มังคุด เป็นผลไม้ไทยอีกหนึ่งชนิดและเป็น สมุนไพรมังคุด ด้วยอีกต่างหาก เพราะนอกจากมังคุด จะทานอร่อยและทานได้เพลิดเพลินแล้ว มังคุด ยังมีสรรพคุณทางยาในแบบสมุนไพรไทยอีกด้วย เรามาดูสรรพคุณและ ประโยชน์ของมังคุด กันเลยดีกว่าครับ ว่าจะช่วยคุณ ในการรักษาอะไรได้บ้าง

  ก่อนอื่นเรามารู้จักมังคุดกันก่อน มังคุดนั้นได้ชื่อว่า เป็น “ราชินีของผลไม้” ของโลกในเปลือกมังคุดมี  แทนนิน เป็นสารรสฝาดที่มีฤทธิ์ชอบสมานมีฤทธิ์ตกตะกอนโปรตีนและฆ่าเชื้อโรค เปลือกมังคุดยังมีสารตัวอื่น ๆ ที่มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยชลอความชราของเซลล์ทำลายสารพิษที่จะเข้ามาทำร้ายเซลล์

   กลุ่มลูกค้าผู้รักษ์สุขภาพทั้งชาวไทยและญี่ปุ่นนิยมซื้อสบู่เปลือกมังคุดไปใช้ทดแทนสบู่ที่ส่วนผสมสารฆ่าเชื้อโรค เนื่องจากงานวิจัยพบว่าผู้ใช้อาจมีความเสี่ยงกับสารก่อมะเร็งในญี่ปุ่นมีผู้นำเข้าไปจำหน่ายโดยตั้งราคาสูงกว่าในประเทศไทย 5 ถึง 10 เท่า !!

สรรพคุณต่างๆ จากมังคุด

     ผลของการศึกษาฤทธิ์ในการจับอนุมูลอิสระโดยวิธี ORAC (Oxygen Radical Absorbance Capacity) ทำการเปรียบเทียบระหว่างน้ำผลไม้อื่นๆและมังคุด พบว่า มังคุดมีฤทธิ์ในการจับอนุมูลอิสระมากกว่า แครอท ราสเบอรรี่ บลูเบอรรี่ ทับทิม ผลจากฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระของสารแซนโทน จึงป้องกันการเกิดออกซิเดชันของ LDL ซึ่งเป็นคลอเลสเตอรอลตัวร้าย จึงช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจอีกทั้งยังลดการทำลายเซลล์ อันเป็นผลจากปฏิกิริยาลูกโซ่ จึงช่วยลดความเสี่ยงและชะลอการแก่ได้ด้วย มีผลต่อการยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งต่างๆรวมถึงการตายของเซลล์มะเร็งในการศึกษาระดับห้องปฎิบัติการ เช่น เซลล์มะเร็งเต้านม, เซลล์มะเร็งเม็ดเลือดขาว, เซลล์มะเร็งตับ, กระเพาะอาหาร และเซลล์มะเร็งปอด มีผลดีต่อระบบภูมิคุ้มกัน และยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อราและแบคทีเรียบางชนิด เช่น เชื้อวัณโรค, เชื้อ S. Enteritidis และเชื้อ HIVสามารถยับยั้งการหลั่งสารฮิสตามีน ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการป้องกันโรคภูมิแพ้ สามารถยับยั้งการสังเคราะห์สารพลอสตาแกลนดินอีทู ซึ่งเป็นสาเหตุของการเกิดกระบวนการอักเสบต่างๆ เช่น การปวดอักเสบ กล้ามเนื้อและข้อมีฤทธิ์ในการช่วยขยายตัวของหลอดเลือด ดังนั้นจึงมีประโยชน์ในการลดความดันโลหิตการใช้เปลือกมังคุดที่มีรสฝาดจึงช่วยสมานผิวทำให้รูขุมขนกระชับ โอกาสที่เชื้อโรคและสารพิษจะแทรกเข้าสู่ผิวหนังผ่านทางรูขุมขนก็ยากขึ้น อีกทั้งช่วยกระตุ้นให้เซลล์ Phagocyte ในร่างกายที่ทำหน้าที่ทำลายเชื้อแบคทีเรียซึ่งเป็นหนึ่งในปัจจัยการเกิด สิว ตุ่มคัน และ กลิ่นตัว มีประสิทธิภาพดีขึ้น

ผลงานการวิจัย

    เปลือกผลมังคุดมีสาร “แทนนิน” เป็นจำนวนมากมีฤทธิ์แก้อาการท้องเดินได้ดีออกฤทธิ์สมานแผลได้ดีมากทั้งยังฆ่าเชื้อแบคทีเรียได้อีกด้วย โดยเฉพาะเชื้อที่ทำให้เกิดหนองและมีฤทธิ์ลดอาการอักเสบ
นักวิจัยมหิดลพบสารสำคัญในพืชตระกูลพุดและมังคุดที่มีฤทธิ์ฆ่าเซลล์มะเร็งในสัตว์ทดลองและฆ่าเชื้อโรคเอดส์ในระดับห้องปฏิบัติการในเบื้องต้นพบว่ามีสารบริสุทธิ์บางตัวที่สามารถนำมาพัฒนาต่อเป็นยารักษามะเร็งลำไส้ใหญ่ มะเร็งเยื่อบุปาก และโรคเอดส์ได้

1. ฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย สาเหตุท้องเสียสารสกัดน้ำต้มเปลือกผลมังคุดความเข้มข้น 62.5 ? 500 มก./มล. มีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียอันเป็นสาเหตุอาการท้องเสีย

2. ฤทธิ์แก้อาการท้องเสีย สารที่พบมากที่เปลือกคือ  tannin มีฤทธิ์ฝาดสมานจึงช่วยแก้อาการท้องเสียการใช้ทิงเจอร์จากเปลือกผลร่วมกับ emetine จะช่วยลดอาการบิดและลดขนาดยา emetine ที่ต้องใช้ลง

3.  ฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรีย สาเหตุการเกิดหนองสารสกัดเปลือกมังคุดมีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียอันเป็นสาเหตุของการเกิดหนอง คือ Staphylococcus aureus และ S. aureus สบู่เหลวที่ประกอบด้วยสารสกัดอัลกอฮอล์จากเปลือกผล 0.15% มีฤทธิ์ยับยั้ง  S.aureus

4. สารสำคัญในการออกฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียสาเหตุการเกิดหนองสารผสมของ mangostinn  และอนุพันธ์สามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียอันเป็นสาเหตุของการเกิดหนอง คือ Staphylococcus aureus ทั้งสายพันธุ์ปกติและสายพันธุ์ที่ดื้อต่อ penicillin

5.  ฤทธิ์รักษาแผล Mangostin จากผลมังคุดมีผลรักษาแผลในหนูขาวได้ครีม GM1 ประกอบด้วยสารสกัดจากมังคุดมีคุณสมบัติใช้ในการรักษาแผล แผลติดเชื้ออักเสบและแผลในผู้ป่วยเบาหวาน

6.  ฤทธิ์ลดการอักเสบ สารสกัดจากมังคุดมีฤทธิ์ลดการอักเสบในหนูถีบจักรและหนูขาวที่ถูกเหนี่ยวนำให้อุ้งเท้าบวมด้วย carrageenan ลดบวมได้ 45% ยางจากมังคุดประกอบด้วย xanthones ที่มีฤทธิ์ลดการอักเสบและสารสกัดด้วยเอทานอล 40% จากเปลือกผลขนาด 100 และ 300 มคก./มล. ออกฤทธิ์ยับยั้งการหลั่งฮีสตามีนจากเซลล์ที่ถูกกระตุ้นได้มากกว่า 80% Mangostin และอนุพันธ์ที่ละลายน้ำได้ 2 ชนิด มีฤทธิ์ต้านการอักเสบของข้อโดยไปยับยั้งขั้นตอนที่ก่อให้เกิดการอักเสบในเนื้อเยื่อ ครีม GM1 ประกอบด้วยสารสกัดจากมังคุดมีฤทธิ์ต้านการอักเสบได้เป็น 3 เท่าของแอสไพริน

7. หลักฐานความเป็นพิษและการทดสอบความเป็นพิษ

7.1 การทดสอบความเป็นพิษ เมื่อให้หนูถีบจักรกินสารสกัดจากมังคุดพบว่าความเข้มข้นของสารสกัดที่ทำให้หนูตายครึ่งหนึ่งเท่ากับ 9.37 ก./กก. เมื่อศึกษาพิษเรื้อรังของสารสกัดที่ความเข้มข้น 2, 4 และ 8 ก./กก./วัน มีผลทำให้หนูตาย 14.29, 16.67 และ 42.86% ตามลำดับ และน้ำหนักไตเพิ่มขึ้น
7.2 พิษต่อตับ ฉีดสาร mangostin ในมังคุดเข้าหนูในขนาด 200 มิลลิกรัม/น้ำหนักตัว 1 กิโลกรัม สารนี้จะไปลดปริมาณเอนไซม์ SGOT และ SGPT หลังการฉีดสาร 12 ชั่วโมง เมื่อเปรียบเทียบกับ paracetamol พบว่า paracetamol เพิ่ม SGOT และ SGPT มากกว่า mangostin โปรตีนในตับของหนูที่ทดสอบด้วย paracetamol ลดลงในขณะที่หนูที่ทดสอบด้วย mangostin ค่าไม่เปลี่ยนแปลง
7.3 ฤทธิ์ต้านการก่อกลายพันธุ์ สารสกัดด้วยเมทานอล 50% มีฤทธิ์ต้านการก่อกลายพันธุ์จากสาร2-(2-fluryl)-3(5-nitro-2-fluryl) acrylamide (AF2) ต่อเชื้อ S. typhimurium TA98 และ TA100

วิธีใช้ตามภูมิปัญญาไทย

1.รักษาอาการท้องเสีย ใช้เปลือกผลแห้งครึ่งผลต้มกับน้ำดื่มแต่น้ำหรือใช้เปลือกผลแห้งย่างไฟให้เกรียมฝนกับน้ำปูนใส 1/3 แก้ว รับประทานทุก ๆ 3 ชั่วโมง ใช้เปลือกผลตากแห้งฝนกับน้ำให้เด็กดื่มครั้งละ 1-2 ช้อนชา ทุก 4 ชั่วโมง และผู้ใหญ่ ครั้งละ 4 ช้อนโต๊ะ ทุก 4 ชั่วโมง

2. แก้บิด ใช้เปลือกผลแห้งประมาณครึ่งผล (4 กรัม) ย่างไฟให้เกรียมฝนกับน้ำปูนใส่ประมาณครึ่งแก้วดื่มทุกชั่วโมง ยางที่ได้จากผลใช้ยางสด (สีเหลือง) ใช้เป็นยาแก้บิด ท้องร่วง และช่วยสมานแผลได้ดี

3.การใช้มังคุดรักษาแผล
- ยางที่ได้จากผล ช่วยสมานแผลได้ดีโดยใช้เปลือกแห้งนำมาฝนกับน้ำปูนใสแต้มแผลผุพองแผลเปื่อยเน่าหรือช่วยสมานแผลให้หายเร็วแผลมีหนอง เป็นต้น น้ำต้มเปลือกมังคุดแห้งต้มน้ำล้างแผลใช้แทนการด้วยน้ำยาล้างแผลหรือด่างทับทิมได้
- เปลือกผล มีฤทธิ์ด้านเชื้อโรคผิวหนังรักษาแผลเป็นหนองสิวช่วยลดริ้วรอยด่างดำ
- ใช้เปลือกผลฝนกับน้ำข้น ๆ ทารักษาแผลพุพองและรักษาน้ำกัดเท้า

4.ใช้เปลือกมังคุดรักษาโรคผิวหนัง เช่น กลากเกลื้อนบรรเทาอาการผดผื่นทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ได้เป็นอย่างดีโดยใช้เปลือกมังคุดแห้งต้มน้ำอาบหรือใช้น้ำต้มเปลือกมังคุดทาบริเวณที่มีอาการ

5.ทำเครื่องสำอาง ปัจจุบันวงการเครื่องสำอางและผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดได้ให้ความสนใจ นำสารสกัดจากเปลือกมังคุดไปใช้เป็นส่วนผสมในผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เช่น สบู่เปลือกมังคุดที่ช่วยดับกลิ่นตัวช่วยบรรเทาโรคผิวหนังรักษาสิวฝ้าซึ่งใช้ได้ผลดีและเป็นที่นิยมของผู้บริโภค

ขอบคุณ //www.ใบย่านาง.com/