคว้นวัชชี

หลังจากพุทธกาล เมืองนี้มีความสำคัญ เพราะได้กลายเป็นเมืองหลวงของแคว้นมคธ และมีพระมหากษัตริย์ดำรงตำแหน่งพระจักรพรรดิผู้ยิ่งใหญ่ที่สุดของอินเดีย คือพระเจ้าอโศกมหาราช แห่งราชวงศ์เมารยะ ผู้อุปถัมภ์พระพุทธศาสนาให้รุ่งเรือง

ทรงอุปถัมภ์การทำตติยสังคายนา ณ อโศการาม โดยให้เมืองปัฏนา (หรือปาตลีบุตร ตามที่เรียกกันในสมัยนั้น) เป็นศูนย์กลางในการส่ง สมณทูตออกเผยแพร่พระพุทธศาสนา ไปยังดินแดนอื่น ๆ ทั่วโลก ซึ่งรวมถึงสุวรรณภูมิ หรือดินแดนที่ตั้งประเทศไทยในปัจจุบันด้วย

ปัจจุบัน เมืองแห่งนี้ยังคงเป็นเมืองหลวง และเมืองใหญ่ที่สุดของรัฐพิหาร (แคว้นมคธในสมัยโบราณ) มีพื้นที่เมืองประมาณ 25 ตารางกิโลเมตร และมีประชากรมากกว่า 1 ล้าน 8 แสนคน โดยประมาณ

ประวัติศาสตร์
จุดหมายแสวงบุญใน
แดนพุทธภูมิ

พุทธสังเวชนียสถาน ๔ ตำบล

ลุมพินีวัน
พุทธคยา
สารนาถ
กุสินารา

เมืองสำคัญในสมัยพุทธกาล

สาวัตถี • ราชคฤห์
สังกัสสะ • เวสาลี
ปาฏลีบุตร • คยา
โกสัมพี • กบิลพัสดุ์
เทวทหะ • เกสาริยา
ปาวา • พาราณสี
นาลันทา

อารามสำคัญในสมัยพุทธกาล

วัดเวฬุวันมหาวิหาร
วัดเชตวันมหาวิหาร

สถานที่สำคัญหลังพุทธกาล

สาญจิ
มถุรา
ถ้ำเอลโลรา
ถ้ำอชันตา

เมืองปัฏนา มีชื่อเรียกหลายคำ เช่น ปาฏลีบุตร ปาตลีบุตร ปัตนะ ในพระไตรปิฏกเรียกว่า บ้านปาฏลิคาม เมืองนี้สร้างโดยพระเจ้าอชาตศัตรู พระราชาแห่งแคว้นมคธ ผู้ครองกรุงราชคฤห์ในสมัยปลายพุทธกาล โดยความประสงค์จะให้เป็นหมู่บ้านเล็ก ๆ ชั่วคราว

เพื่อใช้เป็นหมู่บ้านหน้าด่าน สำหรับตรวจความเคลื่อนไหวของแคว้นวัชชี เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับสงครามยึดแคว้นวัชชี ซึ่งพระเจ้าอชาตศัตรูได้ส่งมหาอำมาตย์ ชื่อสุนีธะและวัสสการะพราหมณ์มาเพื่อเป็นแม่กองในการสร้างหมู่บ้านปาฏลิคาม

ในพระไตรปิฎกได้กล่าวถึงการเสด็จมาของพระพุทธเจ้า ณ สถานที่นี้ในขณะกำลังสร้างหมู่บ้านด้วย ตามความใน ปาฏลิคามิยสูตร ว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จมา และได้ทรงแสดงปาฏิหาริย์ข้ามฝั่งแม่น้ำ เพื่อข้ามมายังหมู่บ้านนี้

ชาวบ้านจึงเรียกท่าที่พระองค์เสด็จขึ้น และประตูหมู่บ้านที่พระองค์เสด็จเข้าว่า โคตมติตถะ และโคตมะทวารตามลำดับ ซึ่งหลังจากพระองค์ได้ทรงทอดพระเนตรที่ตั้งของหมู่บ้านห่างไกลแห่งนี้แล้ว ได้ทรงทำนายไว้ว่า

"ดูกรอานนท์ มหาอำมาตย์ในแว่นแคว้นมคธ ชื่อสุนีธะและวัสสการะจะสร้างเมืองในปาฏลิคาม เพื่อป้องกันเจ้าวัชชีทั้งหลาย ประหนึ่งว่าปรึกษากับเทวดาชั้นดาวดึงส์แล้วสร้างเมืองฉะนั้น...ฯ

ดูกรอานนท์ เมืองนี้จักเป็นเมืองเลิศ แห่งที่ประชุมของเหล่ามนุษย์ผู้เป็นอริยะ และเป็นทางค้าขาย เป็นที่แก้ห่อสินค้า อันตราย 3 อย่าง (เท่านั้น) จักมีแก่เมืองปาฏลิคาม จากไฟ 1 จากน้ำ 1 จากความแตกแห่งกันและกัน 1 ฯ"

จากความดังกล่าว พระพุทธองค์ทรงทำนายว่าหมู่บ้านเล็ก ๆ ห่างไกลแห่งนี้ จะมีความสำคัญในอนาคต และปรากฏว่า หลังพระพุทธปรินิพพานไม่ถึงร้อยปี หมู่บ้านสุดชายแดนแห่งนี้ก็กลายเป็นเมืองที่สำคัญที่สุดเมืองหนึ่ง ในหน้าประวัติศาสตร์แห่งชมพูทวีป

คือได้เป็นเมืองหลวงแห่งแคว้นมคธ จากความผันผวนทางการเมืองจากเหตุการณ์ล้มราชวงศ์พิมพิสาร และการย้ายเมืองหลวงแห่งแคว้นมคธหลายครั้งในช่วง พ.ศ. 70 ที่เริ่มจากการที่อำมาตย์ และราษฎรพร้อมใจกันถอดกษัตริย์นาคทัสสก์ แห่งราชวงศ์ของพระเจ้าพิมพิสารออกจากพระราชบัลลังก์

และยกสุสูนาคอำมาตย์ ซึ่งมีเชื้อสายเจ้าลิจฉวีในกรุงเวสาลีแห่งแคว้นวัชชีเก่า ให้เป็นกษัตริย์ตั้งราชวงศ์ใหม่ แล้วพระเจ้าสุสูนาคจึงได้ทำการย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธ ไปยังเมืองเวสาลีอันเป็นเมืองเดิมของตน

และกษัตริย์พระองค์ต่อมาคือ พระเจ้ากาลาโศกราช ผู้เป็นพระราชโอรสของพระเจ้าสุสูนาค ได้ย้ายเมืองหลวงของแคว้นมคธอีก จากเมืองเวสาลีมายังบ้านปาฏลิคาม ซึ่งกลายเป็นเมืองหลวง และเป็นเมืองศูนย์กลาง ที่ยิ่งใหญ่ของพระพุทธศาสนาในเวลาต่อมา

โดยเมืองนี้เป็นสถานที่ ๆ มีการทำตติยสังคายนา โดยพระบรมราชูปถัมภ์ของพระเจ้าอโศกมหาราช พระมหาจักรพรรดิผู้ทรงเป็นมหาราชผู้ยิ่งใหญ่ที่สุด ของประวัติศาสตร์อินเดีย และเมืองแห่งนี้ก็ได้เจริญรุ่งเรือง ในฐานะศูนย์กลางทางการค้าและเศรษฐกิจมาจนปัจจุบัน

อโศการาม สถานที่จาริกแสวงบุญของชาวพุทธ

หลักฐานที่แสดงถึงความเจริญรุ่งเรือง ในฐานะเป็นเมืองศูนย์กลางทางพระพุทธศาสนา ของเมืองแห่งนี้ได้สูญหายไปแทบหมดสิ้น เนื่องด้วยเมืองแห่งนี้มีพัฒนาการมาโดยตลอดช่วงประวัติศาสตร์

เป็นไปได้ว่าผู้คนในยุคหลังช่วงความเจริญของพระพุทธศาสนา ได้ทำลายหรือทอดทิ้งพุทธศาสนสถานไป และถูกฝังกลบจนไม่เหลือร่องรอยให้เห็น

เช่นเดียวกับ อโศการาม สถานที่นี้เคยเป็นที่ทำตติยสังคายนา อารามแห่งเดียวในพระพุทธศาสนา ในเมืองปัฏนาที่ยังคงเหลือซากอยู่

ปัจุบันคงเหลือเพียงเสาหินของอาคารใหญ่ ที่พระเจ้าอโศกทรงสร้างขึ้นเพื่อเป็นสถานที่ทำตติยสังคายนาอยู่บ้าง แต่ส่วนใหญ่จมอยู่ใต้ดินในสระซึ่งมีน้ำเต็มตลอดทั้งปี

และโบราณสถานส่วนใหญ่ยังคงจมอยู่ใต้ดิน แต่ทางการอินเดียไม่มีความประสงค์เพื่อขุดค้นโบราณสถานแห่งนี้ เพราะจะกระทบต่อบ้านเรือนที่ตั้งอยู่ในเมืองปัฏนาเมืองหลวงของรัฐพิหารในปัจจุบัน

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สวัสดิ์สิริธีววาร มานโชติโชนช่วงดั่งดวงวิเชียรฉายนะคะ

Create Date : 27 มกราคม 2554

Last Update : 27 มกราคม 2554 10:00:38 น.

0 comments

Counter : 1829 Pageviews.