1.เปลือก  มีตุ่มหนามโดยรอบ มี 3 ช่วงเจริญเติบโต

1.เมื่อเป็นผลอ่อนจะมีตุ่มหนามละเอียด สีเขียว เปลือกจะอ่อนบาง หนอนและแมลงสามารถเจาะและกัดกินผลผลิตได้

2.แต่เมื่ออายุผลมากขึ้น ตุ่มหนามขยายตัว ตามขนาดผลและเนื้อเปลือกแข็ง แหลมคม เพื่อป้องกันแมลงและนก หนู กัดแทะ  จะมีสีเขียวเข้ม-สีเหลือง 
3.ระยะผลแก่จัด-สุกงอม  จะมีสีส้้ม ถึง ส้มแดง ตุ่มหนามเริ่มอ่อนตัว ผลเริ่มอ่อนตัว เนื้อนุ่ม เปลือกบาง (ระยะนี้แมลง และ นก หนู มักมากัดกิน) ควรทำการป้องกันด้วยการห่อ 

2.เนื้อผล
-ระยะผลอ่อน  เมื่อยังเป็นผลอ่อน แข็งกรอบ คล้าย แตง,มะระ,ฟักเขียว นิยมนำไปลวก จิ้มน้ำพริก หรือ แกงส้ม แกงแค  
-ระยะกลาง ผลจะขยายตัวเต็มที่ และเนื้อผลเริ่มแข็งมาก (บางสายพันธุ์มีรสชาติ ขม )

-ระยะสุก  จะมีเนื้อนิ่ม เปลือกนิ่ม สีส้มแดงจัด เนื้อนิ่ม มือบีบผลยุบตัว เปลือกฉีกขาดง่าย

3.เยื่อหุ้มเมล็ด  
เมื่อผลฟักข้าว สุกเต็มที่ ผ่าดูข้างในผล จะมีเมล็ดเรียงตัวกันจากศูนย์กลางเป็นวงกลม ใจกลางผล ลักษณะ เป็นวุ้นสีแดงเข้ม ลื่น และ เกาะห่อหุ้มเมล็ดที่มีเปลือกแข็ง มีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายอุดมไปด้วย สารไลโคพีน  รสชาติ จืด มัน (บางพันธุ์มีรสขม) 

4.เมล็ด 
เมื่อแยกเยื่อหุ้มเมล็ดออกจากเมล็ด เมล็ดจะมีเปลือกแข็ง เมื่อแกะเมล็ดออกจะ มี เนื้อเมล็ดข้างในสีขาวขุ่น มีรสชาติขมมัน (ไม่นิยมรับประทาน) ในยาตำราจีนโบราณ ใช้เมล็ดเป็นเครื่องปรุงยาแก้โรคปอดและระบบทางเดินหายใจ

   เมื่อเราแยกเยื่อหุ้มเมล็ด นำไปใช้ประโยชน์ ปรุงเป็น อาหาร เครื่องดื่ม  ส่วนเนื้อผล ไม่ค่อยนิยมรับประทาน เพราะจะมีรสขม แต่มีบางสูตรบางตำรา ที่สามารถนำมาทำเป็นยารักษาโรคได้ เช่น ดองน้ำผึ้ง รักษาโรคตับ โรคไต และ ขับไขมันในลำไส้ 

   **ในฟักข้าวสุก 1 ผล  ขนาดเฉลี่ย 800-900 กรัม จะสามารถสกัดเยื่อหุ้มเมล็ดได้ ประมาณ 70-90  กรัม **