๔๘๖ - บุคคลย่อมเศร้าโศกเพราะของรัก [๒๖] เทวดานั้น ครั้นยืนอยู่ ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่งแล้วแล ได้กล่าว คาถานี้ในสำนักพระผู้มีพระภาคว่า คนมีบุตรย่อมยินดีเพราะบุตรทั้งหลาย คนมีโค ย่อมยินดี เพราะโคทั้งหลายเหมือนกันฉะนั้น เพราะอุปธิเป็นความดีของ คน บุคคลใดไม่มีอุปธิ บุคคลนั้นไม่มียินดีเลย ฯ [๒๗] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า บุคคลมีบุตร ย่อมเศร้าโศกเพราะบุตรทั้งหลาย บุคคลมีโค ย่อมเศร้าโศกเพราะโคทั้งหลายเหมือนกันฉะนั้น เพราะอุปธิ เป็นความเศร้าโศกของคน บุคคลใดไม่มีอุปธิ บุคคลนั้น ไม่เศร้าโศกเลย ฯ จากนันทิสูตรที่ ๒ พุทธพจน์ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้านี้ ยังวนเวียนอยู่ในหัวมานานหลายปี ธรรมดาคนเรามักยินดีในสิ่งที่ตนได้มา หรือ ปรารถนาแล้วได้สิ่ง ๆ นั้น เมื่อสิ่งนั้นจากไป ก็มีความเศร้าโศก เสียใจเป็นธรรมดา วิธีทำลายความโศกทั้งหลายคือความไม่มี ไม่ติดในความยินดีและยินร้ายทั้งหลาย คงต้องตัดสังโยชน์เบื้องสูงได้ จึงจะเข้าถึงธรรมเหล่านั้น ธรรมดาปุถุชนผู้ข้องอยู่ ก็ไม่อาจจะเข้าถึงธรรมในข้อนั้นได้เลย แม้จะเข้าใจในข้ออรรถ แต่การได้เข้าถึงสภาวะนั้นเป็นของยากยิ่ง ธรรมนี้จึงเป็นของบัณฑิต เป็นของผู้รู้ เป็นผู้ใคร่ครวญเสมอ ๆ กลับมาย้อนดูตัวเองบ้าง เราอาจจะไม่มีบุตร ไม่มีโค แต่ก็มีสิ่งอื่นที่เทียบเคียงกันได้ หลายต่อหลายครั้งลองจินตนาการว่า สิ่งของที่เรารักต้องเสียหาย หรือ ถูกพรากจากไป หรือ คนที่เรารักจากไป เราจะรู้สึกอย่างไร คำตอบมันก็คือรู้สึกเสียใจ บางทีแค่คิด น้ำตามันก็ไหล นั่งเศร้าใจเป็นชั่วโมง ๆ ทั้งที่เหตุการณ์เหล่านั้นยังไม่เกิดขึ้นด้วยซ้ำ จริง ๆ เราอ่อนไหวเกินไปไหม คำตอบก็ต้องว่าใช่ เหตุเพราะความไม่รู้ ความกลัว ทำให้เราเสียใจ เสียน้ำตามามายนัก พระศาสดามักจะเปรียบเทียบเสมอว่าน้ำตาที่เราร้องไห้ให้กับโลกนี้ หากไม่เหือดแห้งหายไป ก็จะมีปริมาณมากมายกว่าน้ำในมหาสมุทร แต่ถึงเป็นแบบนี้ เราก็ยังไม่อาจจะอดกลั้นความเศร้าโศกไปได้ ธรรมชาติมักจะมีวิธีเยียวยาให้เราเสมอ สิ่งนั้น คือ เวลา เวลาจะค่อย ๆ บรรเทาความเศร้าโศกในครั้งนี้ พร้อมกันนั้น เวลาก็จะนำพาความเศร้าโศกครั้งใหม่มาให้เราเสมอ ๆ มันก็วนเวียนเป็นวัฏจักรอย่างไม่มีสิ้นสุด เหมือนคบเพลิงที่ลุกโพรงด้วยไฟ ติดไฟได้สักระยะหนึ่ง และกำลังใกล้มอดดับ ก็มีคบเพลิงอีกอันมาต่อไฟอีก เป็นอย่างนี้เรื่อย ๆ เช่นกันวันนี้ เราเสียน้ำให้กับคนที่เรารัก วันหนึ่งคนที่รักเรา เขาก็จะเสียน้ำตาให้กับเรา สืบต่อกับเป็นทอด ๆ เหมือนดั่งคบเพลิงที่อุปมาไว้ข้างต้น |