พระอนาคามี เป็นผู้มีความบริสุทธิ์ รองลงมาจากพระอรหันต์ โดยได้ปฏิบัติทาน ศีล ภาวนา หรือศีลสมาธิ ปัญญา ตามลำดับ

จนสามารถละสังโยชน์ (เครื่องรัดรึงให้ติดอยู่ในสังสารวัฏฏ์) ขั้นต่ำได้หมดทั้ง ๕ ประการ

คือสักกายทิฏฐิ (ความยึดถือในตัวตน)

วิจิกิจฉา (ความเคลือบแคลงในพระรัตนตรัย)

สีลัพพตปรามาส (ความแกว่งไกวในความเชื่อศาสนา)

กามะราคะ (ความพอใจในรูป เสียง กลิ่น รส)

โผฏฐัพพะปฏิมะ (ความหงุดหงิดด้วยอำนาจโทสะ)

ทั้งคฤหัสถ์ และบรรพชิตสามารถปฏิบัติให้บรรลุถึงขั้นนี้ได้

แต่พระภิกษุย่อมมีโอกาสมากกว่า เพราะถือศีลวัตรเคร่งครัด และไม่มีภาระทางโลกซึ่งเป็นเครื่องเหนี่ยวรั้ง และขัดขวางการปฏิบัติ

ถ้าคฤหัสถ์กระทำได้ถึงขั้นอนาคามี ก็ย่อมหลีกลี้ออกจากครัวเรือนไปสู่ที่สันโดษ เพราะความผูกพันธ์ในด้านครอบครัว สิ้นแล้ว และมองเห็นเป็นเครื่องขัดขวาง

พระอนาคามี เมื่อสิ้นชีพแล้ว ย่อมขึ้นไปเกิดในพรหมโลก ชั้นสุทธาวาส (ที่อยู่ของผู้บริสุทธิ์)

และสำเร็จเป็นพระอรหันต์เข้าสู่ปรินิพพานเลย โดยไม่ต้องมาเกิดเป็นมนุษย์ก่อน.