|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | |
|
|
|
|
|
|
|
กรุงแตก,พระเจ้าตาก และประวัติศาสตร์ไทย
มาลี ได้รับหนังสือเล่มหนึ่ง ของอาจารย์นิธิ เอียวศรีวงศ์ เรื่อง กรุงแตก,พระเจ้าตาก และประวัติศาสตร์ไทย ฯ ซึ่งเป็นหนังสือรวบรวมบทความของอาจารย์ที่ถูกตีพิมพ์ในหนังสือศิลปวัฒนธรรม ของสำนักพิมพ์มติชน
มาลีได้อ่านหนังสือเล่มนี้จบ มีหลายประเด็นที่น่าสนใจ และอยู่ในความใคร่อยากรู้อยากเห็นของผู้ที่สนใจอยู่ไม่น้อย รวมถึงทัศนะคติของอาจารย์นิธิ เกี่ยวกับทิศทางของการศึกษาประวัติศาสตร์เอาไว้ในบทความบางส่วน ซึ่งบทความส่วนใหญ่ของอาจารย์เขียนขึ้นในปี พ.ศ ๒๕๒๘ ประมาณ ๒๐ ปีมาแล้ว หากแต่ลองมองดูสภาพปัจจุบันกับสิ่งที่อาจารย์ได้มองและเสนอแนวทางไว้ กระบวนการศึกษาและการตรวจสอบเอกสารเพื่อหาข้อเท็จจริงและความเป็นธรรมแก่ประวัติศาสตร์ตัวบุคคล ยังเหมือนเดิมไม่มีเปลี่ยนแปลง
เรื่องที่อยู่ในความสนใจของมาลี ในหนังสือเล่มนี้ คงจะเป็นเรื่อง กรณีสวรรคตของพระเจ้ากรุงธนบุรีและพระราชพงศาวดารอ้างว่าทรงมี "สัญญาวิปลาส"
อาจารย์นิธิได้ให้ความเห็นเกี่ยวกับเรื่องนี้ไว้ โดยสังเกตจากบทความเรื่อง "พระราชพงศาวดารเชื่อได้หรือไม่"ของอาจารย์วิมล พงศ์พิพัฒน์ ในนิตยาสารศิลปวัฒนธรรม ฉบับเดือนกุมภาพันธ์ 2528 ดังนี้
ในการศึกษาหาความจริงทางประวัติศาสตร์นั้น จะต้องปราศจากอคติใด ๆ และจะต้องยึดหลักฐานเป็นหลัก ในความคิดเห็นของอาจารย์วิมล หากแต่อาจารย์นิธิได้เพิ่มว่า การใช้หลักฐานใด ๆ นั้นต้องวิพากษ์และประเมินคุณค่าของหลักฐานตามวิธิการทางประวัติศาสตร์เสียก่อน มิใช่คิดจะหยิบฉวยมาใช้ได้เลย
มีหลักฐานทางพงศาวดารหลายฉบับที่กล่าวตรงกันในเรื่องนี้ เช่น ฉบับพันจันทนุมาศ ซึ่ง ร.๑ โปรดให้ชำระ ฉบับบริติชมิวเซียม เฉพาะเนื้อความตอนกรุงธนบุรีนั้นตรงกันกับฉบับพันจันทนุมาศทุกประการ หากแต่หลักฐานเหล่านั้นมิได้เป็นอิสระต่อกัน จึงรับรองไม่ได้ว่าเหตุการณ์นั้นได้เกิดขึ้นจริง เพราะหลักฐานนั้นคัดลอกมาจากต้นฉบับเดียวกันฉบับพิมพ์ของหมอบรัดเลย์ มีการเพิ่มเติมข้อความและดัดแปลงข้อความเพื่อสรรเสริญพระเกียรติของพระราชวงค์จักรี และยังคงอาศัยฉบับพันจันทนุมาศเป็นแม่แบบในการชำระ ฉบับพระราชหัตถเลขา มีเนื้อความที่ละเอียดและยังมีพระนิพนธ์อธิบายของสมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพเสริมให้อีกด้วย แต่เป็นฉบับที่ชำระหลังสุด
๘ พ.ย ๒๕๔๘
(เดี๋ยวมาอัพเดทต่อค่ะ)
นี่คือหลักฐานพระราชพงศาวดารที่จัดว่าเป็นหลักฐานที่น่าเชื่อถือที่สุดในบรรดาหลักฐานร่วมสมัยอื่น ๆ หากแต่หลักฐานที่ได้กล่าวมาทั้งหมดนั้น ล้วนแต่เขียนขึ้นหรือชำระในสมัยราชวงค์จักรีทั้งสิ้น แม้แต่ฉบับพันจันทนุมาศอาจเขียนขึ้นในสมัยกรุงธนบุรีบางตอน ก็ยังถูกอิทธิพลของสมัยราชวงค์จักรีเข้าครอบงำ ในการชำระครั้งหลังสุด
ในข้อสงสัยนั้น เราจะสามารถเชื่ออย่างสนิทใจได้หรือไม่ ว่าเอกสารซึ่งรัฐบาลซึ่งเป็นศัตรูของพระเจ้าตากสินเป็นผู้ผลิตหรือควบคุมการผลิตนั้นถูกต้องกับเหตุการณ์จริงนั้นเพียงใด อีกทั้งยังมีความจำเป็นทางการเมือง อันจะสร้างความชอบธรรมขึ้นสำหรับการค้ำจุนรัฐบาลของตน และเป็นเอกสารทางการเมือง ไม่จำเป็นที่ผู้เขียนจะรายงานความจริงอย่างเปิดเผย หรือความจริงทั้งหมด
ในกระบวนการการเขียนพระราชพงศาวดารของไทยมักกระทำขึ้นเมื่อเหตุการณ์นั้นผ่านไปนาน ๆ ยังมีหลักฐานชิ้นอื่นที่เป็นองค์ประกอบในการพิจารณาในข้อกังขาดังกล่าว อาทิ จดหมายเหตุความทรงจำกรงหลวงนรินทรเทวี ในบันทึกนี้ ผู้บันทึกมิกล่าวเลยว่าพระเจ้ากรุงธนบุรี เสียพระจริตฟั่นเฟือนไป เพียงแต่กล่าวว่าเกิดกลียุคในกรุงธนบุรี จดหมายเหตุโหร ก็ได้กล่าวเพียงแค่ เกิดข้อพิพาทและเป็นปัญหาทางศาสนาเท่านั้น
สังคีติยวงค์และพงศาวดารกรุงศีอยุธยาภาษามคธ ทั้งสองชิ้นนี้เป็นงานของสมเด็จพระพนรัตน์ หรือพระพิมลธรรม นักประวัติศาสตร์คนสำคัญในรัชกาลที่ ๑ แห่งวัดพระเชตุพน งานสองชิ้นเป็นเรื่องเดียวกัน และเขียนขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก และนำทูลเกล้าขึ้นถวาย พระพิมลธรรมก็มิได้กล่าวไว้เลยแม้แต่น้อยว่าพราะเจ้ากรุงธนบุรี เสียพระจริตฟั่นเฟือนไป
ยังมีหลักฐานของจีนและญวนที่สามารถนำมาประกอบการศึกษาได้ พระราชสาสน์ฉบับสุดท้ายที่พระเจ้ากรุงธนบุรีมีไปถึงพระเจ้ากรุงจีน เกี่ยวกับสัมพันธภาพทางการทูต ไม่มีร่องรอยใดที่จะทำให้สงสัยได้ว่าเป็นหนังสือที่เขียนโดยคนวิกลจริต และมีหลักฐานของญวนบางส่วนที่เผยให้เห็นภาวการณ์ทางการเมืองภายในของไทยในช่วงปลายรัชกาลพระเจ้ากรุงธนบุรีอย่างดี แต่เรามิสามารถเข้าใจวิธีการจดบันทึกพระราชพงศาวดารของญวนว่าสัมพันธ์กับเอกสารชั้นต้นของฝ่ายมอญเพียงใด จึงเป็นการยากที่จะอาศัยเป็นหลักวินิจฉัย
หลักฐานของฝรั่งเศส และส่วนหนึ่งถูกตีพิมพ์ในงานของนายโลเน คำแปลที่มีอยู่ในประชุมพงศาวดารนั้นแปลไปตามตามความเข้าใจของประวัติศาสตร์ของผู้แปลเอง ข้อสังเกตอีกอย่างคือ บาทหลงเดส์กูวิแอร์เขียนจดหมายนี้ประมาณ ๘ เดือนหลังเหตุการณ์ นั้นเป็นเวลาที่ค่อนข้างเร็วมาก จึ่งส่อให้เห็นข้อกล่าวหา ว่าพระเจ้ากรุงธนบุรี เสียพระจริตฟั่นเฟือนไป นั้นได้มีผู้ใช้ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๒๕ อาจจะใช้หลังเหตุการณ์ไม่นาน หรืแม้แต่ใช้ก่อนหน้าและระหว่างเหตุการณ์เพื่อเป็นประโยชน์ทางการเมือง นั่นหมายความว่าอาการวิกลจริตของพระเจ้ากรุงธนบุรีมิใช่สิ่งที่นักประวัติศาสตร์ในสมัยต่อมาแต่งขึ้นเพื่อสร้างความชอบธรรมให้แก่ศัตรูของพระองค์ หากแต่ว่าอาจเป็นสิ่งที่ใช้เป็นเครื่องมือโฆษณาทางการเมืองเพื่อล้มล้างพระเจ้ากรุงธนบุรีตั้งแต่ยังไม่ถูกสำเร็จโทษแล้วก็ได้
และอาจารย์นิธิยังได้สรุปหลักฐานทั้งหมด มีหลักฐานไทยอยู่เพียงหนึ่งชิ้น คือพระราชพงศาวดารที่กล่าวถึงการเสียพระจริตฟั่นเฟือนไป และเป็นที่ประหลาดใจที่หลักฐานชิ้นสำคัญอื่น ๆ ไม่ได้กล่าวไว้เช่นนั้นเลย นอกจากนี้ก็มีหลักฐานชิ้นอื่น คือจดหมายเหตุของเดส์กูร์วิแอร์ ที่กล่าวว่า ทรง คุ้มดีคุ้มร้าย (ซึ่งอาจารย์นิธิได้แปลจากประชุมพงศาวดารตามศัพท์ภาษาฝรั่งเศส และนำไปเทียบกับภาษาอังกฤษและคำศัพท์ทางจิตเวชศาสตร์)
สิ่งที่หลักฐานเหล่านี้บอกให้ทราบนั้นมีเพียงว่า ในปลายรัชกาลพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงดำเนินนโยบายเกี่ยวกับภาษีอาการและการคลังในทางที่ก่อให้เกิดความไม่พอใจแก่คนจำนวนหนึ่ง และเป็นคนเหล่านี้เองซึ่งต้องการชิงบัลลังก์
เป็นไปได้ว่าคนเหล่านี้ได้โฆษณาเกี่ยวกับอาการวิกลจริตของพระองค์ โฆษณาเหล่านี้อาจเป็นจริงหรือเพียงประโยชน์ทางการเมือง และทำให้ผู้คนจำนวนหนึ่งเชื่อ หรือ สามารถทำให้คนอื่นเชื่อได้ว่า ทรงเสียพระจริตฟั่นเฟือนไป แต่ก็มีผู้คนที่ใกล้ชิดอีกจำนวนมากไม่เชื่อเช่นนั้นจึงยังคงความจงรักภักดีสืบมา อย่างน้อยที่สุดก็มีขุนนางร่วม ๑๐๐ คนที่ถูกล้างไปในการล้มพระราชบัลลังก์
เรื่องการล้างแผ่นดินกันในครั้งนี้สอดคล้องกับหลักฐานชั้นต้นอีกชิ้นหนึ่งคือ คำปรึกษาตั้งข้าราชการในแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ ๑ ซึ่งได้แต่งตั้งบุคคลเข้าดำรงตำแหน่งต่าง ๆ ในทำเนียบข้าราชการร่วมร้อยคน ทำให้เกิดข้อสงสัยว่า บุคคลร่วมร้อยเศษเหล่านี้คงไม่ยอมเสียชีวิตให้แก่คนที่เขาเห็นว่าวิกลจริตเป็นแน่ ความเห็นของคนเหล่านี้ต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีซึ่งแม้ในยามที่ถูกควบคุมตัว ก็ยังมีพระสติบริบูรณ์พอที่กล่าวแก่เขาว่า สิ้นบุญพ่อแล้ว อย่าให้ยากแก่ไพร่เลย และทรงรู้ทันพอที่จะทรงอุทานเมื่อพระราชาคณะกราบทูลให้ออกบรรพชาว่า เอหิภิกขุลอยมาถึงแล้ว จึงน่าจะเป็นว่าพระเจ้ากรุงธนบุรีทรงมีพระสติสัมปชัญญะบริบูรณ์เยี่ยงสามัญชนธรรมดา
_________________________________________
นี่เป็นเพียงประเด็นเดียวเท่านั้นค่ะ ในความวุ่นวายของการปกครองและการเมืองสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี ยังมีอีกหลายประเด็นที่ประกอบกันขึ้นเป็นประวัติศาสตร์ที่ต้องห้ามและถูกสงสัยมากที่สุดหน้านี้
หากคำถามไม่ได้อยู่ที่ว่า ทำไม อะไร รู้ไปเพื่ออะไร อย่างที่หลายคนตั้งข้อสังเกตให้แก่ผู้ที่ขุดคุ้ยและใคร่รู้ความจริงบางอย่างทั้งที่ผ่านมานานแล้ว และไม่ก่อให้เกิดประโยชน์โดยตรงอันใดแก่ตัวบุคคล
หากแต่เราศึกษาในฐานะผู้ที่มีสิทธิ์ และเป็นความชอบธรรมเมื่อวิชาประวัติศาสตร์ยังเป็นส่วนหนึ่งของสังคม มิใช่มาตราฐานทางการเมืองปัจจุบันหรือความแสลงใจส่วนบุคคลบางคน
Create Date : 09 พฤศจิกายน 2548 |
Last Update : 3 สิงหาคม 2549 7:54:24 น. |
|
134 comments
|
Counter : 8362 Pageviews. |
|
|
|
โดย: อินทรีทองคำ วันที่: 9 พฤศจิกายน 2548 เวลา:9:07:17 น. |
|
|
|
โดย: malijauna วันที่: 10 พฤศจิกายน 2548 เวลา:1:04:19 น. |
|
|
|
โดย: KAVINT วันที่: 11 พฤศจิกายน 2548 เวลา:8:33:20 น. |
|
|
|
โดย: นายทิวา (นายทิวา ) วันที่: 11 พฤศจิกายน 2548 เวลา:20:38:21 น. |
|
|
|
โดย: malijauna วันที่: 14 พฤศจิกายน 2548 เวลา:2:41:59 น. |
|
|
|
โดย: piangdin วันที่: 8 พฤษภาคม 2549 เวลา:3:46:39 น. |
|
|
|
โดย: มาลี IP: 61.7.156.82 วันที่: 8 พฤษภาคม 2549 เวลา:5:59:31 น. |
|
|
|
โดย: สาว IP: 125.24.172.120 วันที่: 31 ตุลาคม 2549 เวลา:15:35:50 น. |
|
|
|
โดย: เด็กเรียน IP: 203.113.67.36 วันที่: 7 พฤศจิกายน 2549 เวลา:20:16:44 น. |
|
|
|
โดย: แบงค์ IP: 203.209.103.81 วันที่: 22 มกราคม 2550 เวลา:19:38:32 น. |
|
|
|
โดย: save IP: 124.121.139.36 วันที่: 30 มกราคม 2550 เวลา:22:07:10 น. |
|
|
|
โดย: ผู้กล้า IP: 222.123.94.189 วันที่: 3 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:20:11:27 น. |
|
|
|
โดย: ผมเด็กเสี่ยว(ขำ) IP: 125.25.79.229 วันที่: 13 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:9:03:24 น. |
|
|
|
โดย: ผมเด็กเสี่ยว(ขำ) IP: 125.25.79.229 วันที่: 13 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:9:05:11 น. |
|
|
|
โดย: นิรนาม IP: 125.26.238.93 วันที่: 16 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:20:51:48 น. |
|
|
|
โดย: สำเริง IP: 203.188.59.171 วันที่: 21 กุมภาพันธ์ 2550 เวลา:10:49:01 น. |
|
|
|
โดย: สายน้ำ IP: 124.120.53.189 วันที่: 14 มีนาคม 2550 เวลา:15:39:00 น. |
|
|
|
โดย: พระยาท้ายน้ำ IP: 222.123.98.118 วันที่: 16 มีนาคม 2550 เวลา:16:55:36 น. |
|
|
|
โดย: แดง เด็กแม้ว IP: 58.9.171.220 วันที่: 18 มีนาคม 2550 เวลา:20:21:17 น. |
|
|
|
โดย: ขุนแผน แสนสะท้าน IP: 58.8.192.67 วันที่: 22 มีนาคม 2550 เวลา:0:03:41 น. |
|
|
|
โดย: ไกด์ IP: 124.157.153.161 วันที่: 24 มีนาคม 2550 เวลา:16:24:43 น. |
|
|
|
โดย: แยม IP: 222.123.96.223 วันที่: 26 มีนาคม 2550 เวลา:2:41:14 น. |
|
|
|
โดย: คนเมืองเพชร IP: 203.172.179.57 วันที่: 26 มีนาคม 2550 เวลา:11:16:54 น. |
|
|
|
โดย: สนั่น IP: 125.27.245.203 วันที่: 30 มีนาคม 2550 เวลา:22:37:04 น. |
|
|
|
โดย: คนธัญญะ ปทุม IP: 202.28.78.20 วันที่: 31 มีนาคม 2550 เวลา:12:52:58 น. |
|
|
|
โดย: ธรรมดา IP: 124.120.163.13 วันที่: 1 เมษายน 2550 เวลา:23:14:33 น. |
|
|
|
โดย: ทองดี ฟันผุ IP: 222.123.173.46 วันที่: 2 เมษายน 2550 เวลา:16:35:43 น. |
|
|
|
โดย: กฤษณะ IP: 203.113.45.5 วันที่: 7 เมษายน 2550 เวลา:11:40:43 น. |
|
|
|
โดย: Purple Haze IP: 58.9.111.74 วันที่: 8 เมษายน 2550 เวลา:11:26:41 น. |
|
|
|
โดย: แมว IP: 124.121.156.71 วันที่: 8 เมษายน 2550 เวลา:20:32:04 น. |
|
|
|
โดย: ืnat IP: 202.136.247.250 วันที่: 10 เมษายน 2550 เวลา:13:58:19 น. |
|
|
|
โดย: ไอ............................... IP: 203.113.55.199 วันที่: 12 เมษายน 2550 เวลา:16:20:16 น. |
|
|
|
โดย: ไอ........................... IP: 203.113.55.203 วันที่: 12 เมษายน 2550 เวลา:18:49:02 น. |
|
|
|
โดย: ไอ.............................. IP: 203.113.55.203 วันที่: 12 เมษายน 2550 เวลา:18:57:04 น. |
|
|
|
โดย: หนูรักพระยาตาก IP: 58.9.33.157 วันที่: 17 เมษายน 2550 เวลา:14:17:20 น. |
|
|
|
โดย: ไอ..................รักอยุธยามากกกกกกก IP: 203.113.55.209 วันที่: 19 เมษายน 2550 เวลา:2:50:24 น. |
|
|
|
โดย: น้องเอื้อ คุณแม่พาไปเที่ยวค่ะ IP: 202.44.139.25 วันที่: 8 พฤษภาคม 2550 เวลา:13:09:35 น. |
|
|
|
โดย: น้องเอื้อ คุณแม่พาไปเที่ยวค่ะ IP: 202.44.139.25 วันที่: 8 พฤษภาคม 2550 เวลา:13:11:04 น. |
|
|
|
โดย: น้องเอื้อ คุณแม่พาไปเที่ยวค่ะ IP: 202.44.139.25 วันที่: 8 พฤษภาคม 2550 เวลา:13:11:17 น. |
|
|
|
โดย: สุดารัตน์ โพธิ์ชัยเลิศ IP: 125.24.208.136 วันที่: 8 พฤษภาคม 2550 เวลา:16:34:56 น. |
|
|
|
โดย: ทศพร IP: 125.24.208.136 วันที่: 8 พฤษภาคม 2550 เวลา:16:40:14 น. |
|
|
|
โดย: ทรงพระเจิญ IP: 124.120.25.46 วันที่: 9 พฤษภาคม 2550 เวลา:2:36:03 น. |
|
|
|
โดย: เจ๋ง IP: 203.185.69.34 วันที่: 12 พฤษภาคม 2550 เวลา:14:32:23 น. |
|
|
|
โดย: รัสั่สะ IP: 61.91.35.186 วันที่: 17 พฤษภาคม 2550 เวลา:11:21:10 น. |
|
|
|
โดย: ละโว้ธานี IP: 58.147.104.148 วันที่: 18 พฤษภาคม 2550 เวลา:21:00:25 น. |
|
|
|
โดย: ละโว้ธานี IP: 58.147.104.148 วันที่: 18 พฤษภาคม 2550 เวลา:21:01:15 น. |
|
|
|
โดย: สุดารัตน์ IP: 58.10.170.158 วันที่: 21 พฤษภาคม 2550 เวลา:13:59:33 น. |
|
|
|
โดย: สุดารัตน์ IP: 58.10.170.158 วันที่: 21 พฤษภาคม 2550 เวลา:14:00:37 น. |
|
|
|
โดย: อมรรัตน์ IP: 58.10.170.158 วันที่: 21 พฤษภาคม 2550 เวลา:14:02:57 น. |
|
|
|
โดย: เล็ก - วิบูรณ์ IP: 58.10.170.158 วันที่: 21 พฤษภาคม 2550 เวลา:14:06:02 น. |
|
|
|
โดย: คนไทย IP: 61.19.114.74 วันที่: 25 พฤษภาคม 2550 เวลา:13:34:21 น. |
|
|
|
โดย: พฤกษชาติ IP: 195.93.60.72 วันที่: 26 พฤษภาคม 2550 เวลา:4:50:51 น. |
|
|
|
โดย: ฤาษีต้อง IP: 203.113.76.12 วันที่: 27 พฤษภาคม 2550 เวลา:16:23:59 น. |
|
|
|
โดย: หมูกิมจิ IP: 210.86.223.121 วันที่: 31 พฤษภาคม 2550 เวลา:9:35:54 น. |
|
|
|
โดย: หมูกิมจิ IP: 210.86.223.121 วันที่: 31 พฤษภาคม 2550 เวลา:9:38:31 น. |
|
|
|
โดย: รักเจ้าตากรักแผ่นดิน IP: 58.136.68.84 วันที่: 1 มิถุนายน 2550 เวลา:12:29:51 น. |
|
|
|
โดย: แก้ม IP: 61.7.139.235 วันที่: 1 มิถุนายน 2550 เวลา:18:27:44 น. |
|
|
|
โดย: แก้ม IP: 61.7.139.235 วันที่: 1 มิถุนายน 2550 เวลา:18:29:15 น. |
|
|
|
โดย: เก็ต IP: 58.147.68.147 วันที่: 2 มิถุนายน 2550 เวลา:14:53:36 น. |
|
|
|
โดย: ชลาสัย IP: 58.136.194.28 วันที่: 3 มิถุนายน 2550 เวลา:4:05:17 น. |
|
|
|
โดย: วัชระ IP: 203.172.201.1 วันที่: 4 มิถุนายน 2550 เวลา:11:38:53 น. |
|
|
|
โดย: ทเกดิเก IP: 58.9.79.106 วันที่: 6 มิถุนายน 2550 เวลา:20:02:08 น. |
|
|
|
โดย: งง IP: 203.151.46.130 วันที่: 8 มิถุนายน 2550 เวลา:9:19:09 น. |
|
|
|
โดย: รักพระเจ้าตากสินมหาราช IP: 203.151.46.130 วันที่: 8 มิถุนายน 2550 เวลา:9:20:49 น. |
|
|
|
โดย: รักพระเจ้าตากสินมหาราช IP: 203.151.46.130 วันที่: 8 มิถุนายน 2550 เวลา:9:28:59 น. |
|
|
|
โดย: 100 IP: 125.26.27.193 วันที่: 23 มิถุนายน 2550 เวลา:12:01:33 น. |
|
|
|
โดย: 555 IP: 203.113.81.168 วันที่: 29 มิถุนายน 2550 เวลา:21:45:07 น. |
|
|
|
โดย: Kaspersky Internet Security 2006 6.0.2.614 - Finalตัวป้องกันไวรัสอันดับ1ของโลก IP: 222.123.221.176 วันที่: 30 มิถุนายน 2550 เวลา:14:59:00 น. |
|
|
|
โดย: พลอย IP: 125.24.166.60 วันที่: 12 กรกฎาคม 2550 เวลา:9:58:02 น. |
|
|
|
โดย: พลอย-แพร IP: 125.24.166.60 วันที่: 12 กรกฎาคม 2550 เวลา:10:01:12 น. |
|
|
|
โดย: ไอ้พวกหนีหนี้ IP: 203.113.81.103 วันที่: 13 กรกฎาคม 2550 เวลา:16:05:33 น. |
|
|
|
โดย: ป IP: 210.1.24.250 วันที่: 18 กรกฎาคม 2550 เวลา:12:39:36 น. |
|
|
|
โดย: พชร คล้อยสวาท IP: 58.8.100.214 วันที่: 24 กรกฎาคม 2550 เวลา:16:41:07 น. |
|
|
|
โดย: น็อต IP: 58.8.100.214 วันที่: 24 กรกฎาคม 2550 เวลา:16:45:53 น. |
|
|
|
โดย: นิค IP: 58.8.100.214 วันที่: 24 กรกฎาคม 2550 เวลา:16:46:35 น. |
|
|
|
โดย: น็อต IP: 58.8.100.214 วันที่: 24 กรกฎาคม 2550 เวลา:16:48:16 น. |
|
|
|
โดย: ฮึกเหิม ก้าวร้าว และ ดุร้าย IP: 124.121.104.203 วันที่: 26 กรกฎาคม 2550 เวลา:8:56:22 น. |
|
|
|
โดย: บูชาพระเจ้าตาก IP: 58.9.203.92 วันที่: 27 กรกฎาคม 2550 เวลา:18:46:38 น. |
|
|
|
โดย: บูโร บูโร IP: 203.113.50.140 วันที่: 31 กรกฎาคม 2550 เวลา:13:17:32 น. |
|
|
|
โดย: เหนือ IP: 61.19.238.18 วันที่: 4 สิงหาคม 2550 เวลา:14:58:16 น. |
|
|
|
โดย: เหนือ IP: 61.19.238.18 วันที่: 4 สิงหาคม 2550 เวลา:15:00:54 น. |
|
|
|
โดย: ดนัย แก้วมนี IP: 202.142.208.12 วันที่: 9 สิงหาคม 2550 เวลา:10:02:48 น. |
|
|
|
โดย: จินภาภรณ์ IP: 203.113.39.10 วันที่: 28 สิงหาคม 2550 เวลา:18:37:38 น. |
|
|
|
โดย: ท่ม่เมิ IP: 203.172.85.143 วันที่: 30 สิงหาคม 2550 เวลา:20:26:58 น. |
|
|
|
โดย: ดี IP: 210.246.75.87 วันที่: 23 กันยายน 2550 เวลา:12:05:31 น. |
|
|
|
โดย: คนธรรมดา IP: 124.121.207.40 วันที่: 30 กันยายน 2550 เวลา:22:17:19 น. |
|
|
|
โดย: ROMEO IP: 124.121.149.205 วันที่: 20 ตุลาคม 2550 เวลา:0:29:37 น. |
|
|
|
โดย: ผู้เคารพรักพระเจ้าตาก IP: 124.157.164.198 วันที่: 23 ตุลาคม 2550 เวลา:0:41:53 น. |
|
|
|
โดย: san IP: 124.121.223.147 วันที่: 2 พฤศจิกายน 2550 เวลา:18:00:37 น. |
|
|
|
โดย: "nu_ae" IP: 203.118.97.238 วันที่: 24 พฤศจิกายน 2550 เวลา:10:43:46 น. |
|
|
|
โดย: ฟื IP: 161.200.255.162 วันที่: 28 พฤศจิกายน 2550 เวลา:17:59:25 น. |
|
|
|
โดย: aaa IP: 58.9.175.184 วันที่: 29 พฤศจิกายน 2550 เวลา:13:27:36 น. |
|
|
|
โดย: มั่ว IP: 222.123.83.165 วันที่: 29 พฤศจิกายน 2550 เวลา:19:26:00 น. |
|
|
|
โดย: บอม IP: 203.154.51.70 วันที่: 30 พฤศจิกายน 2550 เวลา:11:27:51 น. |
|
|
|
โดย: อี IP: 125.26.14.53 วันที่: 14 ธันวาคม 2550 เวลา:19:06:42 น. |
|
|
|
โดย: ห้องป.5/2 IP: 125.26.14.53 วันที่: 14 ธันวาคม 2550 เวลา:19:09:26 น. |
|
|
|
โดย: พจนา IP: 124.120.204.152 วันที่: 1 มกราคม 2551 เวลา:16:34:59 น. |
|
|
|
โดย: พะพะพำพะ IP: 61.7.174.54 วันที่: 6 มกราคม 2551 เวลา:15:13:26 น. |
|
|
|
โดย: แบงค์ IP: 61.7.139.13 วันที่: 11 มกราคม 2551 เวลา:14:20:49 น. |
|
|
|
โดย: เคยอ่อนมากๆ IP: 118.172.104.67 วันที่: 17 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:8:45:58 น. |
|
|
|
โดย: anon IP: 61.7.219.115 วันที่: 19 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา:12:10:42 น. |
|
|
|
โดย: น้องปุ๊กปุ๋ย IP: 203.113.104.34 วันที่: 5 มีนาคม 2551 เวลา:15:21:35 น. |
|
|
|
โดย: วิชัยทัคคะ IP: 124.157.159.122 วันที่: 19 มีนาคม 2551 เวลา:20:48:21 น. |
|
|
|
โดย: รักพระเจ้าตากมาก ๆ IP: 155.91.28.232 วันที่: 24 มีนาคม 2551 เวลา:15:12:22 น. |
|
|
|
โดย: เด็กดี IP: 117.47.109.163 วันที่: 5 เมษายน 2551 เวลา:19:37:51 น. |
|
|
|
โดย: คนดี ศรีอโยธยา IP: 124.121.96.159 วันที่: 7 เมษายน 2551 เวลา:10:10:12 น. |
|
|
|
โดย: rambo IP: 222.123.160.236 วันที่: 25 พฤษภาคม 2551 เวลา:14:37:32 น. |
|
|
|
โดย: เธงเธฒเธเธขเธดเธ IP: 58.8.89.116 วันที่: 31 กรกฎาคม 2551 เวลา:18:06:43 น. |
|
|
|
โดย: สิทธิชัย ทิมแย้ม IP: 118.172.211.35 วันที่: 9 สิงหาคม 2551 เวลา:21:20:18 น. |
|
|
|
โดย: อินนุ ใจหาร IP: 118.172.211.35 วันที่: 9 สิงหาคม 2551 เวลา:21:23:25 น. |
|
|
|
โดย: ดวงตาสวรรค์ IP: 210.246.186.9 วันที่: 19 สิงหาคม 2551 เวลา:21:23:40 น. |
|
|
|
โดย: ขอบคุณที่แบ่งบัน IP: 124.120.177.23 วันที่: 10 กันยายน 2551 เวลา:0:57:44 น. |
|
|
|
โดย: ไม่ยอมให้ใครล้างสมอง IP: 58.8.153.195 วันที่: 17 กันยายน 2551 เวลา:3:26:57 น. |
|
|
|
โดย: นายมา IP: 124.121.187.27 วันที่: 29 กันยายน 2551 เวลา:20:50:46 น. |
|
|
|
โดย: DZL IP: 58.9.203.191 วันที่: 6 ตุลาคม 2551 เวลา:17:32:55 น. |
|
|
|
โดย: DZL IP: 58.9.203.191 วันที่: 6 ตุลาคม 2551 เวลา:18:02:52 น. |
|
|
|
โดย: cherry IP: 58.9.183.249 วันที่: 18 ตุลาคม 2551 เวลา:14:11:28 น. |
|
|
|
โดย: กร IP: 58.10.90.229 วันที่: 20 ตุลาคม 2551 เวลา:1:41:00 น. |
|
|
|
โดย: patta IP: 58.64.99.157 วันที่: 20 ตุลาคม 2551 เวลา:5:02:30 น. |
|
|
|
โดย: Peach Girl IP: 58.8.182.146 วันที่: 20 ตุลาคม 2551 เวลา:10:12:16 น. |
|
|
|
โดย: nackcondo IP: 124.120.236.157 วันที่: 28 ตุลาคม 2551 เวลา:9:55:49 น. |
|
|
|
โดย: นายแมว IP: 58.9.56.206 วันที่: 31 ตุลาคม 2551 เวลา:22:11:37 น. |
|
|
|
โดย: นายแมว IP: 58.9.56.206 วันที่: 31 ตุลาคม 2551 เวลา:22:37:12 น. |
|
|
|
โดย: คนไกล IP: 220.214.140.160 วันที่: 18 พฤศจิกายน 2551 เวลา:8:15:38 น. |
|
|
|
โดย: คนไกล IP: 220.214.140.160 วันที่: 18 พฤศจิกายน 2551 เวลา:8:28:32 น. |
|
|
|
โดย: นายแมว IP: 58.9.71.63 วันที่: 19 พฤศจิกายน 2551 เวลา:22:08:06 น. |
|
|
|
โดย: mahalap IP: 114.128.246.213 วันที่: 28 ธันวาคม 2551 เวลา:11:00:56 น. |
|
|
|
โดย: หนุ่มสุพรรณ IP: 118.175.197.211 วันที่: 16 เมษายน 2552 เวลา:18:18:36 น. |
|
|
|
โดย: รัก IP: 125.24.178.11 วันที่: 24 มิถุนายน 2553 เวลา:14:16:36 น. |
|
|
|
โดย: saizen IP: 125.24.175.144 วันที่: 28 มิถุนายน 2553 เวลา:18:57:58 น. |
|
|
|
โดย: นรเทพ IP: 125.24.126.213 วันที่: 21 กรกฎาคม 2553 เวลา:14:04:37 น. |
|
|
|
โดย: rat @Hotmail.com IP: 113.53.9.32 วันที่: 27 กันยายน 2553 เวลา:13:43:33 น. |
|
|
|
โดย: ฐิติรัตน์ เรียนเมือง IP: 182.52.170.37 วันที่: 23 กุมภาพันธ์ 2560 เวลา:13:50:13 น. |
|
|
|
|
|
|
|