ขนมหลายชนิดที่ผมรู้จักมักจะได้รู้จักชื่อและรสชาติจากฝีมือแม่ผมเอง รวมถึงขนมจากนี้ด้วย ทุกครั้งที่ผมเห็นขนมชนิดนี้วางขายผมจะคิดถึงแม่ผมทุกครั้ง ด้วยเหตุที่ว่าผมและแม่ต่างเคยร่วมกันทำขนมชนิดนี้ขายอยู่ริมถนนข้างบ้าน ที่วัดนางสาว อ.กระทุมแบน สมุทรสาคร บ้านเกิดของผมเอง

แม่ผมเป็นคนทำขนมเก่งมากครับโดยเฉพาะขนมไทย ๆ อาจเป็นเพราะแม่ผมชื่อ ทองหยิบ ก็อาจเป็นไปได้ 

ขนมจาก :: ขนมแห่งความตั้งใจและความผูกพัน

หลังจากเรียนจบชั้นมัธยมต้น (ม.๓) ผมเองไม่ได้เรียนต่อระดับที่สูงขึ้นด้วยเหตุที่ฐานะทางบ้านไม่สู้ดีนัก อีกทั้งพี่สาวก็กำลังเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย และพี่สาวก็เรียนดีกว่าผม ผมจึงตัดสินใจยุติการศึกษาไว้เีพียงเท่านั้น ในระหว่างที่รอสมัครงานก็หารายได้ไปวันวัน รวมถึงช่วยแม่ทำขนมขาย

กว่าจะมาเป็นขนมจากนั้นไม่ง่ายเลยนะครับ ผมกับแม่ต้องพายเรือในแมน้ำท่าจีนห่างไปจากบ้านประมาณ ๕ กิโลเมตรเห็นจะได้ เมื่อไปถึงที่หมาย ซึ่งเป็นปากคลองน้ำค่อนข้างลึก ผมก็กระโดดลงน้ำและลอยคอตัดทางใบจากและลากมาขึ้นเรือ โดยที่แม่นั่งอยู่บนเรือคอยลิดใบลงเรือของเรา

การตัดทางใบจากเป็นศาสตร์แขนงหนึ่งเลยนะครับ ไม่ใช่นึกจะตัดก็ตัด แม่บอกว่าต้องตัดให้เหลือสองทางเพื่อให้มัน "เลี้ยงน้อง" คือยอดใหม่ที่กำลังเป็นยอดอ่อนแหละครับ คงคล้ายกับการตัดใบต้นกล้วยที่ห้ามตัดจนกุด

เมื่อกลับถึงบ้านแม่ผมจะทำการตัดใบจากเป็นท่อน ๆตามความยาวที่ต้องการจากนั้นก็ความสะอาดใบจากทีละใบ ทีละใบจนหมด และนำใบจากนั้นมาเย็บติดกันด้วยไม้กลัด ไม้กลัดคือ ทางมะพร้าวที่เหลามาทำไม้กวาดนั่นแหละครับ แต่นำมาตัดเป็นท่อนยาวประมาณ ๒ เซนติเมตรตัดปลายทั้งสองให้แหลม สำหรับผมตอนนี้มาทำหน้าทีโม่ข้าวเหนียวดำ วัตถุดิบหลักในการทำขนมจาก ด้วยโม่หิน ผมเคยถามแม่ว่าทำไมไม่ใช้เครื่องบด แม่บอกว่ามันไม่ละเอียดและไม่อร่อย (ผมถามเพราะขี้เกียจโม่แหละครับ ) เมื่อผมโม่ข้าวเหนียวดำเสร็จแม่ก็นำไปทำขนมจาก ส่วนผมก็ผันตัวเองมาขูดมะพร้าวน้ำหอมเป็นชิ้น ๆเพื่อใส่ลงไปในขนมจาก เพื่อเพิ่มความหอมมัน อร่อยมากเชียวขอบอก

โม่หินใช้สำหรับบดข้าวเหนียวดำมา (ที่มาของรูป //www.gotoknow.org/blogs/posts/262521)

ในขณะที่ย่างขนมจากแม่จะมีไม้กลัด 3 อันใหญ่ ๆกลัดขนมจากหัวท้ายและกลาง แม่บอกว่าป้องกันไม่ให้ใบจากเมื่อถูกความร้อนจะห่อและกระดกทำให้ขนมที่อยู่ข้างในโผล่ออกมา เมื่อย่างเสร็จแม่ก็ดึงไม้กลัด ๓ อันใหญ่ ๆนั้นออก แม่ผมตั้งใจทำขนมทุกขั้นตอนการผลิต ไม่มีขั้นตอนไหนเลยที่แม่ละเลยไม่ใส่ใจ