การหายใจมากเกินไป (Hyperventilation syndrome)
ผศ.นพ.สเปญ อุ่นอนงค์ ภาควิชาจิตเวชศาสตร์ รามาธิบดี
กลุ่มอาการนี้เป็นความไม่สบายที่เกิดจากการหายใจมากเกินไป โดยอาจจะเกิดจากการหายใจตื้นๆ ถี่ๆ หรือหายใจไม่ถี่มากแต่ลึกหรือทั้งหายใจถี่และลึกก็ได้
การหายใจมากเกินไปเกิดจากอะไร? ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักเกิดอาการดังกล่าวเมื่อเครียด เพราะเมื่อเกิดความเครียดความกังวลหรือความกลัวขึ้นมาร่างกายจะตอบสนองโดยการหายใจเร็วและ/หรือหายใจลึก เมื่อหายใจมากถึงระดับหนึ่งก็จะเกิดอาการขึ้น ในครั้งแรกๆ ต้องมีความเครียดมากพอสมควรจึงจะเกิดอาการต่างๆ ได้แต่เมื่อเป็นหลายๆ ครั้งอาการต่างๆ จะเกิดง่ายขึ้นเรื่อยๆ จนบางครั้งเพียงแค่ถอนหายใจเฮือกหนึ่งก็เริ่มเกิดอาการได้แล้วทั้งที่ไม่ได้เครียด
หายใจมากๆ มีผลเสียด้วยหรือ? การหายใจมากเกินจำเป็น ไม่ทำให้ร่างกายได้รับออกซิเจนเพิ่ม เพราะในคนปกติขณะพักและหายใจในอากาศธรรมดาจะมีปริมาณออกซิเจนในเลือดเกือบเต็ม คือ 97-98% ของที่จะรับได้อยู่แล้ว การหายใจมากเกินไปจะมีผลต่อปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์โดยมีการระบายคาร์บอนไดออกไซด์ทิ้ง ทำให้คาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดเหลือน้อยเกินไป คาร์บอนไดออกไซด์เป็น ก๊าซเสีย ก็จริงแต่ร่างกายต้องเก็บไว้ส่วนหนึ่งเพื่อควบคุมความเป็นกรด-ด่างในเลือด เพราะเมื่อก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ละลายน้ำจะเกิดกรดอ่อนๆ ที่เรียกว่ากรดคาร์บอนิค ดังนั้นเมื่อมีการหายใจมากๆ ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในร่างกายจะเหลือน้อยเกินไปทำให้ความเป็นกรดของเลือดไม่พอจึงเกิดอาการต่างๆ ขึ้นได้แก่ - รู้สึกแน่นๆ หน้าอกเหมือนหายใจไม่เต็มอิ่ม - ใจสั่น - มือชาเท้าชา - มึนศีรษะ - ถ้าเป็นมากๆ จะมีอาการมือเท้าเกร็งด้วย
เมื่อเกิดอาการดังกล่าวโดยเฉพาะอาการหายใจไม่เต็มอิ่มผู้ป่วยจะรู้สึกไม่สบายและจะพยายามหายใจให้มากกว่าเดิมอาการต่างๆ ก็จะเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ อาการต่างๆ ที่เกิดขึ้นทำให้รู้สึกไม่สบายแต่ไม่มีอันตรายเพราะเมื่อเป็นมากๆ และปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์เหลือน้อยเกินไป เส้นเลือดในสมองจะหดตัวทำให้เลือดไปหล่อเลี้ยงสมองน้อยลงผู้ป่วยจะง่วงและหลับไป เมื่อหลับไปผู้ป่วยจะหายใจช้าลงเพราะปริมาณออกซิเจนในร่างกายมีมากมายและปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์เหลือนิดเดียวจึงไม่มีสิ่งกระตุ้นให้หายใจมาก เมื่อเวลาผ่านไปปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์จะค่อยๆ ถูกสะสมมากขึ้นๆ เส้นเลือดในสมองก็จะค่อยๆ ขยายตัวส่งเลือดไปเลี้ยงสมองมากขึ้นผู้ป่วยก็จะค่อยๆ ตื่นขึ้นมาเอง
เป็นแล้วจะทำอย่างไร? ผู้ป่วยเองสามารถทำให้อาการเหล่านี้หายเองได้โดยควบคุมการหายใจให้น้อยลงซึ่งมีหลายวิธีได้แก่ - การใช้ถุงกระดาษครอบปากครอบจมูกเวลาหายใจเพื่อให้หายใจเอาคาร์บอนไดออกไซด์กลับคืนไป - การคลุมโปงหายใจในผ้าห่ม ใช้หลักการเดียวกับการครอบถุงกระดาษ - การฝึกหายใจด้วยท้องโดยมุ่งความสนใจมาที่ท้องให้ท้องโป่งออกเวลาหายใจเข้า ท้องแฟบลงเวลาหายใจออก - การกลั้นหายใจ นับ 1-4 ในใจ แล้วจึงหายใจออก ทำซ้ำๆ ไปเรื่อยๆ - การควบคุมลมหายใจด้วยการฝึกสมาธิ สามวิธีนี้หลังเป็นการควบคุมการหายใจไม่ให้หายใจมากเกินไป วิธีการต่างๆที่กล่าวมาจะทำให้ร่างกายค่อยๆ สะสมคาร์บอนไดออกไซด์ขึ้นมาทำให้อาการต่างๆ ค่อยๆ หายไป ในบางครั้งถ้าผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมตนเองให้หายใจน้อยๆ ได้แพทย์อาจให้ยาคลายกังวลเพื่อให้จิตใจสงบลงและหายใจช้าลงเองได้ ยาที่ใช้อาจเป็นยากินหรือยาฉีดก็ได้แต่ยากินจะสะดวกกว่าเพราะผู้ป่วยสามารถกินเองที่บ้านได้และไม่ต้องมาโรงพยาบาลโดยไม่จำเป็น
ขอบคุณข้อมูลจาก : //www.ramamental.com/medicalstudent/generalpsyc/hyperventilationsyndrome/
Create Date : 15 สิงหาคม 2556 |
|
2 comments |
Last Update : 15 สิงหาคม 2556 20:44:13 น. |
Counter : 1435 Pageviews. |
|
|
|
เข้ามาเก็บข้อมูลค่ะ ^ ^
(แจก 1 ไลค์) ค่ะ