BlogGang.com : : sirivinit : สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์

พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ พระนามเดิม พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ เป็นพระราชโอรสองค์ที่ ๖๐ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาเปี่ยม วันที่ ๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๐๘

ทรงเป็นพระอนุชาในพระองค์เจ้าเทวัญอุไทยวงศ์ พระองค์เจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระองค์เจ้าสว่างวัฒนา และพระองค์เจ้าเสาวภาผ่องศรี พระองค์ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมเป็นพระองค์แรก

นอกจากนี้ยังทรงเคยดำรงอธิบดีศาลฎีกาในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๕๕ - พ.ศ. ๒๔๖๑ พระองค์ทรงเป็นต้นราชสกุลสวัสดิวัตน์

พระประวัติ

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ ๖๐ ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา (เจ้าจอมมารดาเปี่ยม) ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือนยี่ ขึ้น ๕ ค่ำ ปีฉลูสัปตศก จ.ศ. ๑๒๒๗ (๒๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๐๘)

เมื่อแรกประสูติพระองค์มีพระอิสริยยศที่ พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ โดยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานคาถาพระราชทานพระนามเป็นภาษามคธ ซึ่งสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ วัดเทพศิรินทร์ได้แปลไว้ว่า

"กุมารน้อยของเรานี้ จงมีชื่อว่า สวัสดิโสภณ ขอบุตรของเราผู้เกิดแต่เปี่ยมผู้มารดา จงบรรลุความเจริญฯ ขอบุตรนี้จงมีอายุยืน ไม่มีอุปัทวทุกข มั่งคั่ง มีโภคสมบัติ มีทรัพย์มาก มีความสุข เป็นเสรีภาพ มีอำนาจโดยลำพังตัว ขอพระรัตนตรัย คือ พระพุทธเจ้า พระธรรม และพระสงฆ์นี้ และเทพเจ้าเป็นต้นผู้รักษารัฐมณฑล จงอภิบาลกุมารน้อยของเรานั้น ในกาลทุกเมื่อ ขอบุตรของเรานั้น พึงเป็นผู้มีเดช มีกำลังมาก มีฤทธานุภาพใหญ่ มีปัญญา และปรีชาในประโยชน์อย่างใด พึงรักษาตระกูลให้สำเร็จประโยชน์อย่างนั้น เทอญ "

พระองค์เป็นพระราชโอรสพระองค์สุดท้าย ที่ประสูติแต่สมเด็จพระปิยมาวดี ศรีพัชรินทรมาตา โดยทรงมีพระเชษฐาและพระเชษภคินีร่วมพระมารดา ได้แก่ พระองค์เจ้าอุณากรรณอนันตนรไชย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาเทวะวงศ์วโรปการ สมเด็จพระนางเจ้าสุนันทากุมารีรัตน์ พระบรมราชเทวี สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า และ สมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนี

พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ ทรงเป็นเจ้านายไทยพระองค์แรกๆ ที่ได้ไปศึกษาต่อที่ประเทศอังกฤษ ทรงศึกษากฎหมายจากเบลเลียลคอลเลจ ในมหาวิทยาลัยอ๊อกซฟอร์ด แล้วเสด็จกลับมาดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมพระองค์แรก

ทรงปรับปรุงกิจการศาลแบบเก่า ต่อมาจึงถวายบังคมลาออกเพื่อไปราชการในยุโรป เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๖ ทรงรับตำแหน่งอธิบดีศาลฎีกา ท่านที่ ๓ ระหว่างวันที่ ๑๑ เมษายน พ.ศ. ๒๔๕๕ - ๓๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๖๑

เมื่อ พ.ศ. ๒๔๔๑ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรม มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสวัสดิวัดนวิศิษฎ์

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เลื่อนกรมขึ้นเป็น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๕๖ และทรงได้รับการโปรดเกล้าให้เลื่อนกรมอีกครั้งที่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ โดยมีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า

"พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สยามมิศรราชมาตุลาธิบดี ศรีพัชรินทรโสรานุชาร์ยมานวธรรมศาสดรวิธาน นิรุกติปรติภานพิทยโกศล โศภนมิตรสุจริตอาร์ชวาศัย ศรีรัตนไตรยสรณาภิรัต ชเนตภูมิปะภัทปิยมานมนุญ สุนทรธรรมบ์บพิตร์"

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เฉลิมพระเกียรติยศขึ้นเป็น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๔๖๘

วังที่ประทับของ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ ตั้งอยู่ริมคลองบางกะปิ (คลองแสนแสบ) เขตปทุมวัน ใกล้กับวังสระปทุม และวังวินด์เซอร์ ปัจจุบันวังนี้เป็นที่ตั้งของ สถาบันเทคโนโลยีปทุมวัน

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๘ ณ เกาะปีนัง เมื่อวันอังคาร เดือนอ้าย ขึ้น ๑๕ ค่ำ ปีกุนสัปตศก จ.ศ. ๑๒๙๗ (๑๐ ธันวาคม พ.ศ. ๒๔๗๘) พระชันษา ๗๐ ปี

พระโอรส-ธิดา

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าสวัสดิโสภณ กรมพระสวัสดิวัดนวิศิษฎ์ ทรงเป็นต้นราชสกุล สวัสดิวัตน์ ทรงอภิเษกสมรสกับ พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอาภาพรรณี ทรงมีพระโอรสและพระธิดา รวม ๕ พระองค์ คือ

หม่อมเจ้าโสภณภราไดย สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๖-๒๕๑๔) เษกสมรสกับ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามยุรฉัตร และ หม่อมอีก ๒ คน

หม่อมเจ้ารำไพพรรณี สวัสดิวัตน์ (สมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว)

หม่อมเจ้านนทิยาวัด สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๒-๒๕๐๑)
หม่อมเจ้าอรชุนชิษณุ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๕๑๒)
หม่อมเจ้ายุธิษเฐียร สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๐-๒๕๒๘)

ทรงมีพระโอรส-ธิดา กับหม่อม ดังนี้

- หม่อมลมุน สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม พิศลยบุตร) ๓ องค์ คือ

หม่อมเจ้าพิมพ์พักตร์พาณี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๓๕-๒๔๗๗)
หม่อมเจ้าเฉลิมศรีสวัสดิวัตน์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๑-๒๕๐๗) เษกสมรสกับ หม่อมเจริญ (เศวตทัต) (ต่อมาทรงมีหม่อมอีก 1 คน)
ทรงมีโอรสธิดา 3 คน หนึ่งในนั้นคือ หม่อมราชวงศ์ถนัดศรี สวัสดิวัตน์
หม่อมเจ้านงลักษณ์ทัศนีย์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๓-๒๔๘๒) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าลายฉลุทอง ทองใหญ่

- หม่อมหุ่น สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม พิศลยบุตร) องค์เดียว คือ

หม่อมเจ้าวิศิษฎ์สวัสดิรักษ์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๒-๒๕๓๑) เษกสมรสกับ หม่อมราชวงศ์เครือศรี โศภางค์

- หม่อมราชวงศ์เงี่ยม สนิทวงศ์ องค์เดียว คือ

หม่อมเจ้าศุภสวัสดิ์วงศ์สนิท สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๓-๒๕๑๐) เษกสมรสกับ หม่อมเสมอ

- หม่อมสุดใจ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา องค์เดียว

หม่อมเจ้าสวัสดิประดิษฐ์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๔๙-๒๕๑๙) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าดวงตา จักรพันธุ์ กับหม่อมอีก ๒ คน

- หม่อมเจ้าฉวีวิลัย คัคณางค์ ๑๑ องค์ คือ

หม่อมเจ้าพีรยศยุคล สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๐-๒๕๑๙) เษกสมรสกับกับ หม่อมเอสเตอร์
หม่อมเจ้ารัสสาทิศ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๒-๒๕๓๙) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร
หม่อมเจ้าผุสดีวิลาศ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๓-๒๕๐๐)
หม่อมเจ้าผ่องผัสมณี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๕-๒๕๒๗) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้าการวิก จักรพันธุ์
หม่อมเจ้ากอกษัตริย์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๖-๒๕๑๓) เษกสมรสกับ หม่อมเนลลี่ วอง
หม่อมเจ้าผ่องศรีวิลัย สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๘-๒๕๓๔)
หม่อมเจ้าลอลิไตย สวัวดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๔๖๑)
หม่อมเจ้าสีดำดำรวง สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๑-๒๕๓๓) เษกสมรสกับ หม่อมเจ้ากมลีสาณ ชุมพล
หม่อมเจ้ามัทรีโศภนา สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๒-๒๕๔๕)
หม่อมเจ้านางกูลสวัสดิ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๓-๒๕๐๗)
หม่อมเจ้าวิสาขานุจฉวี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๕-ปัจจุบัน)

- หม่อมเร่ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (บุนนาค) ๑๐ องค์ คือ

หม่อมเจ้าศกุนตลา สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๔-๒๕๒๔)
หม่อมเจ้าอุษารดี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๗-๒๕๕๐)
หม่อมเจ้าสุเลสลัลเวง สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๙-๒๕๔๒)
หม่อมเจ้าอมิตดา สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๒-๒๕๔๒)
หม่อมเจ้ามโนหรา สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๔-๒๕๒๖)
หม่อมเจ้าอำณอร์สวัสดิ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๖-๒๕๒๙) เษกสมรสกับหม่อมฉลวย
หม่อมเจ้าบุญทัดสวัสดิ์ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๖๘-๒๕๓๙) เษกสมรสกับหม่อมจารุวัลย์
หม่อมเจ้านรรยราช สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๗๐-๒๕๔๖) เษกสมรสกับหม่อมแสงทอง
พลเรือตรี นายแพทย์ หม่อมเจ้าปุสาณ สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๗๒-ปัจจุบัน) เษกสมรสกับหม่อมนวลศรี

- หม่อมเจ้าเมรี สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๗๕-ปัจจุบัน)

- หม่อมลับ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (บุนนาค) องค์เดียว

หม่อมเจ้าสุลัภวัลเลง สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๕๙-๒๕๔๐)

- หม่อมพงษ์ สวัสดิวัตน์ ณ อยุธยา (สกุลเดิม บุณยรัตพันธุ์) ๒ องค์

หม่อมเจ้าพันฑูร สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๗๓-๒๕๔๕)
หม่อมเจ้าภากูล สวัสดิวัตน์ (พ.ศ. ๒๔๗๔-๒๔๙๙)

ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

วุธวารสิริสวัสดิ์ มานมนัสสวัสดิศรีนะคะ

Create Date : 17 พฤศจิกายน 2553

Last Update : 17 พฤศจิกายน 2553 9:07:30 น.

0 comments

Counter : 4267 Pageviews.