BlogGang.com : : sirivinit : การเริ่มต้นของสภาพบุคคล - การสิ้นสุดลงของสภาพบุคคล

การเริ่มต้นของสภาพบุคคล - การสิ้นสุดลงของสภาพบุคคล

...

กฎหมายตราสามดวง

การเริ่มต้นของสภาพบุคคล
มาตรา 15 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทยบัญญัติว่า

สภาพบุคคลย่อมเริ่มแต่เมื่อคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก และสิ้นสุดลงเมื่อตาย

ทารกในครรภ์มารดาก็สามารถมีสิทธิต่าง ๆ ได้หากว่าภายหลังคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก

การคลอด (delivery) ข้างต้นนั้น ไม่ว่าจะกระทำโดยวิธีใดก็ตาม และไม่ว่าทารกนั้นจะถูกตัดขาดจากรกของมารดาหรือยังก็ตาม กับทั้งไม่ว่าทารกนั้นจะอยู่รอดปลอดภัยนานเพียงใดก็ตาม

เช่น ทารกนั้นพ้นครรภ์มารดาออกมาแล้วมีลมหายใจ ชีพจรวิ่ง หรือหัวใจเต้นแม้เพียงเสี้ยววินาทีเดียวแล้วก็ถึงกาลอวสาน

กรณีนี้ทารกนั้นก็นับว่าเป็นบุคคล มีสภาพบุคคล ตลอดจนมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมายแล้ว อย่างไรก็ดี ในกรณีที่ทารกนั้นตายอยู่ในครรภ์หรือตายก่อนคลอด ไม่ถือว่าเป็นบุคคล

และในกรณีที่ทารกนั้นคลอดออกมาแล้วมีชีวิต แม้จะไม่มีสังขารเป็นมนุษย์ กล่าวคือ มีความพิกล พิการ หรือมีลักษณะผิดปรกติวิสัย ก็คงถือว่ามีสภาพบุคคลตามกฎหมาย

อนึ่ง ในบางประเทศถือต่างจากไทย เช่น มีคดีพิพาทกันในประเทศไอร์แลนด์คดีหนึ่ง โจทก์ฟ้องเรียกค่าเสียหายจากจำเลยคือบริษัททางรถไฟหลวงแห่งไอร์แลนด์ (Great Northern Railway (Ireland))

เนื่องจากจำเลยได้กระทำการโดยประมาทเลินเล่อในขณะที่โจทก์ยังอยู่ในครรภ์มารดา เป็นผลให้โจทก์เมื่อคลอดออกแล้วมีความพิการทางกายภาพ ศาลไอร์แลนด์พิพากษาว่าโจทก์ไม่มีอำนาจฟ้องคดีนี้

ให้ยกฟ้อง เพราะไม่ถือว่าทารกในครรภ์มารดามีสภาพบุคคล ซึ่งถ้าเป็นในไทย ทารกที่คลอดออกมาแล้วอยู่รอดเป็นตัวเป็นตนจะได้รับการคุ้มครองให้มีสิทธิต่าง ๆ ย้อนกลับไปจนถึงสมัยที่อยู่ในครรภ์มารดา

ทั้งนี้ พึงสำเหนียกว่า การฆ่าทารกในครรภ์มิได้เป็นความผิดฐานทำให้คนตาย (homicide) แต่เป็นความผิดฐานทำให้แท้งลูก (abortion) หรือฐานฆ่าทารกในครรภ์ (killing of unborn person) แล้วแต่กรณี ซึ่งของไทยมีบัญญัติไว้ในมาตรา 288 มาตรา 301 และมาตรา 302 แห่งประมวลกฎหมายอาญา

การสิ้นสุดลงของสภาพบุคคล
เมื่อบุคคลตายลง สภาพของบุคคลนั้นย่อมสิ้นสุดลงไปด้วย และมรดกของบุคคลนั้นย่อมตกทอดไปถึงทายาท

อย่างไรก็ดี ในกรณีที่บุคคลแสดงเจตนาใด ๆ เกี่ยวกับการบริหารจัดการมรดกของตนไว้ก่อนตาย เช่น ทำเป็นพินัยกรรมก็ดี หรือทำเป็นหนังสืออื่นใดก็ดี หรือโดยประการอื่นใดก็ดี การจัดการมรดกเมื่อบุคคลนั้นตายลงย่อมดำเนินไปตามเจตนาเช่นว่านั้น

บุคคลก่อนที่จะตายย่อมมีสิทธิกำหนดทายาทของมรดกตน (มาตรา 1620 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย) ตัดทายาทออกจากกองมรดก (มาตรา 1608 (2) แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย)

กำหนดวิธีการโอนทรัพย์แห่งมรดก (มาตรา 1700 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย) และกำหนดให้ผู้ใดเป็นผู้ปกครองทรัพย์แห่งมรดกตนได้ (มาตรา 1687 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย) เป็นต้น ในกรณีที่บุคคลมิได้แสดงเจตนาเช่นว่าไว้ มรดกของบุคคลนั้นย่อมได้รับการดำเนินการไปตามกฎหมาย

เรื่องการตายของบุคคลนั้นสำคัญเนื่องจากบุคคลใดตายลง สิทธิและหน้าที่ของบุคคลที่ตายนั้นก็ย่อมตกทอดไปสู่ผู้อื่นตามที่กฎหมายบัญญัติต่อไป

การตายโดยทั่วไป

โดยปรกติถือว่าบุคคลหมดความเป็นบุคคลหรือสิ้นสภาพบุคคลลงเมื่อถึงแก่ความตาย ถึงแก่ความตายนั้นหมายเอาภาวะสมองตาย

การตายเหตุสาบสูญ
ในกรณีที่บุคคลหายสาบสูญไปจนครบกำหนดเวลาที่กฎหมายกำหนดก็ถือว่าบุคคลนั้นได้ตายไปแล้วด้วย เช่นตามที่บัญญัติไว้ในมาตรา 48 ถึง 64 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย

การตายในภยันตรายร่วม
ในกรณีที่บุคคลหลายคนตายในภยันตรายร่วม (common peril) ตามมาตรา 17 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทย ให้ถือว่าตายพร้อมกัน ถ้าไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าผู้ใดตายก่อนตายหลัง

อย่างไรก็ดี ในกฎหมายของบางประเทศ เช่น มาตรา 720-722 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งฝรั่งเศส และมาตรา 184 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยทรัพย์สิน พ.ศ. 2468 ของประเทศอังกฤษ

ให้ถือว่า ผู้อ่อนวัยตายทีหลังผู้สูงวัยกว่า คนแข็งแรงย่อมตายทีหลังคนอ่อนแอกว่า เป็นต้น ซึ่งการสันนิษฐานเช่นว่านี้มีผู้โต้แย้งว่าไม่น่าเชื่อถือและไม่จำเป็นต้องเป็นเช่นนั้นเสมอไป

ภยันตรายร่วมนั้นหมายถึงเหตุการณ์ใด ๆ ที่มีการตายหมู่ เป็นต้นว่า เหตุเรือล่ม เครื่องบินตก ตึกถล่ม โจรปล้นฆ่า ภัยสงคราม รถคว่ำ คลื่นสึนามิถล่ม ฯลฯ

สภาพบุคคลของทารกในครรภ์

กฎหมายตราสามดวงอันทารกในครรภ์ (fetus หรือ foetus) นั้น ตามกฎหมายไทย ทารกที่มาปฏิสนธิในครรภ์แม้ยังมิได้คลอดออกมาเป็นตัวเป็นตนก็ "อาจ" มีสิทธิและหน้าที่ต่าง ๆ ตามกฎหมายได้ หากว่าคลอดออกมาแล้วอยู่รอดเป็นตัวเป็นตน

โดยสิทธิและหน้าที่ทั้งปวงก็จะมีผลย้อนกลับไปถึงยามที่อยู่ในครรภ์มารดา (ดูหัวข้อ "การเริ่มต้นของสภาพบุคคล" ข้างต้นประกอบ)

ก่อนหน้าที่จะมีการปรับปรุงกฎหมายให้เป็นปัจจุบัน กฎหมายตราสามดวงของไทยก็มีบทบัญญัติคล้าย ๆ กันนั้น โดยมาตรา 48 แห่งกฎหมายลักษณะมรดกว่า

"...ให้แบ่งปันทรัพย์มรดกนั้น...ให้เสมอกันโดยอันดับ ลูกหลานอยู่ในครรภ์ให้ปันไว้แก่มันส่วนหนึ่ง...เหตุใดมันจึงได้ส่วนหนึ่ง เหตุว่า...มันได้มาเกิดปฏิสนธิแล้ว..."

อย่างไรก็ดี แม้โดยนิตินัย ทารกที่คลอดออกมาแล้วอยู่รอดเป็นตัวเป็นตนจะมีสิทธิและหน้าที่ตามกฎหมาย แต่โดยพฤตินัยแล้วทารกไม่อาจใช้สิทธิหรือปฏิบัติหน้าที่ได้โดยกำลังของตนเอง

กฎหมายจึงกำหนดให้อยู่ภายใต้การปกครองดูแลของผู้ใช้อำนาจปกครองหรือผู้ปกครองแล้วแต่กรณี ทั้งนี้ จนกว่าจะบรรลุนิติภาวะ

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

จันทรวารสิริสวัสดิ์ ปรีดิ์มนัสสวัสดิศรีค่ะ

Create Date : 18 มกราคม 2553

Last Update : 18 มกราคม 2553 3:41:21 น.

0 comments

Counter : 35629 Pageviews.