Bloggang.com : katchan : Aug 2010 : HBD2Me : ไปทำบุญอายุ งานสืบชะตา บูชานพเคราะห์แบบล้านนากันเจ้า..

Aug 2010 : HBD2Me : ไปทำบุญอายุ งานสืบชะตา บูชานพเคราะห์แบบล้านนากันเจ้า..

Happy birthday to me!

เดือนนี้เป็นเดือนเกิดของเรา ก็ได้มีโอกาสทำบุญในช่วงวันเกิด โดยไปร่วมพิธีสงฆ์ไถ่ชีวิตโคกระบือที่วัดเสมียนนารี โดยคณะของเราร่วมไถ่จำนวน 2 ตัว และตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งด้วย เนื่องจากเกิดใกล้วันแม่ ก็เลยได้พ่วงไปร่วมตักบาตรข้าวสารอาหารแห้งในงานบุญวันแม่แทบทุกปีเลย เพราะที่บริษัทจะจัดกิจกรรมทำบุญเฉลิมพระเกียรติ 12 สิงหาคม ประจำทุกปี และยังมีการร่วมบริจาคช่วยเหลือผู้ติดเชื้อเอชไอวี ผ่านพระอุดมประชาทรวัดพระบาทน้ำพุด้วย ปีนี้ก็ตักบาตรไป 18 รูปในวันที่ 11 สิงหาคมที่ผ่านมา หลังจากนั้นก็ใช้ช่วงวันหยุดยาวถือโอกาสบินไปเชียงใหม่ โดยมีวัตถุประสงค์ไปทำบุญอายุงานสืบชะตาบูชานพเคราะห์แบบล้านนาค่ะ

ทำบุญอายุ งานสืบชะตา บูชานพเคราะห์แบบล้านนากันเจ้า

ความหมายของการสืบชะตา ก็คือการต่ออายุค่ะ เป็นพิธีกรรมที่กระทำตามความเชื่อว่า ถ้าทำแล้วจะมีสุขภาพดีขึ้น มีอายุยืนยาว มีความสุขความเจริญยิ่งขึ้น อีกทั้งเป็นการขจัดภัยอันตรายต่าง ๆ ให้คลาดแคล้วไป โดยปกติจะจัดทำในวันสำคัญของบุคคล เช่นวันคล้ายวันเกิด ได้รับตำแหน่งใหม่ วันขึ้นบ้านใหม่ ไม่ได้อิงช่วงเวลาเทศกาลหรือฤดูกาลใด ๆ โดยเชื่อกันว่า เมื่อมีอายุเจริญวัยโดยไม่มีอันตรายมาพอสมควรแล้วและมีฐานะพอจะทำบุญได้ ก็นิยมทำบุญอายุของตนวันบรรจบรอบคล้ายวันเกิด เพื่อเป็นมงคลแก่ชีวิตค่ะ

งานพิธีของเราเริ่มขึ้นในช่วงเช้าประมาณ 8.30 น. จัดขึ้นภายในพระวิหารของวัดเชียงมั่น ใช้เวลาทั้งหมดประมาณ 1.5-2 ชั่วโมง โดยนิมนต์พระสงฆ์จำนวน 9 รูป อันดับแรกจะมีการทำพิธีปัดเคราะห์หรือสะเดาะเคราะห์ก่อน แล้วจึงทำพิธีสืบชะตาทีหลัง เพื่อให้เคราะห์ภัยที่มีอยู่ในตัวเราสูญไป แล้วจึงทำพิธีสืบชะตาให้มีความสุขความเจริญต่อไป

พิธีการสะเดาะเคราะห์หรือบูชานพเคราะห์ทั้งเก้า

ของใช้ในพิธีจะมีการเตรียม "สะตวงเครื่องสะเดาะเคราะห์ 9 สะตวง" (กะบะ) เพื่อบูชา ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ ดาวอังคาร ดาวพุธ ดาวพฤหัส ดาวศุกร์ ราหู และดาวเกตุ มีความหมายถึงการบูชาเทวดาที่ประจำดวงดาวแต่ละดวง โดยในแต่ละสะตวงจะมีเทียนปักอยู่จำนวนตามกำลังของเทวดาประจำดาวนพเคราะห์แต่ละดวง เช่น อาทิตย์ มีกำลัง 6, พระจันทร์ มีกำลัง 15, อังคาร 8, พุธ 17, พฤหัส 19, ศุกร์ 21, เสาร์ 10, ราหู 12

เครื่องบูชาหลากหลายชนิดในแต่ละสะตวงได้แก่ หมากพลู เมี่ยง บุหรี่ ข้าวเหนียว กล้วย อ้อย ผลไม้ ของคาวหวาน ซึ่งตระเตรียมประดิดประดอยอย่างสวยงาม มีธงสีประดับตามวันเกิด และมีรูปสัตว์ต่าง ๆ อยู่ในแต่ละสะตวงด้วย เช่น รูปเสือ รูปวัว รูปแมว รูปหนู รูปนาค รูปช้าง รูปราชสีห์

เครื่องบูชาในสะดวงนี้ตั้งบนตั่งสูงพอประมาณ ด้านล่างเป็นช่องว่างสำหรับใส่เสื้อได้ สำหรับคนที่ไม่สามารถเดินทางมาทำพิธีได้ ก็นำเสื้อไปใส่ไว้ใต้สะตวงประจำวันเกิด ถ้าใครไม่ทราบวันเกิดแน่นอนก็ใช้สะดวงวันเกตุได้

สะตวงทั้ง 9 จะพันด้วยสายสิญจน์ซึ่งจะโยงไปรอบ ๆ ในพิธี สายสิญจน์อีกด้านนำมาให้พวกเราถือไว้ขณะพระสงฆ์สวดเจริญพระพุทธมนต์

พิธีการสืบชะตาแบบล้านนาโบราณ

ของในพิธีจะมี "สะตวงสืบชะตา" คล้าย ๆ กับสะตวงสะเดาะเคราะห์ข้างต้น แต่ขนาดจะใหญ่กว่าค่ะ

นอกจากนี้ยังมีการเตรียม "ซุ้มกระโจมแบบสามขา" ใช้ไม้ค้ำ คติก็คือ เพื่อให้เป็นสิ่งค้ำจุนชีวิตให้มีความเจริญรุ่งเรืองมีอายุยืนยาวเปรียบเสมือนต้นไม้ที่ใกล้จะล้ม หากมีไม้มาค้ำไว้ก็จะทำให้เจริญงอกงามต่อไป เหมือนชีวิตคนเราที่ได้รับการค้ำชูย่อมจะมีความสุขความเจริญต่อไป

ตรงกลางเป็นที่ว่างสำหรับวางสะตวงและจัดให้เป็นที่นั่งสำหรับผู้เข้าไปรับการสืบชะตา แล้ววนด้านสายสิญจน์ 3 รอบ โยงกับเสากระโจมทั้งสามขา แล้วนำไปพันรอบพระพุทธรูป และพระที่สวดทำพิธี ขณะสวดก็จะนำด้ายสายสิญจน์ที่แขวนลงมาจากกระโจมมาเวียนรอบศรีษะ

ตรงปลายของฐานไม้ค้ำแต่ละขาจะวาง กล้วย อ้อย มะพร้าว ฟักทอง ซึ่งหมายความว่า คนที่ได้รับการสืบชะตาจะมีชีวิตที่เหมือนกับได้เกิดใหม่แล้วจะมีความหอมหวาน มีความเจริญงอกงาม เหมือนต้นกล้วย ต้นอ้อย ต้นมะพร้าวที่พร้อมจะเจริญเติบโตต่อไป

Smiley

เทียนที่ใช้ในพิธี เรียกว่า "เทียนชะตา" ลักษณะไม่เหมือนเทียนทั่วไป โดยนำขี้ผึ้งมามวนเป็นเทียน ด้านในใส่ยันต์ดวงของเจ้าชะตา ทั้งวันเดือนปีเกิด พร้อมชื่อนามสกุล ของเจ้าชะตา แต่ละเล่มจะมีชื่อซึ่งจะให้เจ้าชะตามาจุดด้วยตัวเองค่ะ

นอกจากนี้ก็จะมีพานข้าวตอก ดอกไม้ เครื่องบูชาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์

ขั้นตอนการประกอบพิธี

เมื่อเริ่มพิธีตั้งเครื่องบูชาแล้ว ก็จะทำกราบบูชาพระรัตนตรัย จุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย จุดเทียนชะตาของแต่ละคน ถวายพานบูชาพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์

ก่อนเริ่มเจริญพระพุทธมนต์ ก็จะมีการประเคนบาตรน้ำมนต์ ขันสืบชะตา ให้พระภิกษุที่เป็นประธานสงฆ์ ท่านจะยกขันตั้งขึ้น กล่าวคาถาอันเป็นมงคล ตามสมควร

เริ่มการสวดบูชานพเคราะห์ ทำพิธีอัญเชิญเทวดาก่อน และมัคทายกอาราธนาพระปริตรก่อน จากนั้นมัคทายกจะกล่าวคำอวยพรนำแก่ผู้เข้าร่วมพิธีตามแต่ละรายชื่อ-สกุล แล้วจึงเริ่ม ประกาศคำบูชาพระอาทิตย์ จากนั้น พระสงฆ์ก็เริ่มสวด บทประจำพระอาทิตย์ ปูเรนฺตมฺโพธิสมฺภาเร... ขณะพระสงฆ์สวดนั้น มัคทายกก็จะจุดเทียนบูชาที่ปักไว้ในสะตวง ตามจำนวนกำลังของพระอาทิตย์ 6 เล่ม

เสร็จแล้วมัคทายกประกาศคำบูชาพระเคราะห์ไล่ไปแต่วัน ๆ พระสงฆ์สวดบทบูชาพระเคราะห์แต่ละดวง และทยอยจุดเทียนบูชานพเคราะห์ตามกำลังแต่ละดวง ทำเช่นนี้ไปเรื่อย จนครบทั้ง 9 สะตวงใช้เวลาประมาณราวชั่วโมง ดังนี้

พระอาทิตย์ สวดบทบูชาปูเรนฺตมฺโพธิสมฺภาเร...สวด โมรปริตต์ อุเทตยญฺจกขุมา...

พระจันทร์ สวดบทบูชา ปุฺลาภ มหาเตช...สวด อภยปริตต์ ยนฺทุนฺนิมิตฺต...

พระอังคาร สวดบทบูชายสฺสานุภาวโต ยกฺขา...สวด กรณียเมตตสูตร กรณียมตฺถกุสเลน...

พระพุธ สวด สพฺพาสีวิสชาตีน...สวด ขันธปริตต์ วิรูปกฺเขหิ...

พระเสาร์ สวด ปริตฺต ยมฺภณนฺตสฺส... สวด อังคุลิมาลปริตต์ ยโตห ภคินิ...

พระพฤหัสบดี สวดบท ปณิธานโต ปฏฺาย...สวด รตนสตร ยานีธ ภูตานิ...

พระราหู สวด อปฺปสนฺเนหิ นาถสฺส...สวด อาฏานาฏิยปริตต์ วิปสฺสิสฺส นมตฺถุ...

พระศุกร์ สวด ยสฺสนุสฺสรเณนาปิ...สวด ธชัคคสูตร เอวมฺเม สุต...

และสำหรับพระเกตุ สวด ชย เทวมนุสสาน...สวด ชยปริตต์ มหาการุณิโก...

เมื่อครบแล้วเราก็จะออกไปยืนประจำตำแหน่งของสะตวงตามวันที่เกิด เช่นเกิดวันจันทร์ก็ยืนที่สะตวงของวันจันทร์ แล้วยื่นมาทั้งสองออกไปเพื่อให้มีการประพรมน้ำมนต์จากมือของเจ้าชะตาให้ไหลไปสู่เครื่องบูชาในสะตวง เป็นอันเสร็จพิธีบูชานพเคราะห์

ต่อจากนั้นจึงเริ่มพิธีสืบชะตา

ในขณะพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์ ให้เอาด้ายสายสิญจน์ที่โยงไปสู่ยอดกระโจมและดึงไปหาบาตรน้ำมนต์หน้าพระพุทธรูป นั้นมาเวียนไว้รอบศรีษะ ใช้เวลาในการสวดบทต่าง ๆ และบทสืบชะตา ใช้เวลาอีกประมาณราวหนึ่งชั่วโมง

เมื่อพระสงฆ์เจริญพระพุทธมนต์จบแล้ว ก็จะนำเอาด้ายสายสิญจน์มงคลนั้นมาผูกข้อมือให้กับทุกคนในพิธีเพื่อความเป็นสิริมงคล

หลังจากนั้นก็ถวายจตุปัจจัยเครื่องไทยธรรมแก่พระสงฆ์ทั้ง 9 รูป พระสงฆ์กล่าวอนุโมทนาให้พร

เสร็จพิธีทั้งสองประมาณ 10.30 น. พวกเราก็ได้จัดถวายภัตตาหารเพลแก่พระสงฆ์ต่อไป เป็นอันเสร็จพิธี ส่วนเครื่องใช้ในพิธีบูชาทั้งหมด ก็ถวายไว้ ณ วัดเชียงมั่นไปเลย

ได้มาร่วมพิธีงานดังกล่าวแล้วก็รู้สึกแปลกไปอีกแบบน่ะค่ะ เพราะเป็นพิธีที่ไม่ค่อยคุ้นสักเท่าไร แต่ก็รู้สึกว่าเป็นภูมิปัญญาโบราณที่น่าเรียนรู้ไว้จริง ๆ ยิ่งเห็นความประณีตของสะตวงแต่ละสะตวงแล้วต้องยอมรับว่าทึ่งค่ะ คงมีขั้นตอนการจัดเตรียมที่จุกจิกน่าดู สำหรับเราแล้วการเขียนบทความเรื่องนี้นอกจากจะเป็นการบันทึกประสบการณ์การทำบุญอายุแล้ว ก็ยังคิดว่าน่าจะเป็นประโยชน์ช่วยส่งเสริม อนุรักษ์ภูมิปัญญาด้านพิธีกรรมล้านนาไว้บ้างนะค่ะ หากข้อมูลหรือความเข้าใจในส่วนใดผิดพลาด หรือขาดตกบกพร่องอะไรไป ก็ต้องขออภัยด้วยนะค่ะ เพราะเราเขียนจากประสบการณ์ที่ได้เจอมาเองในระหว่างทำพิธีค่ะ

สุดท้ายอันนี้เป็น "เทียนชะตา" ที่หลวงพี่ที่วัดหนึ่งที่เชียงใหม่ให้นำมาจุดที่บ้าน หน้าหิ้งพระ หลังจาก สวดมนต์ไหว้พระแล้วค่ะ ในขั้นตอนการจุด ต้องเลือกจากเวลาเฉพาะตัวของแต่ละบุคคล ซึ่งหลวงพี่ท่านก็กำหนดวันมาให้เรียบร้อย จุดแล้วสังเกตุไหมค่ะ ว่าแสงเทียนจะสว่างโชติช่วงมากกว่าเทียนธรรมดา เพราะด้านในไส้เทียนมีกระดาษเขียนยันต์ม้วนไว้ด้านในกับไส้เทียนด้วยค่ะ

จบพีธีทำบุญอายุแต่เพียงเท่านี้นะค่ะ ตอนหน้าหลังจากงานพิธีเสร็จแล้ว จะพาไปไหว้พระรอบเมืองเชียงใหม่กันต่อไปค่ะ บายค่ะ

Smiley

Create Date : 24 สิงหาคม 2553

Last Update : 25 สิงหาคม 2553 15:41:39 น.

3 comments

Counter : 10018 Pageviews.

ทำไมถึงได้รู้รายละเอียดอะไรมากมายเช่นนี้จร้า.....สุโค่ยจิงๆ

โดย: Ezy-SeaHill

วันที่: 30 สิงหาคม 2553 เวลา:10:35:55 น.

ได้มีโอกาสไปเหมือนกันค่ะไหว้พระ9วัดสืบชะตาสะเดราะห์เคราะห์ไปมาแล้วดีมากๆรู้สึกว่าทำอะไรก็ราบริ่นมาก การงานดีมาก

โดย: พี่กบ IP: 182.53.110.217 วันที่: 12 พฤษภาคม 2554 เวลา:20:07:29 น.

ได้นำบทความไปลงใน Blog //2travel4.blogspot.com/2013/02/blog-post_9.html และ ได้ลงรายละเอียดของคุณ Katchan ด้วย ถ้ามาเฃียงใหม่ ก็โทรหากัน หรือใช้บริการ Taxi ก็ได้น่ะครับ ขอขอบคุณเป็นอย่างสูง

E-mail: neomart@gmail.com

โดย: พงศ์ศักดิ์ IP: 171.4.92.125 วันที่: 9 กุมภาพันธ์ 2556 เวลา:15:04:18 น.