หัวใจแห่งการปฏิบัติสมาธิ (คำสั่งสอนของสมเด็จพระพุฒาจารย์ โต พรหมรังษี)

หัวใจแห่งการปฏิบัติสมาธิ..
ประการแรก คือ ศีล ที่จะต้องปฏิบัติ เมื่อเจ้ารักษาศีลให้ได้ครบ ไม่ด่างพร้อย ไม่ทะลุ ไม่ขาดวิ่นแล้ว การกระทำสมาธิย่อมสำเร็จโดยเร็ว ศีลที่จะให้เจ้าปฏิบัติในขั้นแรกก็มีเพียง ๕ ประการเท่านั้น ถ้าเจ้าสามารถรักษาศีลทั้ง ๕ ให้บริสุทธิ์คงอยู่เสมอไป แล้วการทำสมาธิของเจ้าก็ไม่เป็นเรื่องยากเย็นอะไร ข้อสำคัญเจ้าจึงจำไว้ว่า การที่เจ้ารักษาศีลนั้น เจ้าจะมีวิธีกระทำการละเว้น ไม่ปฏิบัติในทางที่ผิดศีล และประพฤติปฏิบัติที่จะรักษาศีล ด้วยเหตุ๓ประการ เจ้าพึงกำหนดจดจำไว้ให้ดี

๑. เจตนาวิรัติ ได้แก่ การตั้งเจตนาที่จะละเว้นการกระทำอันเป็นการผิดศีลของตัวเจ้าเองโดยไม่ต้องไปกล่าวคำให้ผู้อื่นฟัง คือหมายความว่า โดยไม่ต้องมีการสมาทานศีลนั้น ให้เจ้าตั้งจิตเจตนาภายในของเจ้าอย่างมั่นคง เจ้าจะรักษาศีล๕นี้ไว้ให้บริสุทธิ์ อย่างน้อยก็พึงกระทำในสิ่งที่เพียรที่ได้ตั้งใจ หรือมิได้เจตนา

๒. สมาทานวิรัติ หมายความว่า การที่เจ้าจะรักษาศีลให้บริสุทธิ์ ด้วยวิธีที่เจ้ากล่าวคำขอศีลจากพระภิกษุ เป็นต้น การขอศีลจากพระภิกษุนั้น เมื่อได้รับศีลเป็นที่เรียบร้อยแล้ว พระภิกษุสงฆ์จะอนุโมทนาศีล และให้พรแก่เจ้า เจ้าจงรับทั้งศีลและพรนั้น มิใช่ตั้งใจรับแต่พร แต่ศีลนั้นปล่อยไป หาประโยชน์อันใดมิได้ เมื่อเจ้าสมาทานศีลนั้นแล้ว ก็พึงประพฤติปฏิบัติให้เป็นไปตามสิ่งที่ได้กล่าวปฏิญาณว่าเจ้าจะรักษาศีลนั้นให้บริสุทธิ์

๓. สมุทเฉทวิรัติ คือ การละเว้นโดยสิ้นเชิง มิให้มีสิ่งใดเหลืออยู่อีก เป็นการกระทำขั้นสูงสุด พยายามที่จะกระทำจิตและกายวาจาให้บริสุทธิ์อย่างสูง

ศีลเป็นสิ่งที่รักษากาย วาจาให้เป็นปกติอยู่ อันเมื่อกายวาจาเป็นปกติแล้ว จิตย่อมเข้าสู่ความสงบเป็นปกติด้วย กิเลสที่พอกพูนอยู่ในดวงจิตก็ดี อาสวะ คือเครื่องดองอันดวงจิตได้ตกลงไปหมักอยู่ก็ดี ย่อมจะลดน้อยถอยลง และเสื่อมสูญไป ทำให้ดวงจิตผ่องใสปราศจากธุลีเศร้าหมอง เป็นจิตที่มีความรุ่งโรจน์ เป็นจิตที่มีการอบรมเนืองๆจากศีลนี้ การประพฤติปฏิบัติ ด้วยการตั้งจิตเจตนาที่จะละเว้นการปฏิบัติในทางที่ผิดศีล ทั้ง๓ประการที่กล่าวนี้ หากเกิดแก่ผู้ใด ผู้นั้นย่อมจักได้สมความมุ่งมาดปรารถนา ดังที่มีคำอนุโมทนาและอวยพรว่า “อิมานิ ปัญจ สิกขาปทานิ สีเลน สุคติง ยันติ สีเลน โภคสัมปทา สีเลน นิพพุติง ยันติ ตัสมา สีลีง วิโสธเย” แปลว่า อันศีลทั้งหลายที่ยึดถือ และรักษาไว้นี้ ศีลย่อมจักรักษาผู้มีศีลให้มีความสุข ศีลย่อมจักอำนวยให้ผู้มีศีลประสบซึ่งความมั่งคั่งสมบูรณ์ ศีลย่อมจักทำให้ผู้มีศีลให้นำจิตเข้าสู่ที่อันสงบสุข คือนิพพาน ได้ดังนี้ ท่านทั้งหลายจงเป็นผู้ทำตนให้เป็นผู้มีศีลไว้เถิดดังนี้ เป็นต้น

ศีลย่อมเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการที่จะทำจิตให้เกิดสมาธิ ถ้าจิตปราศจากศีลแล้ว สมาธิจักไม่มีหวังจะเกิดได้แน่

ประการที่สอง นอกจากจะรักษาศีลให้บริสุทธิ์แล้วยังจะต้องประกอบไปด้วยพรหมวิหาร ๔ มีการแผ่เมตตาจิตอุทิศส่วนกุศลผลบุญที่ได้กระทำมาแล้วด้วยดีไปให้แก่ท่านทั้งหลายเหล่านั้นทั้งหมด ตลอดจนสรรพสัตว์ทั้งหลายที่เป็นเพื่อนทุกข์ เกิดแก่เจ็บตายด้วยกันทั้งสิ้นทั้งหลาย ไม่ว่าสัตว์นั้นจะเป็นสัตว์ที่มี ๒เท้า ๔เท้า มากเท้า หรือปราศจากเท้า ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ที่ไปในน้ำ บนบก ไปในอากาศ หรือไปได้ทั้ง ๒ทาง ๓ทาง ดังนี้เป็นต้น ไม่ว่าจะอยู่ที่ใกล้เรา หรืออยู่ที่ไกล ไม่ว่าที่เราจะมองเห็นหรือมองไม่เห็นดังนี้ ควรจักแผ่ไปให้ทั่ว เรียกว่า เป็นอัปมัญญา หมายความว่า การแผ่ไปทั่วในหมู่สัตว์ไม่มีละเว้น

ด้วยเหตุนี้จึงจะถือได้ว่า การปฏิบัติในทางที่จะประพฤติซึ่งพรหมวิหารธรรมนั้น เป็นประโยชน์แก่ผู้ที่จะกระทำดวงจิตให้เป็นสมาธิได้โดยแน่นอน เรื่องเพียงเท่าที่กล่าวมานี้ การกระทำสมาธิก็ไม่มีอุปสรรคอันใด........


คัดย่อ จากหนังสือ คำสั่งสอนอบรมของ สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังษี)

Create Date : 04 สิงหาคม 2551 Last Update : 4 สิงหาคม 2551 16:09:52 น. Counter : 2366 Pageviews.		18 comments
Share Tweet

	: กะว่าก๋าแนะนำหนังสือ - ความสุขโดยสังเกต : กะว่าก๋า (2 ก.ค. 2568 04:34:43 น.)		รังสีขันธ์ ข้อมูลของขันธ์ สร้างบารมี ไม่เอาชนะ เก็บ ใช้ แก้อธรรม ปัญญา Dh (10 ก.ค. 2568 09:39:38 น.)
	วลีธรรม สมาชิกหมายเลข 7582876 (27 มิ.ย. 2568 13:34:21 น.)		ธรรมะวันนี้ ๒๕ มิ.ย. ๒๕๖๘ **mp5** (25 มิ.ย. 2568 08:32:21 น.)