ฉันพกเอกสารภาษารัสเซียที่เป็นข้อตกลงระหว่าง ไทย-รัสเซีย ในการผ่อนปรน
เรื่องวีซ่าที่ไม่จำเป็นต้องมี หากเจ้าหน้าที่ไม่คุ้นชินกับชาวไทยที่นาน ๆ จะโผล่
มาให้เจอยังเขตแดนฝั่งตะวันออกแบบนี้เมื่อเทียบกับผู้โดยสารขาเข้าที่สนามบิน

ก็แหงล่ะ...ขนาดฝรั่งชาติตะวันตกยังต้องขอวีซ่ากัน แต่ที่แปลกใจกว่านั้นคือ
ประเทศที่เคยอยู่ในการอุปถัมภ์ของอดีตสหภาพโซเวียต 'บ้านพี่เมืองน้อง' อย่าง
มองโกเลีย ต้องทำ ทั้ง ๆ ที่พวกเขาเดินทางไปมาหาสู่กันบ่อยเสียยิ่งกว่าสยาม
ประเทศอย่างเราเสียอีก

เมื่อขบวนรถไฟลดความเร็วลงเพื่อชะลอเทียบจอดที่หน้าอาคารสีเหลือง ซึ่งใน
ตอนนี้ทุกคนต้องนั่งประจำห้องของตนเองห้ามกระดิกย้ายหายไปไหนเด็ดขาด 
ฉันเห็นภาพของ ตม. รัสเซีย กำลังยืนเรียงแถวหน้ากระดานประจำตำแหน่ง 
คล้ายกับที่เคยเห็นแบบในจีนและมองโกเลีย ที่อาจต่างกันตรงเครื่องแบบและ
ลักษณะทางชาติพันธุ์ อีกทั้งยังดูเหมือนทางรัสเซียมีเครื่องมือการตรวจตราที่
เยอะกว่าสองประเทศแรกที่ได้กล่าวมา

ห้องของเรามีคนเพิ่มมาด้วยอีกหนึ่งคน คือแม่สาวใหญ่หนึ่งในสมาชิกแก็งมาเฟีย
เธอเข้ามานั่งประจำการยังเตียงล่างของเจ้าเด็กโต เพราะเจ้าตัวเล็กมีวีซ่าพ่วงอยู่
กับเล่มพาสปอร์ตของแม่สาวใหญ่ ...ส่วนโกดังสินค้าที่เธอเอามาประโคมไว้ที่ห้อง
ก็จำเป็นต้องงัดออกมาสำแดงด้วย

ขณะที่เรากำลังรอการตรวจตราของเจ้าหน้าที่ฯ ก็ได้ยินเสียงกึงกังจากด้านใต้
รถไฟ ตลอดจนรู้สึกถึงแรงสั่นสะเทือนเล็กน้อยจากการใช้เครื่องมือสำรวจ ตรวจ-
ตรามันทุกซอกส่วน

ต่อมาก็มีเจ้าหน้าที่ฯ อีกกลุ่มเดินขึ้นมาบนรถไฟ แล้วบรรยากาศมาคุก็เริ่มขึ้น

เมื่อพวกเขาเริ่มตรวจพื้นที่ภายนอกตรงพื้นทางเดิน โดยเปิดพรมตรวจค้นทุกสิ่ง
อย่างรวมถึงเจ้าสุนัขดมกลิ่นตัวขนาดกลางขนยาวหน้าตาน่ารัก ผิดกับที่คาดไว้
ว่ามันจะต้องตัวใหญ่และหน้าโหดกว่านี้สิ!

หมดพ้นจากกลุ่มเจ้าหน้าที่พิสูจน์กลิ่น พวกโปรงัดแงะก็ตามมาต่อ เมื่อกลุ่มนี้ไป
ที่ห้องไหนเหล่าสมาชิกทุกคนก็ต้องโดนเชิญออกไปยืนรอข้างนอกให้หมด เพราะ
ที่ภายในห้องจะโดนไข โดนงัด เพื่อเปิดค้น ทุกสิ่งอย่างตามใจเจ้าหน้าที่เพื่อ-
ค้นหาสิ่งของที่ถูกซุกซ่อนไว้

แหม ๆๆๆๆ อยากจะปากบอนบอกให้ได้ยินเป็นภาษารัสเซียซะจริง! 
ว่าพวกมาเฟียมันกระจายสินค้าไปตามห้องต่าง ๆ ส่วนหลักฐานอื่นที่เหลือ พวกก็
โดนโยนทิ้งออกไปทางหน้าต่างกับยัดลงใต้พื้นล่างตั้งแต่ No man’s land แล้ว  

สิบอกหั่ยยย...

เมื่อถึงตาห้องของเราบ้าง ทุกคนต่างก็ต้องออกมายืนด้านนอกมองดูเจ้าหน้าที่
รื้อค้นกันแบบจริงจัง ส่วนเจ้าหมาดมกลิ่นนั่นก็นั่งไม่ไกลนักเหลือบมองผ่าน
สายตากลมโตแบ๊วจ้องมายังเราด้วย อืม...ที่จริงก็ไม่รู้นะว่า มันคิดอะไรอยู่?

"พันธุ์อะไรอ่ะลุง" คุยเรื่องหมา ๆ คั่นเวลาดีกว่า ท่าทางจะรื้อห้องกันอีกนาน

"ลาบาดอร์ มั้ง" ลุงอันดริอาโน่ตอบ  

"ลาบาดอร์ มันขนสั้น ตัวโต นาาา"

เอาเถอะ ถึงเราจะพูดเล่นกันอยู่เบา ๆ แต่พอนึกไปว่า
นี่ถ้าหมามันเห่าเถียงขึ้นมา มีงานเข้าแน่นอน!

และหากเป็นเช่นนั้น เราคงอาจโดนเชิญไปสอบปากคำที่เจรจา ไต่สวน กันไม่รู้
เรื่องโดนไร้ล่ามแปล ถัดจากนั้นก็คงถูกเนรเทศไปทำเหมืองหรือก่อทางรถไฟ-
สายลับ ๆ ที่เขตไซบีเรีย อยู่อย่างอดมื้อกินมื้อ จนขาดสารอาหารและหนาวตาย
อย่างอนาถาแบบในหนังที่เคยดูมาแน่ ๆ 

แต่ก่อนที่ฉันจะจินตนาการจนเตลิดเปิดเปิงไปมากกว่านี้ 

ก็ต้องมาลุ้นระทึกกับน้องมองโกเลียวัยรุ่นแทน ที่โดนเจ้าหน้าที่สาวร่างสูง ย้อมสี
ผมแดงแปร๊ดดูตัดกันกับชุดสีเขียวของเธอ ชี้สั่งให้เดินไปหยิบน้ำผลไม้กล่องโต
ที่วางอยู่มาให้ดูหน่อย จากนั้นเจ้าหน้าที่หญิงก็ทำการเปิดดูพร้อมกับสูดดมพิสูจน์
หาสิ่งแปลกปลอมที่ซ่อนไว้

โหย...ละเอียดเวอร์!

จบจากตรงนี้แล้ว เราก็ได้กลับไปนั่งประจำที่กันต่อเพื่อรอตรวจหนังสือเดินทาง,
ส่งแบบฟอร์มเข้าเมือง และแจ้งสำแดงสินค้านำเข้าเป็นลำดับขั้นตอนสุดท้ายกับ
เจ้าหน้าที่อีกคนที่กำลังเดินไล่หลังมาอีกชุด 

พาสปอร์ตจะถูกสแกนข้อมูลลงยังเครื่องมือไฮเทคขนาดพกพา 
กดใส่รายละเอียดลงในนั้นเล็กน้อย และประทับตราลงอย่างว่องไว
ฉันไม่ได้ถูกซักเรื่องวีซ่า ทุกอย่างผ่านไปด้วยดี แต่ลุงอันดริอาโน่อาจ
ดูน่าสงสัยนิดหน่อยเพราะหน้าตาบนเล่มพาสปอร์ตดันเกลี้ยงเกลาไร้หนวด

แล้วในที่สุด พิธีการตรวจคนเข้าเมืองก็ผ่านไปได้ด้วยดี แต่ก็ยังไม่ได้ไปต่ออยู่ดี
เพราะต้องรอพ่วงต่อกับขบวนอื่นตามเวลาที่กำหนด ดังนั้นเราจึงมีเวลาเหลือเฟือ
ตั้งห้าชั่วโมง หลายคนจึงเลือกที่จะไปนั่งพักกันในอาคาร บ้างก็เดินโต๋เต๋ไปซื้อ
ของกินที่ร้านชำตรงชุมชนเล็ก ๆ แถวนั้นกัน

ส่วนฉันน่ะเหรอคงไม่ต้องมุ่งตรงไปละลายทรัพย์ที่ไหนแล้ว
เพราะห้องน้ำคือจุดหมาย ที่รอคอยมานานแสนนาน

ได้ใช้เงินรูเบิ้ลซะที เย่! 

อ้อ...ส่วนเรื่องพวกข้าวของที่พวกมาเฟียเอามาซุกซ่อนไว้ตามมุมห้องโน้นนี้
ก็ถูกตามไล่เก็บคืนเข้าในที่ทางของตัวเองเรียบร้อย รวดเร็วว่องไวยังกับพายุ

เมื่อถึงเวลา ตู้ขบวนของเราถูกพ่วงต่อกับขบวนรถไฟอื่น 
ในระบบการจัดวางแบบที่ต้องมาเชื่อมโยงตามเวลานัดแนะแบบนี้ 
หากคำนวนพลาดไปนิดหน่อยก็คงจะล่มทั้งเครือข่าย 

จากพื้นที่โล้นโพ้นสายตาไกลลับผู้คนสู่บ้านไม้ในเขตชนบท คละไปกับภาพ
ใบไม้เปลี่ยนสีระหว่างทางที่เขตรัสเซีย มันดูสวยแปลกตากว่าที่คาดไว้มากทีเดียว
เมื่อไม่กี่ชั่วโมงที่ผ่านมา ผู้คนมากหน้าหลายตาที่เห็นก็ยังดูเป็นเอเชียกันอยู่เลย 
และตอนนี้เองเมื่อเราได้ข้ามพ้นเขตแดนที่ว่า โฉมหน้าค่าตาของชาวสลาฟที่ต่าง
ไปจากเราก็เริ่มปรากฏให้เห็นเรื่อย ๆ 

ดังนั้นหลังจากสิ้นสุดปลายทางที่ขบวนรถไฟจะไปถึง
ฉันก็คงจะกลายเป็นคนหน้าแปลกสำหรับที่นั่นโดยอัตโนมัติแน่นอน

มาถึงตอนนี้ ในห้องพักเขาเราก็เหลือประชากรกันแค่สามคน
ส่วนเจ้าเด็กเล็กกับแม่สาวใหญ่ หายไปอย่างไร้ร่องรอยหลังจากนั้น
เลยได้สอบถามน้องมองโกเลียที่ยังอยู่กับเรา


...

"อ้าวนั่นไม่ใช่แม่กับน้องของเธอเหรอ?"

ฉันหลงเข้าใจว่าพวกเขามาด้วยกัน 

"ปล่าวนะ เราไม่ได้รู้จักกันเลย" น้องมองโกเลีย บอก

ถ้างั้นช่วงที่เห็นเธอเข้ามาช่วยจัดข้าวของและดูแลน้องคนเล็กนั่น คงอาจ
เพราะต้องช่วยเหลือ คนบ้านเดียวกัน ในสถานการณ์จำยอมมากกว่าละสินะ

เจ้ากาน่า จะไปลงที่อีร์คุตส์ก์เช่นเดียวกันกับฉัน
แต่เพื่อที่จะไปเรียนต่อในรัสเซีย

"จะไปเรียนวิศวะที่โน่น 4 ปี แต่ต้องเรียนภาษาก่อนปีนึง "

เธอว่าหลังจากลงรถไฟแล้ว ครอบครัวของพี่ชายที่ไปตั้งถิ่นฐานอยู่ที่นั่น
จะมารับไปรายงานตัวที่มหาวิทยาลัยพรุ่งนี้ทันที

ทั้งนี้หนังสือที่กาน่าพกมาอ่านเป็นคู่มือภาษามองโกเลีย,รัสเซีย,อังกฤษ
ที่มีคำศัพท์และประโยค ที่แบ่งหมวดหมู่ไว้ พวกเราก็เลยได้ใช้ประโยชน์
จากมันนิดหน่อยสำหรับเวลาที่สื่อสารกัน

อันดริอาโน่ ได้วาดรูปแผงวงจรอะไรบางอย่างลงบนกระดาษให้กาน่าดู
พร้อมกับเล่าว่าเคยสอนอิเล็กทรอนิกส์ที่วิทยาลัยมาก่อน

"เดี๋ยวนี้ไม่สอนละ ข้าออกมาทำธุรกิจแทน"

ฉันไม่รู้เรื่องธุรกิจของลุงที่ต้องมาเดินสายตามรางรถไฟนี่สักเท่าไหร่นะ
ว่าแต่ว่า ทำไมลุงแกถึงเล่นเดินทางด้วยขบวนรถไฟนี้บ่อยครั้งเป็นว่าเล่น
อย่างปีที่ผ่านมาก็ด้วย

บนเส้นทางที่ใคร ๆ ต่างคิดว่าจะมาเยือนสักหนในชีวิตเนี่ย!

แสงแดดรำไรที่ส่องผ่านเมฆจากภายนอกแตะกระทบใบไม้สีทองที่มองเห็นนอก
หน้าต่างบ่งบอกว่านี่คือเวลาเย็นของวันแล้ว กาน่าได้หยิบงัดเอาหีบใส่อาหารที่อัด
ไปด้วยไข่ต้ม แฮม ไส้กรอก และ คิมบับ ที่ดูเหมือนว่าจะกินไปได้นานถึงสามวัน
ออกมาเปิดกางบนโต๊ะ

ลุงอันดริอาโน่ บิบะหมี่ซองเล็กที่ซื้อมาจากเมือง Naushki อัดใส่ถ้วยกาแฟชงใส่
น้ำร้อนที่มีให้ฟรีบนรถไฟและนั่งรอเส้นอืด เช่นเดียวกับฉันแต่ดูดีกว่าตรงที่พกชาม
มาเอง จากนั้นพวกเราปิดห้องล้อมวงกินอาหารเย็นนานาชาติด้วยกัน 
แถมยังมีอู่ข้าวอู่น้ำจากเสบียงของน้องมองโกเลียที่เอามาร่วมแบ่งกันกินอีก
อาหารนานาชาติบนรถไฟมื้อนี้เลยอร่อยเป็นพิเศษกว่ามื้อไหน ๆ 

เวลานี้ดูเหมือนทุกอย่างจะสงบลง และไม่วุ่นวายเหมือนในช่วงเช้าที่ผ่านมา
หากเขาคนนั้นไม่กลับมาอีกหน... ซึ่งฉันหมายถึงตารูมเมทคนเดิมที่เคยขอย้าย
ห้องไปเมื่อคืนนั่นไง  อยู่ดี ๆ เขาก็โผล่มาในห้องหลังมื้อเย็นของพวกเราจบลง 

ชายมองโกเลียคนนั้น เข้าทักทายอย่างเป็นทางการพร้อมกับถือแท็บเล็ตมาด้วย 

"สวัสดีครับ ผมเป็นนักธุรกิจนำเข้าสินค้า จาก จีน เกาหลี ญี่ปุ่น "

...

ฉันนึกได้ว่าลุงอันดริอาโน่ถือวีซ่าธุรกิจสำหรับเดินทางเข้ารัสเซียนี่ บางทีพวกเขา
อาจจะอยากคุยกันก็ได้...ตัวเองก็เลยลุกย้ายที่จากฝั่งเตียงที่นั่งกับลุงมาอยู่ยัง
ฟากเตียงของเจ้ากาน่าแทน คงน่าจะสะดวกกว่า

แต่ปล่าวเลย ที่จริงแล้วเขาตั้งใจเข้ามาคุยกับฉันต่างหาก 

"ทราบว่าประเทศไทยมีข้าวหอมมะลิที่ขึ้นชื่อ"

หะ....อะไรนะ

"ขอสไกป์สำหรับติดต่อหน่อยครับ ทางเราอยากร่วมประสานงานการส่งออก"

เขายื่นแท็บเล็ตส่งมาให้ฉัน ส่วนลุงอันดริอาโน่ได้แต่ยิ้ม ๆ
แล้วก็เดินออกไปจากห้อง 

"นี่ฉันมาเที่ยวนะไม่สนใจเรื่องธุรกิจ" ฉันบอกปัด

จะมาไม้ไหนกันเนี่ยไม่เข้าใจ

กาน่า ยื่นไข่ต้มให้กับเขาพร้อมชวนคุยอะไรก็ไม่รู้เป็นการเปลี่ยนประเด็น 
เป็นการช่วยตัดบทได้ดีมาก ซึ่งจังหวะนี้เองฉันเลยขอตัวไปข้างนอกซะเลย

...

ผ่านไปพักหนึ่ง เมื่อฉันกลับมาที่ห้อง ก็ไม่เห็นพ่อนักธุรกิจนั่นแล้ว 

ส่วนลุงอันดริอาโน ก็ได้กลับมานั่งอยู่ที่เดิม "เอ็งเจรจาการค้าเสร็จแล้วเรอะ?"

โวะ! นี่ลุงต้องพูดประชดแน่ ๆ 

"คุยอะไรก็ไม่รู้เรื่อง ไม่เข้าใจเขาเหมือนกัน"

ฉันบอก พร้อมกับนึกถึงอะไรบาง 

"ไหงเมื่อคืนไม่ยอมคุยอะไรกับเราอ่ะ พูดอังกฤษไม่ได้ไม่ใช่หรอ?
แถมยังหนีไปอยู่ห้องอื่นอีก แบบนี้จะเชื่อได้ไงว่ามาแบบเป็นมิตร"

ถ้าเมื่อคืนทำตัวญาติดีกว่านี้ เราคงไม่เสียความรู้สึก
แล้วนี่ทำไมเขาไม่มาคุยกับอันดริอาโน่ ที่ดูดีมีภาษีกว่าฉันตั้งเยอะ

"สงสัยพวกมาเฟีย จะไม่ชอบคนอิตาลีว่ะ" ลุงอันดริอาโน่ ตอบแกมประชด 

....

การมีมิตรสหายระหว่างทางคือลาภอันประเสริฐ
แต่ลาภตัวโตที่ว่า กำลังจะออกไปจากที่นี่ในช่วงค่ำวันนี้ซะแล้ว

"พวกเอ็งดูแลกันให้ดี ๆ ยังไงพวกมาเฟียก็อยู่ที่ข้างห้องเรา" 

อีกไม่กี่ชั่วโมงข้างหน้าก็จะถึงเมืองอูลันอูเด และลุงก็กำลังเก็บข้าวของรอย้าย
ออก และยกพื้นที่เตียงล่างให้ฉันใช้ต่อ เพราะจากนี้จะไม่มีผู้โดยสารแปลกหน้า
เข้ามาเพิ่มอีกแล้ว

ถึงลุงแกจะเสียงดังคล้ายนักเลงโตและพูดมากไปหน่อย 
แต่พอใกล้จะไปแล้วพวกเราก็ใจหวิว ๆ ยังไงชอบกล

เมื่อรถไฟได้เคลื่อนจอดลงที่สถานีข้างหน้า
ลุงอันดริอาโน่ โบกมือลาพวกเราที่นี่

"Ciao แล้วเจอกันที่ มอสโก!"  

ที่เมือง อูลันอูเด กับอุณหภูมิ 0 ํC 

รถไฟจะทำการจอดครู่ใหญ่ กาน่าและฉันจึงพากันออกไปเดินโต้ลมหนาวกัน
ด้านล่าง ก็ไม่รู้ว่าเจ้านี่จะตื่นเต้นกับอากาศหนาว ๆ ของรัสเซียทำไมกัน? 
ในเมื่อมองโกเลียบ้านเธอดูจะโหดร้ายกว่านี้ตั้งเยอะ...ว่าไปแล้วก็นึกถึงตอนที่เรา
เปิดตู้เย็นที่บ้านแล้วเอาตัวเองไปยืนอังรับไอเย็นนาน ๆ จัง ซึ่งตอนนี้พวกเราก็
กำลังเข้ามายืนอยู่ในตู้เย็นยี่ห้อไซบีเรียที่มีพื้นใหญ่โตจุใจเลยนะ

...

สำหรับค่ำคืนสุดท้ายในการเดินทางครั้งนี้ เราก็ต้องมาพบกับเพื่อนข้างห้อง
ที่ทำตัวไม่น่าไว้วางใจเท่าไหร่นัก เมื่อกาน่าเหลือบไปเห็นคนกลุ่มนี้กำลังล้อมวง
ดื่มวอดก้า โดยบังเอิญเข้าก็ยิ่งระแวงพวกแก็งมาเฟียที่กำลังเมากึ่มกัน

เรารีบปิดล็อคห้องและพยายามไม่ออกไปเพ่นพ่านหน้าระเบียงทางเดิน หรือถ้าจะ
ออกไปห้องน้ำก็ต้องไปพร้อมกัน และเมื่อกลับมาก็จะมีเจ้าหน้าที่ตามมาไขประตู
ห้องให้

แหงล่ะ ...เราต่างก็ระแวงกลัวกันว่า
คนพวกนั้นจะมาเรียกเคาะเพื่อเจรจาธุรกิจต่ออีก!

คืนนั้นฉันนั่งดูรูปต่าง ๆ ของกาน่าผ่านแล็ปท็อปของเธอ ภาพในนั้นส่วนมากเป็น
รูปครอบครัว งานโรงเรียน ที่เป็นกิจกรรมต่าง ๆ แถมมีคลิปเต้น cover แนว k-pop
อีกด้วย เอ่อเรื่องของความนิยมเกาหลีที่มาแรงแซงโค้งเช่นนี้...มันแลดูไม่น่า
สงสัยตั้งแต่เห็น คิมบับ ในหีบข้าวของกาน่าแต่แรกล่ะ เพราะแม้แต่ชื่อถนนเส้น
หนึ่งในอูลันบาตอร์ก็ยังมีชื่อว่า Seoul st. เลย

สรุปง่าย ๆ คือ วัฒนธรรมเกาหลีใต้
ได้เข้ามายึดครองมองโกเลียไปแล้วเรียบร้อย

...

แต่ก็ยังดี ที่ฉันได้ยินอะไรบางอย่าง

"ฉันมีหนังไทยเรื่องนึง"

กาน่า ค้นอะไรบางอย่างมาเปิดให้ฉันดูพร้อมพูดว่าพระเอกหล่อมากกก

หือ...ใครกันหว่า?

หนังเรื่องนี้ มีชื่อว่า First love เห็นชื่อนี้แล้ว ก็ดูไม่คุ้นแฮะ
แถมยังมีคำบรรยายขึ้นประกอบเป็นภาษาแปลก ๆ อีกด้วย 
และถึงเจ้ากาน่าจะฟังภาษาไทยไม่ออกและอ่านคำแปลไม่เข้าใจสักคำ 

แต่เหตุผลที่เธอชอบเรื่องนี้มาก ก็คงเดาไม่ยากนัก
เพราะทันทีที่ "มาริโอ้ เมาเร่อ" ปรากฏตัวขึ้นมาในฉากเมื่อไหร่ 
ยัยนี่ก็จะออกอาการเพ้อเมื่อนั้น

---

อื่นๆ

เอกสารข้อตกลงการผ่อนปรนเรื่องวีซ่า ระหว่างไทย - รัสเซีย

https://www.thaiembassymoscow.com/download/pdf/th-ru_visaexempt_ru.pdf