...โรคปลายประสาทอักเสบ ..หมายถึง.. ความผิดปกติของประสาทส่วนปลาย (นอกเหนือจากสมอง และไขสันหลัง) ซึ่งอาจเกิดขึ้นพร้อมกันหลายแห่ง ทำให้ส่วนปลายของแขนขามีอาการชา และอ่อนแรง โรคนี้พบมากในคนวัยกลางคน ที่เป็นเบาหวาน หรือดื่มสุราจัด ตลอดจน พวกเรา ๆ บางท่าน ที่ได้รับผลข้างเคียง จากยาต้านไวรัส ..สาเหตุ...เกิดจาก ประสาทส่วนปลายเสื่อม ซึ่งอาจมีสาเหตุจากการขาดอาหาร (เช่น โรคเหน็บชา โรคพิษสุราเรื้อรัง) โรคเบาหวาน , จากพิษของยา (เช่น ไอเอ็นเอช) พิษของสารเคมี (เช่น ตะกั่ว สารหนู ยาฆ่าแมลง) โรคติดเชื้อ (เช่น โรคเรื้อน, คอตีบ, โปลิโอ, บาดทะยัก) โรคเอสเอล หรือมะเร็ง (เช่น มะเร็งปอด, มะเร็งต่อมน้ำเหลือง) ![]() ระบบประสาทจำแนกได้เป็น 2 ระบบใหญ่ๆ คือ 1. ระบบประสาทส่วนกลาง (Central Nervous System) ประกอบไปด้วยสมองและไขสันหลัง บรรจุอยู่ในช่องกะโหลกศรีษะ ( Cranial Cavity ) และช่องกระดูกสันหลัง ( Vertebral Cannal ) *2.ระบบประสาทส่วนปลาย ( Peripheral Nervous System ) เป็นระบบที่ติดต่อเชื่อมโยง ระบบประสาทส่วนกลางกับส่วนต่างๆ ของร่างกาย ประกอบด้วย - เส้นประสาทสมอง ( Cranial Nerve ) จำนวน 12 คู่ - เส้นประสาทไขสันหลัง ( Spinal Nerve ) จำนวน 31 คู่ - ปมประสาท ( Ganglia ) เป็นกลุ่มเซลล์ประสาทที่อยู่นอกระบบประสาทส่วนกลาง *- ปลายประสาท ( Nerve Ending ) เซลล์ประสาท ของระบบประสาทส่วนปลาย - ทำหน้าที่เป็นเซลล์ประสาทรับความรู้สึก ( Sensory Neurons ) และเซลล์ประสาท สั่งการ ( Motor Neurons ) ซึ่งนำสัญญาณประสาท เข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง ( Afferent ) และออกจากระบบประสาทส่วนกลาง ( Efferent ) * .หน้าที่ ของระบบประสาทส่วนปลาย 2.1.Somatic nervous system ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ * Afferent division นำสัญญาณจากประสาทผิวหนัง กล้ามเนื้อลาย เอ็น ข้อต่อ ตา ลิ้น จมูก และหู เข้าสู่ระบบประสาทส่วนกลาง โดยผ่านทาง Spinal nerve และ Cranial nerve * Efferent division นำสัญญาณออกจากระบบประสาทส่วนกลาง กระตุ้นเซลล์ประสาท ในระดับล่าง ( Lower motor neurons ) ของ spinal nerve และcranial never ควมคุมการทำงานของกล้ามเนื้อลาย 2.2. .Visceral nervous system ประกอบไปด้วย 2 ส่วน คือ * Afferent division รับสัญญาณประสาท จากอวัยวะในระบบหัวใจ และหลอดเลือด ระบบหายใจ ระบบย่อยอาหาร ระบบขับถ่ายปัสสาวะ และระบบสืบพันธุ์ * Efferent division นำสัญญาณประสาท จากสมอง และไขสันหลัง ควบคุมการทำงานของกล้ามเนื้อเรียบ กล้ามเนื้อหัวใจ รวททั้งต่อมของผิวหนัง และต่อมของอวัยวะภายใน สำหรับระบบประสาทอัตโนมัติ ( Autonomic nervous system ) จัดเป็น efferent division ของ visceral nervous system ประกอบด้วย ระบบประสาท ซิมพาเทติก ( Sympathetic nervous system ) และระบบประสาท พาราซิมพาเทติก ( Parasympathetic nervous system ) ![]() ...อาการ..มักค่อย ๆ เกิดขึ้น ช้า ๆ กินเวลาเป็นเดือนๆ หรือเป็นปี โดยมีอาการชา รู้สึกซูซ่า หรือปวดแสบปวดร้อน ตามปลาย มือปลายเท้า ซึ่งมักจะเป็นมากตอนกลางคืน หรือเวลาสัมผัสถูก ถ้าเป็นมากจะรู้สึกชา เข็มแทงไม่เจ็บ โดยกินบริเวณคล้าย กับการใส่ถุงมือถุงเท้า ผู้ป่วยอาจมีอาการปลายมือ ปลายเท้าอ่อนแรง ถ้าเป็นมาก อาจเป็นอัมพาต (เช่น มือตก เท้าตก หรือแขนขาเป็นอัมพาต) กล้ามเนื้อลีบ เดินเซ บางรายอาจมีอาการกลั้นอุจจาระ ปัสสาวะไม่ได้ ท้องเดิน ไม่มีความรู้สึกทางเพศ หรือความดันตก เวลาลุกขึ้นยืน ![]() การนั่งที่ไม่ถูกสุขลักษณะ ก็อาจเป็นอีกหนึ่งสาเหตุ ที่ทำให้เกิดอาการปวดหลัง และปลายประสาทอักเสบ ..สิ่งตรวจพบ ..มีอาการชา เข็มแทงไม่เจ็บ หรือเจ็บน้อยกว่าปกติที่ส่วนปลายแขนขา มือตก เท้าตก การตรวจรของ ข้อ เอ็น ,เส้นเอ็น ( tendon reflex ) อาการเคลื่อนไหว ที่เกอดจากปฏิกอรอยา สนองตอบโดยอัตโนมัต มักจะลดลงหรือไม่มี ...อาการแทรกซ้อน..อาจทำให้เกิดบาดแผลได้ง่าย เนื่องจากไม่มีความรู้สึก ถ้าเป็นรุนแรง อาจทำให้แขนขาเป็นอัมพาต ![]() ...การรักษา ...ควรส่งโรงพยาบาล เพื่อตรวจหาสาเหตุ อาจต้องตรวจเลือด ตรวจปัสสาวะ เอกซเรย์ หรือตรวจพิเศษอื่นๆ แล้ว ให้การรักษาตามสาเหตุที่พบ เช่น รักษาเบาหวาน , ตะกั่วเป็นพิษ , โรคเหน็บชา , โรคพิษสุราเรื้อรัง เป็นต้น ถ้าแขนขาอ่อนแรง อาจให้การรักษาทางกายภาพบำบัดร่วมด้วย ผลการรักษา ถ้าสามารถแก้ไขสาเหตุ ที่ทำให้เกิดโรคนี้ได้ ก็มีทางรักษาให้หายขาดได้ บางรายอาจใช้เวลา ค่อย ๆ ฟื้นตัว 6 - 12 เดือน อาการชา จะหายก่อน ส่วนอาการกล้ามเนื้ออ่อนแรงจะหายทีหลัง ..ข้อแนะนำ..1. ผู้ป่วย ที่เป็นโรคปลายประสาทอักเสบ ควรระมัดระวังการเกิดบาดแผลที่ปลายมือ ปลายเท้า ถ้าพบว่ามีบาดแผล หรือฟกช้ำ ที่ปลายมือปลายเท้า ควรพบแพทย์เพื่อให้การรักษาเสียแต่เนิ่น ๆ ถ้าปล่อยไว้ แผลอาจลุกลามและ รักษายาก 2. ในรายที่ มีสาเหตุจากโรคพิษสุรา ควรให้ผู้ป่วยเลิกเหล้าเสีย 3. และฉีดวิตามินบีรวม 50 มิลลิกรัม หรือ วิตามินบี 1 ขนาด 100 มิลลิกรัม ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ วันละครั้ง นาน 5 - 7 วัน ถ้ามีอาการหงุดหงิด ให้ไดอะซีแพม 5 - 10 มก. กินทุก 6 - 8 ชั่วโมง ..รายละเอียดเสริม ..คนที่มีอาการชาปลายมือ ปลายเท้า เมื่อกินวิตามินบีรวม แล้วยังไม่ดีขึ้น ควรปรึกษาแพทย์ ** ข้อมูลเพิ่มเติม ..ชนิดของปลายประสาทอักเสบ //www.siamhealth.net/public_html/Disease/endocrine/DM/neuropathy.htm ** ขอบคุณที่มา บางส่วน จากคุณ : ใบไม้ในกำมือ ** กายวิภาคศาสตร์ เครือข่ายการศึกษาพยาบาลและสาธารณสุขภาคใต้ ** ภาพประกอบโดย (จขบ.) จาก กายวิภาคศาสตร์, กายภาพบำบัด ด้วยความปราถนาดี จขบ. ขอให้ทุกท่านมีสุขภาพดีกันถ้วนหน้านะค่ะ ![]() ![]() |
บทความทั้งหมด
|