วิธีหา มโน ให้พบ - advance level

ก่อนที่ท่านจะอ่านบทความนี้ ผมขอบอกท่านก่อนว่า บทความนี้ ไม่ใช่สำหรับมือใหม่ที่จะอ่าน
แต่สำหรับผู้ที่ผ่านการภาวนามาอย่างถูกต้อง ถูกทาง ของสติปัฏฐาน 4 โดยใช้อริยสัจจ์ 4 เป็นแม่บทนำทางมาแล้วระยะหนึ่ง ที่นักภาวนาที่ภาวนามาอย่างน้อยต้องแยกจิตออกจากขันธ์ได้บ้างแล้ว ซึ่งก็คือ อาการทีนักภาวนามีความสามารถที่จะเห็นความคิด หรือ เห็นอาการของจิตปรุงแต่งของตนเองได้บ้างแล้ว นี่คือ การต่อยอดสำหรับท่านนักภาวนาครับ

1.ถ้านักภาวนาไม่พบ มโน จะไม่ทางรู้จักสภาวะของสุญญตาได้เลย เพราะ สุญญตา ก็คือ สภาวะที่ มโน ถูกทำลายกลายเป็นความว่างเปล่าไปแล้ว แต่ก่อนที่จะถูกทำลายไป นักภาวนาจะต้องพบมันก่อนครับ ต้องเห็นมันก่อน รู้จักมันก่อน

เมื่อพบแล้ว เห็นแล้ว รู้จักมันแล้ว ต่อมา เห็นว่ามันได้หายไปแล้ว เห็นว่าไม่มีมันอีก นี่แหละครับ นักภาวนาจึงจะพบกับสภาวะแห่งความว่างเปล่า หรือ สุญญตา

นักภาวนาต้องพบมันก่อน อย่าไปข้ามขั้นเลยครับ เพราะท่านจะไม่เข้าใจกลไกจิตของท่านเอง

2.จิต มโน วิญญาณ

ในพระไตรปิฏกได้กล่าวถึง 3 สิ่งไว้ จิต มโน วิญญาณ และ ก็ยากที่จะเข้าใจว่า เจ้า 3 สิ่งนี้คืออะไรหนอ มันต่างกันอย่างไร

ผมจึงขอเสนอจากความเข้าใจของผมที่ผมพบกับกลไกการทำงานของจิตมาเล่าให้ท่านฟัง

2.1 จิต คือ สภาวะแห่งการรูุ้ หรือ สายวัดป่าจะเรียกว่า ตัวผู้รู้ หรือ ตัวรู้
ถ้านักภาวนาได้ภาวนาถึงจนเกิดการแยกตัวออกของจิตได้แล้ว นักภาวนาจะพบกับสภาวะแห่ง
ตัวผู้รูุ้ หรือ ตัวจิต และ สิ่งที่จิตไปรู้เข้า

นักภาวนาจะพบกับอาการแยกตัวจริง ๆ พบกับ ตัวจิต และ สิ่งที่จิตไปรู้เข้าจริง ๆ
ถ้าใครยังไม่พบอาการนี้ ก็ยังไปต่อไม่ได้ครับสำหรับบทความนี้ ท่านต้องฝึกฝนตามกฏ 3 ข้อไปก่อน จนพบกับอาการแยกตัวนี้ก่อน จึงจะไปต่อไปได้ครับ

เมื่อจิตแยกตัวออกมา นักภาวนาจะพบว่า จิตนี้มีเพียง 1 จิตไม่เกิดดับแต่จะปรากฏตัวอยู่เสมอ แต่สิ่งที่เกิดดับ คือ อาการของขันธ์ ซึ่งเป็นสิ่งที่จิตไปรู้เข้า นักภาวนาจะ.เห็น.ได้อย่างนี้จริง ๆ ถ้ายังไม่เห็น ก็คงแค่คิดเอาเอง ถ้าเห็นได้ครั้งเดียว จะร้องอ๋อทันทีว่า แยกตัวมันเป็นอย่างนี้เอง

2.2 มโน
ตัวนี้ อธิบายได้ยากยิ่ง เพราะ มโน คือ เงาของจิต ครับ
นักภาวนาที่จิตแยกตัวได้แล้ว เขาอาจมองไม่เห็น มโน ในระยะแรก ซึ่งผมจะบอกวิธีสังเกตให้ท่านว่าจะพบมันได้อย่าางไร ดูรูปกันครับ



จากภาพ มโน นี้จะอยูุ่ข้างหน้าของตัวนักภาวนาครับ ถ้าท่านมองไปที่วัตถุ อะไรก็ได้ เช่น ต้นไม้ ตู้เย็น ท่านจะมองทะลุผ่าน มโน ออกไป

ลักษณะของ มโน คือ จะใส ใสมาก ๆ เหมือนแผ่นกระจกที่บางเฉียบ มองแทบไม่เห็น แต่ถ้าสังเกตก็จะเห็นได้อยู่ นี่คือความยากที่จะเห็น มโน

แต่มีอยู่วิธีหนึ่ง เมื่อท่านนักภาวนาเห็นอาการของจิตปรุงแต่งมันดับไป ตำแหน่งที่จิตปรุงแต่งดับไปนั่นแหละครับ คือ ที่ตั้งของ มโน

ท่านนักภาวนาอาจสังเกตเห็นได้ โดยอาศัยตอนที่จิตปรุงแต่งดับมันไป แล้วจึงเห็น มโน ในตอนทีจิตปรุงแต่งมันดับไปนั้น

ถ้ายังไม่เห็น ก็ไม่เป็นไรครับ หมั่นฝึกไปเรื่อย ๆ สังเกตไปเรื่อย ๆ สักวันก็จะเห็นเองครับ

ที่่ผมว่า มโน คือ เงาของจิต ( จิต คือ สภาวะแห่งการรูุ้อารมณ์ ) หมายความว่า
ถ้าตราบใด ที่จิตยังเป็นดวงอยู่ มโน ก็จะอยู่ให้เห็นได้ ซึ่งมันเป็นเงาของกันและกันอยู่

แต่ถ้าจิตถููกทำลายเป็นความว่างเปล่าไปแล้ว มโน ที่บางเป็นกระจก ก็จะหายไปด้วยเช่นกัน

สรุุปก็คือ ถ้ายังมีตัวจิต ก็จะมี มโน
ถ้าไม่มีตัวจิต ก็จะไม่มี มโน
เมื่อ่ไม่มีตัวจิต ไม่มี มโน นี่คือ สภาวะแห่ง สุญญตา นั่นเองครับ

3.วิญญาณ

วิญญาณ คือ ตัวจิตในข้อ 1 ที่ถูกอำนาจของตัณหาดูดเข้าไปใน มโน หรือ วิ่งพุ่งออกจาก มโน ไปยังวัตถุที่คนกำลังสนใจจดจ่ออยู่ เช่น
เมื่อชายหนุ่มเห็นหญิงสาวหน้าตาดีเดินสวนทางมา เขาสนใจที่จะมอง จิตถูกตัณหาดูุดเข้าไปใน มโน ก่อน กลายเป็นจิตปรุงแต่งด้วยราคะ แล้ว จิตนั้นก็จะพุ่งผ่านประสาทตาไปจับยึดภาพที่เป็นหญิงสาวนั้่นทันที

สภาวะแห่งการที่ จิตในข้อ 1 ถูกดูดเข้าไปใน มโน แล้วพุ่งไปยังวัตถุที่กำลังสนใจ นี่คือ สภาวะของการเกิดในปฏฺิจสมุปบาท

******
ท่านจะเห็นว่า จิต มโน วิญญาณ เจ้า 3 สิ่งนี้มันโยงไปโยงมา
การที่คนไม่รู้จัก 3 สิ่งนี้ ก็คือ คนมี อวิชชา ทำให้ไม่รู้จักความจริงของธรรมชาตินั้นเอง

งานของนักภาวนานั้น การเจริญสติปัฏฐาน 4 ก็คือ การเพิ่มพลังจิตเพื่อให้รู้จักกับสภาวะของเจ้าทั้ง 3 นี้ เมื่อรู้จักก็เกิดวิชชา เมื่อเกิดวิชชา ก็รู้แจ้งในความจริงของสุญญาตา

เมื่อจิตถูกทำลาย มโน ที่เป็นเงาถูกทำลาย เมื่อ ไม่มี จิต ไม่มี มโน แล้วจะมี วิญญาณ เกิดได้อย่างไรกัน การดับสิ้นไม่เหลือคืออย่างนี้เองครับท่าน

****
ใน blog ผมนี้ ผมมักเปรียบเทียบ มโน เหมือนโรงละคร เพราะถ้ามีโรงละคร ก็จะมีตัวละครไปแสดงที่โรงละครนั้นได้ ซึงตัวละคร ก็คือ อาการของขันธ์ต่าง ๆ นั่นเอง

ซึ่งหมายความว่า อาการของขันธ์ ล้วนปรากฏเกิดดับเป็นไตรลักษณ์ใน มโน ทั้งสิ้น
ซึ่งเราสามารถใช้สิ่งนี้แหละครับเพื่อให้พบ มโน เพราะ ตำแหน่งเกิดของอาการของขันธ์ ก็คือตำแหน่งของ มโน

เมื่อ มโน ถูกทำลายทิ้ง ไม่มีโรงละครอีก ตัวละครจะมาเล่นได้อย่างไรกัน ซึ่่งอาการที่ มโน ถูกทำลายไปพร้อมกับจิต จะมีนักภาวนาบางท่านเรียกสภาวะนี้ว่า .การทำลายขันธ์.

ท่านอาจได้ยินคำนี้อีกเช่นกันว่า พระอรหันต์ไม่มีกาย ไม่มีจิต ท่านอาจจะหายงงได้นะครับว่า
ทำไมถึงว่าพระอรหันต์ไม่มีกาย ไม่มีจิต ในเมื่อท่านเหล่านั้น ยังไม่ตายนี่นา

*****
ในการเจริญกายานุปัสสนาสติปัฏฐาน ถ้านักภาวนาเจริญกายานุปัสสนาจริงๆ ตอนนั้น
จิตจะรับรู้อาการของกาย + รับรู้อายตนะ และ ในตอนนั้น จะยังไม่มีจิตปรุงแต่งครับ
การดำรงค์สภาวะของกายานุปัสสนานี้ไว้ ก็จะเหมือนกับสภาวะของสุญญตาเช่นเดียวกัน เพียงแต่ว่า ในนักภาวนามือใหม่ที่ยังไม่รู้จักสุญญตา จะมองไม่เห็นความเห็นสุญญตา แต่นักภาวนาที่ชำนาญแล้ว ที่รู้จักสุญญาตาแล้วจะมองเห็นสุุญญตา นี่คือข้อแตกต่างระหว่างมือใหม่และมือเก่า

ซึ่งเทคนิคนี้ สามารถนำมาใช้ได้อีกเช่นกันสำหรับนักภาวนาที่จะหา มโน ให้พบ หรือ หา สุญญตาให้พบ โดยเขาฝึกสลับไปมาระหว่าง

โดยใช้ฐานกาย (อ่านเรื่อง //www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=03-2010&date=18&group=6&gblog=1 )

และ ฝีกโดยใช้ฐานจิต ( อ่านเรื่อง //www.bloggang.com/viewdiary.php?id=namasikarn&month=03-2010&date=20&group=6&gblog=2 )

ให้ฝึกสลับไปสลับมา แล้วให้สังเกตความต่างในตำแหน่งที่เกิดของ มโน ว่าพบว่ามีหรือไม่ในขณะที่ใช้ฐานจิตในการฝึก หรือ พบว่า มันหายไปหรือไม่ ในขณะที่ใช้ฐานกายในการฝึก

******
บทความนี้เข้าใจยากครับ เพราะเป็นระดับที่ไม่ใช่มือใหม่ที่จะอ่านหรือปฏิบัติ แต่สำหรับมือเก่าก็เข้าใจยากเช่นกัน คงต้องอ่านซ้ำหลาย ๆ เที่ยวเพื่อความเข้าใจได้มากขึ้น

Create Date : 03 กุมภาพันธ์ 2555		1 comments
Last Update : 4 กุมภาพันธ์ 2555 18:22:35 น.
Counter : 2035 Pageviews.
Share Tweet