ชื่ออื่น : ตำลึงตัวเมีย สี่บาท ผักแคบ(ภาคเหนือ) แคเต๊าะ (แม่ฮ่องสอน)

ลักษณะ : ไม้เถาเนื้อตามข้อมีมือเกาะเพื่อยึดติดกับต้นไม้อื่น ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปค่อนข้างกลม หักเป็นห้ามุม หรือเว้าลึกเป็นแฉก 3 หรือ 5 แฉก กว้างและยาว 5-8 ซม. โคนใบเว้าเป็นรูปหัวใจ ดอกเป็นดอกเดี่ยวหรือช่อ 2-3 ดอก ออกที่ซอกใบ แยกเพศอยู่คนละต้น กลีบดอกสีขาว รูประฆัง ผลสดคล้ายแตงกวาเมื่อแก่จะเป็นสีแดง

ตำลึงเป็นอาหารสมุนไพรที่มีประสิทธิภาพสูงโดยใช้ใบและเถา ซึ่งมีฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือด ยังใช้เป็นยาภายนอกแก้แพ้,คันได้และยังมีคุณค่าทางอาหารสูงมีวิตามินเอ เบต้าแคโรทีน ซี แคลเซียม ธาตุเหล็ก ฟอสฟอรัสและยังพบอีกว่าใบและเถามีฤทธิ์ช่วยย่อยแป้งได้ และยังมีประโยชน์หลายอย่าง

สรรพคุณ :

ใบ ดับพิษร้อน ถอนพิษไข้ แก้ไข้ตัวร้อน ดับพิษฝี ถอนพิษตำแย แก้ปวดแสบปวดร้อน แก้คัน

ดอก แก้คัน

เมล็ด ตำผสมน้ำมันมะพร้าวแก้หิด

เถา ใช้น้ำจากเถาหยอดตา แก้ตาฟาง ตาแดง ตาช้ำ ตาแฉะ พิษอักเสบในตา ดับพิษ แก้อักเสบ ชงกับน้ำดื่มแก้วิงเวียนศีรษะ

ราก ดับพิษทั้งปวง แก้ตาฝ้า ลดไข้ แก้อาเจียน

ขนาดและวิธีใช้ :

รักษาโรคเบาหวาน ใช้เถาแก่ๆ ประมาณ 1 กำมือ ต้มกับน้ำ หรือน้ำคั้นจากผลดิบ ดื่มวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น จะสามารถช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้

ลดอาการท้องอืดท้องเฟ้อ ควรรับประทานสด ๆ เพราะเอนไซม์ในตำลึงจะย่อยสลายง่ายเมื่อโดนความร้อน

ลดอาการคัน อาการอักเสบเนื่องจากแมลงกัดต่อยและพืชมีพิษ นำใบตำลึงสด 2-20 ใบ ตำให้ละเอียดผสมกับน้ำ คั้นเอาน้ำ ทาบริเวณที่เป็นจนกว่าจะหาย (ใช้ได้ดี สำหรับมดคันไฟ หรือใบตำแย)

แผลอักเสบ ใช้ใบหรือรากสด ตำพอกบริเวณที่เป็น

แก้งูสวัด, เริม ใช้ใบสด 2 กำมือ ล้างให้สะอาด ผสมพิมเสนหรือดินสอพอง 1 ใน 4 ส่วน พอกหรือทาบริเวณที่เกิดอาการ

แก้ตาช้ำตาแดง ตัดเถาเป็นท่อนยาวประมาณ 2 นิ้วนำมาคลึงพอช้ำ แล้วเป่า จะเกิดฟองใช้หยอดตา

ทำให้ใบหน้าเต่งตึง นำยอดตำลึง 1/2 ถ้วย น้ำผึ้งแท้ 1/2 ถ้วย นำมาผสม ปั่นให้ละเอียด พอกหน้า ทิ้งไว้ 20 นาที แล้วล้างออก ทำทุกวันได้จะดีมาก

แก้ผิดสำแดง เอาเถาตำลึง ตัดเป็นท่อน ๆ ละ 1 คืบ จำนวน 3-4 ท่อน ใส่หม้อดินสุมไฟแกลบ จนไหม้เป็นขี้เถ้า บดให้ละเอียด ผสมกับน้ำซาวข้าว ดื่มครั้งละ 1 ถ้วยชา มีสรรพคุณ แก้ผิดสำแดง เพราะกินของแสลง ได้ดี

แก้ผิวหนังผื่นคัน ใช้ใบตำลึงตำ แล้วทาตามตัว หรือใช้ใบไพล ตำแล้วถูก็ได้

ยากำจัดกลิ่นเต่า ใช้ต้นตำลึง ทั้งเถาและใบ ตำผสมปูนแดง พอควรทาที่รักแร้

ยารักษาตาไก่ ไก่ที่ถูกยุงกัดตาจนบวม ตาปิด เห็นหนองขาว และแข็งภายในเยื่อของเปลือกตา ตาปิดสนิท ให้เอาเถาตำลึงแก่ๆ ขนาด นิ้วก้อย มาตัดเป็นท่อนๆ เอาข้อทิ้ง แล้วใช้ปากเป่าด้านหนึ่ง ฟองภายใน เถาตำลึงจะออกมาอีกด้านหนึ่ง ให้แหกตาไก่ออก และเอาฟองจากเถา ตำลึงทาตาไก่ วันละ 1 ครั้ง ตาไก่จะหายสนิท

ยอดอ่อนและใบอ่อนของตำลึงนำไปลวกและนึ่งเป็นผักจิ้มกับน้ำพริกและนำไปปรุงอาหารเป็นแกงเลียง แกงจืด ผัก บางท้องถิ่นชาวบ้านนำผลอ่อนของตำลึงไปดองและนำไปรับประทานกับน้ำพริกหรือปรุงเป็นแกงได้

เมนูซุปตำลึง

ส่วนผสม
ตำลึงเด็ดใบ 2 ถ้วย
มันเทศหั่น 1/2 ถ้วย
หอมแขกสับละเอียด 2 ช้อนโต๊ะ
เนยสดชนิดเค็ม 1 ช้อนโต๊ะ
น้ำ 1 1/4 ถ้วย
เกลือสมุทร 1/2 ช้อนชา
พริกไทยป่น 1/4 ช้อนชา
ใบตำลึงลวกสำหรับตกแต่ง


วิธีทำเริ่มจากใส่เนยลงในกระทะ ตั้งไฟปานกลาง พอเนยละลาย ใส่หอมแขกลงผัดจนสุกนุ่มมีกลิ่นหอม จากนั้นใส่มันเทศผัดจนมันเทศสุก ตามด้วยใบตำลึงผัดพอเข้ากัน เติมน้ำปรุงรสด้วยเกลือ พริกไทย คลุกเคล้าพอทั่วและทุกอย่าสุกนุ่ม

จากนั้นนำส่วนผสมที่ผัดเข้าด้วยกันเสร็จเรียบร้อยแล้วมาปั่นจนละเอียด ตักใส่ถ้วยซุป ตกแต่งด้วยใบตำลึงพร้อมเสิร์ฟได้เลย อ้อ...สำหรับเมนูนี้ขอบอกว่าต้องกินร้อนๆนะถึงจะอร่อย

เมนูน้ำตำลึง

ตำลึงยังช่วยสมานแผลในกระเพาะอาหารได้ดีอีกด้วย

วิธีการทำนั้นก็คล้ายๆ กับการทำน้ำขึ้นฉ่ายฝรั่ง โดยเด็ดใบตำลึงแล้วหั่นหยาบๆ ก่อนที่จะนำมาตำแล้วคั้นน้ำด้วยผ้าขาวบางอีกทีหนึ่ง

Create Date : 12 พฤศจิกายน 2550
Last Update : 12 พฤศจิกายน 2550 15:51:58 น.		76 comments
Counter : 1363 Pageviews.
Share Tweet