BlogGang.com : : sirivinit : บานพับ

บานพับ - ลับแลใจ

...

บานพับภาพฮาบาวิลล์ (Harbaville Triptych) ทำด้วยงาช้างจาก
สมัยไบแซนไทน์ คริสต์ศตวรรษที่ 10

“ฉากแท่นบูชาเก้นท์” เมื่อปิดด้านนอกจะเป็นคนละภาพจากด้านใน

บานพับภาพ (Triptych หรือ Polytych) คือจิตรกรรมที่วาดหรือแกะบนแผ่นไม้แบ่งเป็นบานๆ ซึ่งอาจจะเป็นสอง สามบานหรือกว่านั้นก็ได้ ที่เชื่อมด้วยกันและพับได้

บานพับภาพสาม (Triptych) คือจิตรกรรมที่วาดหรือประติมากรรมแกะบนแผ่นไม้แบ่งเป็นสามบานเชื่อมต่อกันและพับได้ บานกลางจะใหญ่กว่าสองบานข้าง

งานจิตรกรรมบานพับภาพสาม เริ่มมาตั้งแต่ศิลปะคริสเตียนยุคแรกและเป็นลักษณะศิลปะที่นิยมใช้กันในการสร้างฉากแท่นบูชา ตั้งแต่ยุคกลางเป็นต้นมา

อาณาบริเวณที่ทำก็ตั้งแต่วัดไบเซนไทน์ทางตะวันออกไปจนถึงวัดเคลติคในอังกฤษทางตะวันตก งานแบบบานพับภาพสามของจิตรกรและประติมากรสมัยเรอเนซองส์ ที่มีชื่อเสียงก็มีงานของฮันส์ เม็มลิง และ เฮียโรนิมัส บอส

ฉากแท่นบูชาของวัดและมหาวิหารทั้งในอังกฤษ ประเทศเยอรมนี หรือประเทศอื่นๆ ในยุโรปตั้งแต่สมัยกอธิค มักจะเป็นในรูปของบานพับภาพสาม

ตัวอย่างของบานพับภาพสามจะเห็นได้ที่ มหาวิหารแลนดัฟ (Llandaff Cathedral) ที่ เวลส์ และ มหาวิหารอันท์เวิร์พ (Cathedral of Our Lady (Antwerp)) ประเทศเบลเยียม

ซึ่งมีบานพับภาพสามโดยปีเตอร์ พอล รูเบนส์สองชิ้น และที่มหาวิหารโนเตรอดาม ที่ปารีสจะเป็นตัวอย่างของการใช้บานพับภาพสามในสถาปัตยกรรม บานพับภาพสาม มีอิทธิพลต่อจิตกรร่วมสมัยและช่างภาพ

แต่งาน “บานพับภาพสาม” สมัยใหม่มักจะไม่เชื่อมกันอย่างของเก่า

บานพับภาพกว่าสาม

“ฉากแท่นบูชาเก้นท์” เมื่อปิดด้านนอกจะเป็นคนละภาพจากด้านในบานพับภาพกว่าสาม (Polytych) มาจากภาษากรีก “polu-” ซึ่งแปลว่า หลาย กับคำว่า “ptychē” ซึ่งแปลว่า พับ หมายถึงภาพเขียนที่เป็นแผ่นเชื่อมต่อกันที่เกินกว่าสามแผ่น

บานกลางของบานพับภาพแบบนี้จะเป็นภาพที่ใหญ่กว่าภาพอื่นๆ ซื่งเรียกว่า “แผ่นภาพเอก” และ ภาพอื่นๆ ที่ประกอบภาพใหญ่จะเรียกว่า “แผ่นภาพข้าง” หรือ “ปีก”

บางครั้งบานพับภาพลักษณะเช่นนี้เช่นแผ่นภาพที่เก็นท์ (Ghent) หรือ ที่อิสเซ็นไฮม์ (Isenheim) นี้จะสามารถจัดได้หลายวิธีทำให้เห็นภาพเขียนได้หลายแบบ

บานพับภาพลักษณะนี้นิยมกันมากในสมัยเรอเนซองส์ ส่วนใหญ่จะออกแบบสำหรับฉากแท่นบูชาสำหรับวัดหรือมหาวิหาร ลักษณะนี้ก็เป็นที่นิยมกันช่างพิมพ์ “ukiyo-e” ในสมัยเอโดใน ประเทศญี่ปุ่น

ก็ขนาด “ฉากแท่นบูชาเก้นท์” ที่เมื่อปิดด้านนอกจะเป็นคนละภาพจากด้านใน นับประสาอะไรกับใจคน ในใจ นอกใจ จึงมีต่าง... หวังเพียง ให้ลับแลใจ ปิดบังความไม่พึงพอใจเก็บซ่อนเอาไว้ เหลือเพียงจิตใจที่ดีมีต่อกัน...

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภุมวารสิริสวัสดิ์ ปรีดิ์มนัสรมณีย์ค่ะ

Create Date : 05 มกราคม 2553

Last Update : 5 มกราคม 2553 3:09:48 น.

0 comments

Counter : 2249 Pageviews.