BlogGang.com : : sirivinit : ความสามารถของบุคคล (competence of person)

ความสามารถของบุคคล (competence of person)

ความสามารถของบุคคล (competence of person) ในทางนิติศาสตร์นั้นได้แก่ความสามารถสองประการ คือ

ความสามารถที่จะมีสิทธิ
และความสามารถที่จะใช้สิทธิ

บุคคลจะใช้สิทธิกระทำการใด กฎหมายบัญญัติให้ต้องมีความสามารถจะกระทำการนั้นก่อน เพื่อป้องกันความเสียหายอันจะเกิดแก่บุคคลนั้นเองและบุคคลอื่น

บุคคลประเภทที่กฎหมายสันนิษฐานว่าไม่อยู่ในภาวะที่จะบริหารความสามารถของตนได้อย่างมีประสิทธิภาพ ได้แก่ ผู้เยาว์, คนวิกลจริต, คนไร้ความสามารถ และคนเสมือนไร้ความสามารถ ซึ่งความสามารถตามกฎหมายของบุคคลเหล่านี้จะถูกจำกัดมากน้อยแล้วแต่กรณี

นิติบุคคลก็อาจมีความสามารถตามกฎหมายเช่นบุคคลธรรมดาได้ เว้นแต่เป็นเรื่องที่ไม่สามารถกระทำได้เองจริง ๆ ตามสภาพ เช่น มีครอบครัว หรือเข้าสมรส เป็นต้น

ประเภทความสามารถของบุคคล
บุคคลมีความสามารถตามกฎหมาย ดังต่อไปนี้

1. ความสามารถที่จะมีสิทธิ คือ การที่บุคคลสามารถมีสิทธิ หรือการที่บุคคลเป็นผู้ทรงสิทธิ บุคคลทุกคนไม่ว่าจะเป็นเด็ก คนแก่ คนพิการ สตรี บุรุษ เศรษฐี ยาจก บัณฑิต หรือผู้ประกอบมิจฉาชีพ ย่อมมีสิทธิหน้าที่ตามกฎหมายนับแต่เกิดมา ย้อนหลังไปถึงตอนที่ปฏิสนธิเป็นทารกในครรภ์มารดา ไปจนถึงเมื่อตาย

นอกจากนี้ สิทธิบางอย่างของบุคคลจะได้รับต่อเมื่อเข้าเกณฑ์ตามที่กฎหมายกำหนดด้วย เช่น บุคคลจะสามารถสมรสได้ต่อเมื่อมีอายุสิบเจ็ดปีบริบูรณ์เป็นต้นไปตามกฎหมายไทย

2. ความสามารถที่จะใช้สิทธิ คือ การที่บุคคลสามารถกระทำการใด ๆ เพื่อให้ได้มาซึ่งประโยชน์ส่วนตนและเพื่อคุ้มครองบุคคลภายนอก บุคคลนั้นแม้จะมีสิทธิแต่ในบางกรณีก็ไม่อาจใช้สิทธิได้เพราะกฎหมายกำหนดไว้

ดังนั้น การที่บุคคลจะมีและใช้ซึ่งสิทธิและหน้าที่ได้ สิ่งสำคัญอย่างหนึ่งคือ บุคคลต้องรู้รับผิดชอบในการกระทำของตนด้วย และด้วยเหตุนี้ กฎหมายจึงสันนิษฐานโดยปริยายว่า บุคคลบางประเภทไม่อาจรู้รับผิดชอบเช่นนั้นได้

จึงต้องจำกัดสิทธิบางประการไว้ เช่น บุคคลที่เป็นผู้เยาว์ คนวิกลจริต คนไร้ความสามารถ หรือคนเสมือนไร้ความสามารถ ตัวอย่างว่า เด็กและบุคคลวิกลจริตหากกระทำละเมิดต่อผู้ใดแล้วก็ไม่อาจรับผิดได้ เพราะบุคคลดังกล่าวย่อมไม่สำเหนียกว่าตนกำลังทำอะไร หรือสิ่งที่กระทำจะส่งผลเช่นไร เป็นต้น

ฎ. 497/2486 จำเลยเป็นผู้เยาว์อายุสิบสามปี ทิ้งหินหนักสิบกิโลกรัมจากสะพานลงในคลองสาธารณะซึ่งมีผู้สัญจรไปมา หินตกสู่ผู้พายเรือคนหนึ่งถึงแก่ความตาย

ศาลฎีกาพิเคราะห์แล้วเห็นว่าแม้จำเลยจะไร้ความสามารถตามกฎหมายเพราะเป็นผู้เยาว์ แต่จำเลยก็อยู่ในวัยและภาวะที่แยกแยะดีชั่วได้แล้ว

ถือว่ามีความผิดฐานทำให้คนตายโดยประมาท พิพากษาให้กักตัวจำเลยไว้ยังโรงเรียนดัดสันดานมีกำหนดหนึ่งปี

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สิริสวัสดิ์จันทรวาร กมลมานเจิจรัสค่ะ

Create Date : 18 มกราคม 2553

Last Update : 18 มกราคม 2553 3:59:52 น.

0 comments

Counter : 1839 Pageviews.