ต้นฟักข้าวเป็นไม้เลื้อย เถาว์วัลย์ พันเลื้อยไปกับต้นไม้ กิ่งไม้ หรือที่สามารถเกาะเลื้อยพัน ทอดยอดไปได้ เมื่อมีอายุมากขึ้น จะเลื้อยพันไปได้ไกล ถึง 20-50 เมตร จากโคนต้น และกิ่งก้านใหญ่โต เหนียว และมีน้ำหนักมาก สามารถรับน้ำหนักได้มาก ภายในกิ่งมีรูพรุนสำหรับดูดน้ำ และ ดูดอากาศไปเลี้ยงลำต้น กิ่งเล็กกิ่งน้อย มีตุ่ม ตา จุดๆ ที่สามารถงอกเป็นรากอากาศได้ สามารถนำไปปักชำ หรือ ตอนกิ่ง และสามารถเสียบตา เสียบกิ่ง โดยใช้ตา หรือกิ่งต้นตัวเมียเสียบ-ต่อ กับต้นตอฟักข้าวตัวผู้ ได้

เมล็ด

การเพาะเมล็ด ฟักข้าว ตามธรรมชาติแล้ว เมล็ดฟักข้าวมีขนาดใหญ่ และมีเปลือกหนาแข็ง อัตราการงอกจึง ใช้เวลานาน และบางทีอัตราการงอกมีน้อยกว่าเมล็ดพันธุ์พืชอื่นๆ มีหลายวิธีให้เลือก ตามความถนัด และความชำนาญ เช่น การแช่เมล็ด,การแกะเปลือก และการกระเทาะเปลือก ฯลฯ

โดยตามธรรมชาติ เมล็ดฟักข้าวในป่า หรือสภาพธรรมชาติ ที่ล่วงลงพื้นและงอกเองได้เมื่อ เมล็ดได้ความชื้นที่เหมาะสมเปลือกจะ แตกกระเทาะได้เอง ทำให้น้ำและความชื้น ผ่านเข้าไปในเมล็ดชั้นในทำให้รากงอกได้ ซึ่งใช้เวลานานเพราะเมล็ดใหญ่ และเปลือกแข็งมาก



วิธีลัดเลียนแบบธรรมชาติ ช่วยเร่งการงอก มีหลายวิธี เช่น
-นำเมล็ดแช่น้ำ หรือ น้ำยาเร่งราก
-กระเทาะเปลือกให้เปลือกแตก มีรูอากาศ ให้ความชื้นผ่านเข้าไปชั้นในเมล็ด
-แกะเปลือก ให้เหลือแต่เมล็ดชั้นใน
(ปล.การเพาะเมล็ดมีหลายวิธี หลากหลาย ที่กล่าวมาเป็นเพียงบางตัวอย่างจากประสบการณ์จริงจากหลายท่านที่ได้ทดลองเพาะและอัตราการงอกได้ดี80%ขึ้นไป)



สิ่งที่ควรระวัง!! ระวังการกระทบกระเทือนหรือสร้างความเสียหายให้แก่ส่วนหัว (ปลายเแหลม) ของเมล็ด เพราะเป็นส่วนที่สำคัญมากที่สุดในการงอก







สำหรับการเพาะเมล็ด อาจใช้เวลางอกอย่างน้อยที่สุด2-4 สัปดาห์ ขึ้นอยู่กับสภาพของดิน และ ระดับความลึกของดินที่นำเมล็ดลงไปปลูก นะคะ
หากท่านใดมีประสบกาณ์การเพาะ ที่ได้ผลมาแล้วนั้น ต้องการแชร์แบ่งปันประสบการณ์ ทางเรายินดีมากๆๆ ค่ะ  

ขอบคุณค่ะ
(บ้านฟักข้าวสารภี เชียงใหม่)