โรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ (Allergic rhinitis)

โรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้คือ โรคที่มีความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายชนิดที่มีอาการแสดงทาง จมูกเกิดหลังจากได้รับสารก่อภูมิแพ้เข้าไป แล้วเกิดการอักเสบของเยื่อบุจมูกทำให้เกิดอาการคัน น้ำมูกไหล จาม และคัดจมูก ตั้งแต่น้อย จนถึงเป็นมาก โรคนี้จัดเป็นสาเหตุของอาการหวัดเรื้อรังที่พบบ่อยเช่นกันประชาชนทั่วไปมักเรียกโรคนี้ว่า “ โรคแพ้อากาศ ”ซึ่งในภาษาอังกฤษมีชื่อเรียกโรคนี้หลายๆแบบ เช่น hay fever, summer catarrh เหล่านี้เป็นต้น

การจำแนกชนิดของโรค

สามารถแบ่งโรคเยื่อบุโพรงจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ออกได้ใหญ่เป็น2 ชนิด คือ

1.โรคเยื่อบุจมูกอักเสบที่มีอาการเป็นครั้งคราว(seasonalหรือ intermittent allergic rhinitis) เดิมเคยเรียกseasonal allergic rhinitis นี้ว่า “ hay fever “ ซึ่งผู้ป่วยมักมีอาการเฉพาะบางฤดู(season)หรือเป็นครั้งคราว(intermittent) เท่านั้น

2.โรคเยื่อบุจมูกอักเสบที่มีอาการติดต่อกันตลอดทั้งปี(perennialallergic rhinitis) หรือมีอาการติดต่อกันมากกว่า 4 วัน ต่อ 1สัปดาห์ และอาการคงอยู่นานกว่า 4 สัปดาห์ (persistent allergic rhinitis) เป็นชนิดที่มีอาการได้เกือบทั้งปีและเป็นชนิดที่พบบ่อยกว่าชนิดแรกดังนั้นส่วนมากถ้าแพทย์กล่าวถึงโรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้เฉยๆ มักจะหมายถึงชนิดนี้

อุบติการของโรค

โรคเยื่อบุจมูกอักเสบจากภูมิแพ้นี้พบได้ทุกเชื้อชาติ และทุกช่วงอายุ แต่มักแสดงออกในช่วยวัยเรียน หรือวัยรุ่นไม่ค่อยพบในเด็กเล็ก ถ้าในวัยเด็กมักพบในเด็กชายมากกว่าเด็กหญิงส่วนในผู้ใหญ่มักพบผู้หญิงเป็นมากกว่าผู้ชาย อุบัติการของโรคนี้พบได้ประมาณร้อยละ 10-25 ของประชากรทั่วไปนอกจากนี้ยังมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในเมืองใหญ่ ที่มีมลพิษทางอากาศเพิ่มขึ้นเชื่อว่าการที่มีปริมาณของสารก่อภูมิแพ้มากขึ้น และประชากรสัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้หรือสารระคายเคืองในอากาศมากขึ้น ทำให้พบผู้ป่วยเพิ่มขึ้น

อาการของโรค

ผู้ป่วยจะมีอาการคันจมูก และ อาจมีอาการจามติดๆกันหลายครั้ง มีน้ำมูกใสๆ และอาการคัดจมูกตามมา อาการดังกล่าวมักเป็นอยู่เป็นนาทีหรือชั่วโมง หลังจากนั้นจะหายได้เองโดยอาจมีอาการคันที่ตา ,คอ , หู หรือที่เพดานปากด้วยนอกจากนี้ผู้ป่วยอาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น อาการปวดศีรษะ, เสียงเปลี่ยน, จมูกไม่ได้กลิ่น, น้ำมูกไหลลงคอ, ไอ, เจ็บคอเรื้อรังอาจมีอาการหูอื้อ หรือมีเสียงดังในหู

อาการแสดงและการวินิจฉัย

การวินิจฉัยโรคนี้ต้องอาศัยประวัติในอดีตและประวัติครอบครัวเป็นสำคัญอีกทั้งอาการที่เป็นอยู่ดังกล่าวแล้วข้างต้นเข้ามาประกอบนอกจากนี้การตรวจอาการแสดงต่างๆ มีส่วนช่วยในการวินิจฉัยได้แม่นยำขึ้น

1.ผู้ป่วยที่มีอาการตั้งแต่อายุยังน้อยและเป็นอยู่นานส่วนมากหายใจทางปากแทนจมูก เนื่องจากเยื่อบุจมูกอักเสบตลอดเวลาจนเกิดอาการบวมปิดรูจมูก ดังนั้นการตรวจโพรงจมูกบริเวณด้านหน้าโดยอายุรแพทย์เฉพาะโรคภูมิแพ้ฯจะใส่เครื่องมือเข้าในจมูก ทำให้พบภาวะเยื่อบุบวมปิดรูจมูกได้ชัดเจนขึ้น

2.ถ้ามีอาการตั้งแต่อายุน้อยๆอาจทำให้การเจริญเติบโตของกระดูกใบหน้าและฟันผิดปกติคือใบหน้าส่วนล่างจะ ยาวกว่าปกติ เนื่องจากต้องอ้าปากหายใจตลอดเวลาเพดานปากจะแคบและโค้งสูง

3.ถ้ามีอาการคันจมูกเด็กมักจะยกมือขึ้นขยี้ หรือ เสยที่ปลายจมูกบ่อยๆ การทำเช่นนี้นานๆอาจทำให้เกิดมีรอยย่นที่สันจมูก

4.รายที่มีอาการคัดจมูกอยู่นานๆอาจทำให้มีการคั่งของเลือดบริเวณใต้ขอบตาล่าง ทำให้พบรอยคล้ำ หรือพบริ้วรอยของผิวหนังใต้ขอบตาได้ 5.การตรวจคออาจพบผนังคอเป็นตุ่มนูนแดงกระจายอยู่ทั่วไป ซึ่งเกิดจากการระคายเคืองเรื้อรังของผนังคอจากน้ำมูกที่ไหลลงคอหรือจากการหายใจทางปาก

6.การตรวจโดยการสะกิดผิวหนัง โดยอายุรแพทย์เฉพาะโรคภูมิแพ้ฯ เพื่อหาสารก่อภูมิแพ้ที่เป็นต้นเหตุจะเป็นส่วนสำคัญในการรักษาและอาจใช้แยกโรคเยื่อบุจมูกอักเสบชนิดที่ไม่ได้เกิดจากภูมิแพ้ออกไป

7.นอกจากนี้การตรวจอื่นๆที่มักร่วมประกอบการวินิจฉัยในกรณีส่องทางด้านหน้าแล้วไม่ชัดเจนคือการใช้กล้องส่องบริเวณด้านหลังจมูกโดยโสต ศอ นาสิก แพทย์ ก็มีประโยชน์ในการตรวจต่อมน้ำเหลืองด้านหลังที่เรียก“แอดีนอยด์” ว่าโตหรือไม่ นอกจากนี้ยังตรวจภายในจมูกและคอเพื่อใช้แยกวินิฉัยโรคอื่นๆที่มาด้วยอาการคัดแน่นจมูกเช่น มะเร็งโพรงจมูกริดสีดวงจมูก ฯลฯ

หลักของการรักษาโรค

อาศัยหลักดังนี้

1.การหลีกเลี่ยงหรือกำจัดสิ่งที่แพ้

2.การใช้ยาบรรเทาอาการ

3.การฉีดวัคซีน(allergen immunotherapy)

4.การรักษาโดยการผ่าตัด

นพ.ภก.สุรสฤษดิ์ ขาวละออ

อายุรแพทย์ทั่วไป 

อายุรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคภูมิแพ้ และภูมิคุ้มกันคลินิก

ศูนย์โรคภูมิแพ้ โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท

Create Date : 03 เมษายน 2556
Last Update : 5 เมษายน 2556 14:23:15 น.		0 comments
Counter : 547 Pageviews.
Share Tweet