ช่วงไตรมาสสุดท้ายของแต่ละปี มักจะมีสำนักต่างๆ ออกมาคาดการณ์ถึงเศรษฐกิจและการดำเนินธุรกิจควรจะเป็นอย่างไรในปีต่อไป หรืออีกหลายๆ ปี


ในการฉายภาพเศรษฐกิจในปัจจุบันแทบจะไม่สามารถหาสมการทางเศรษฐศาสตร์มาทำนายตัวแปรทางเศรษฐกิจให้มีความแม่นยำได้ เพราะปัจจัยแวดล้อมที่เกิดขึ้นในขณะนี้ ทำให้การทำนายตัวเลขทางเศรษฐกิจยากลำบากขึ้น

ฉะนั้น “การมองทะลุ" ให้เห็นถึงสิ่งที่เป็นความไม่แน่นอนทางเศรษฐกิจในระยะยาวหรืออนาคตที่มากกว่า 1 ปี ทั้งเศรษฐกิจโลกและเศรษฐกิจของประเทศจึงมีความจำเป็นอย่างมาก

ขณะเดียวกันประเด็นที่นักเศรษฐศาสตร์กระแสหลักและกระแสรองต่างตั้งคำถามถึง "เศรษฐกิจที่เน้นการตลาด" (Marketing Economy) จะยังใช้ได้ผลต่อไปอีกหรือไม่ ซึ่งฟันธงได้เลยว่าเป็นคลื่นเศรษฐกิจใหม่กำลังโถมเข้าสู่ตำราเศรษฐกิจแบบดั้งเดิม และสิ่งที่นักเศรษฐศาสตร์ไม่มีคำตอบในเรื่องของ“สินทรัพย์ทางปัญญา” (Intellectual Assets) กลายเป็นดีเอ็นเอใหม่ของธุรกิจ หรือแม้แต่ของ "ชาติ"

ขณะที่การสร้าง “นวัตกรรม” และ “ความรู้ใหม่” ต้องอาศัยสินทรัพย์ทางปัญญาหรือทุนทางปัญญา (Intellectual Capital) จำเป็นต้องมี “กลไกทางการตลาด” ที่เกิดจากการสร้างมูลค่า (Value Creation) ซึ่งต้องถือเป็นคนละมิติกับมูลค่าทางการลงทุนหรือการเงิน

แล้วธุรกิจจะมองเศรษฐกิจเพื่อวางยุทธศาสตร์ในการแข่งขันอย่างไร

ความยากในการทำนายเศรษฐกิจที่ความไม่แน่นอนกลายเป็นปัจจัยหลักของ "สมการ" เช่น ไข้หวัดนก ราคาน้ำมันที่ผันผวนในทิศทางที่คาดการณ์ยาก อัตราเงินเฟ้อและการท่องเที่ยวที่ไม่อาจคาดการณ์ได้เช่นแต่ก่อน หมายถึงว่าการวิเคราะห์ทัศนภาพของประเทศ (Country Scenario) จะต้องมีการทบทวนใหม่หรือใช้เครื่องมือที่ดีกว่าซึ่งรู้จักกัน เช่น The BCG Matrix หรือ SWOT Analysis

ในโลกที่อยู่กับวิทยาศาสตร์และเป็นมิตรกับวิทยาศาสตร์ มีนัยสำคัญสำหรับการจัดการสมรรถภาพใน 4 ภาพด้วยกัน

1.เศรษฐกิจใหม่เป็นการลดกฎระเบียบและระดับโลก อธิบายได้ง่ายๆ ว่าการแข่งขันในระดับโลกได้เพิ่มขึ้นจนกระทั่งโลกไร้พรมแดน

2.เทคโนโลยีใหม่ และการกระจัดกระจาย ทำให้ต้องเขียนกฎเกณฑ์ของการแข่งขันใหม่ เหมือนกับการปรับเปลี่ยนโซ่คุณค่า (Value Chain) มีความยุ่งยากในโมเดลธุรกิจใหม่และการสร้างแหล่งของคุณค่า

3.เศรษฐกิจใหม่หลงใหลในสิ่งที่จับต้องไม่ได้ (Intangibles) สิ่งที่ขับเคลื่อนเศรษฐกิจไม่ใช่สิ่งที่ปรากฏให้เห็นทางกายภาพอีกต่อไป เช่น ที่ดิน เครื่องจักร โรงงาน ฯลฯ แต่เป็นสิ่งที่จับต้องไม่ได้คือ ความคิด ความรู้และความสัมพันธ์

4. เศรษฐกิจใหม่เป็นความเชื่อมโยงภายในระหว่างกัน ซึ่งถูกขับเคลื่อนด้วยตรรกะของความแตกต่างในเครือข่าย โลกใหม่นี้ใช้เครือข่ายให้กลายเป็นวิถีชีวิต วิถีคิด และวิถีเศรษฐกิจ

ฉะนั้นเศรษฐกิจในอนาคตจึงเป็นเศรษฐกิจใหม่ที่มีสินทรัพย์ทางปัญญา หรือทุนทางปัญญา เป็นสิ่งขับเคลื่อนให้ประเทศชนะในการแข่งขัน

ประการต่อมาธุรกิจจะมีโอกาสใหม่ได้อย่างไรจึงจะนำไปสู่ยุทธศาสตร์การแข่งขัน

ภูมิทัศน์ใหม่ของการแข่งขันทำให้เกิดการเปลี่ยนใหม่ต่อธุรกิจ เช่น ความสลับ-ซับซ้อน ความกำกวมและการแข่งขันที่รุนแรง ดังนั้นธุรกิจจึงต่างแสวงหาโอกาสใหม่ทางการตลาด

ผู้เขียนเห็นมีอยู่ 2 แนวคิด

แนวคิดแรกเป็นของฮาเมลและพราฮาลาด (Hamel & Prahalad, 1994) ที่พูดถึงความสามารถหลักของธุรกิจ (Core Competencies) และกระแสปัจจุบันของ คิมและมูบอร์กเน่ (Kim & Mauborgne, 2005) ที่พูดถึง กลยุทธ์ทะเลสีฟ้า (Blue Ocean Strategy) ในมิติของกูรูทางกลยุทธ์แล้วไม่ค่อยแตกต่างกันในแนวคิด แต่วิธีอาจต่างกันครับ ดังนั้นธุรกิจหรือผู้บริหารธุรกิจจะไปมัวคิดเล่นๆ แบบลองผิดลองถูกคงไม่ได้ เพราะการหยิบกลยุทธ์มาใช้เป็นความเสี่ยง ผู้เขียนจึงคิดว่า การใช้ฐานคิดของฮาเมลและพราฮาลาดจะนิ่งกว่า

ขณะเดียวกัน Birchall และ Tovstiga (2005) วิเคราะห์ขึ้นมาอีกโดยทำให้เห็นถึงแนวคิดของโอกาสการตลาดและเส้นทางเทคโนโลยี (ความรู้) ที่ธุรกิจจะพัฒนาไปสู่เส้นทางโอกาสทางการตลาดด้วยสมรรถภาพ (เป็นส่วนหนึ่งของความสามารถหลักของธุรกิจ) เป็นสิ่งที่ธุรกิจจะนำไปใช้ได้ในตลอดการแข่งขันของธุรกิจ

ประการสุดท้าย ยุทธศาสตร์ธุรกิจที่จะทำให้ "ชนะ" ภายในปี 2549 จะเป็นอย่างไร

ผู้เขียนได้ลองวางภูมิทัศน์ของกลยุทธ์ในการแข่งขันที่จะก้าวสู่การเป็นแชมเปี้ยนให้ได้โดยพิจารณาใน 3 มุมมอง

1) หมัดเด็ดปั้นธุรกิจสู่การเป็นแชมเปี้ยนก่อนปี 2549

2) เฉือนคมธุรกิจด้วยการซื้อและรวบรวมกิจการ (M&A) สู่การเป็นบริษัทแบรนด์ระดับโลก

และ 3) ฉีกตำราธุรกิจด้วยโมเดลธุรกิจใหม่

รายละเอียดเป็นอย่างไรอยากให้ไปฟังฟรีสัมมนาโดยผู้เขียนเป็นผู้ดำเนินรายการภายใต้ธีม (Theme) สุดยอดการสัมมนาระดับชาติ “Future Outlook Business and Nation’s Strategies Beyond 2006” ช่วงเช้าวันที่ 22 พฤศจิกายน 2548 ณ ห้อง Meeting Room 1-2 ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ขอเชิญครับฟรีจริงๆ และแจกของชำร่วยมากมาย
Aj.Danai Thieanphut