 |
|
|
 |
 |
|
|
| | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | |
|
|
| |
|
 |
|
|
|
คนพิเศษ(ก็..คนท้องไง)...กับหมู่เลือดพิเศษ
Rh blood group คือระบบหมู่เลือดแบบหนึ่งครับ ค้นพบครั้งแรกในลิง Rhesus ครับ เลยได้รับชื่อว่าเป็น Rh blood group system
ระบบหมู่เลือดที่เรารู้จักกันดีก็คือระบบหมู่เลือด ABO แบบที่เราทราบกันว่า ตนนั้นมีหมู่เลือด A, B, AB หรือ O ครับ(เดี๋ยวนี้เป็นที่ฮิตเรื่องเอาหมู่เลือดมาใช้ในการทำนายต่างๆนานาครับ แม้แต่การหาคู่ กินอาหาร และอื่นๆอีกมากมาย)
จริงๆแล้วก็จะมีหมู๋เลือดอื่นๆอีกครับ เช่น Rh, Lewis, Kell, Duffy รวมกันแล้วราวๆ 30 ระบบหมู่เลือดเลยครับ อันที่สำคัญๆเค้าจะเรียกว่าเป็น Major Blood group และ Rh blood group นี่เป็น Major Blood group ที่สำคัญเป็นอันดับ 2 รองจาก ABO Blood group ครับ
แต่ละระบบเลือดก็จะมีสารที่อยู่ที่ผิวของเม็ดเลือดแดงตกต่างกันออกไป สำหรับ Rh Blood group จะมีสารที่ผิวเม็ดเลือดแดง(ซึ่งต่อไปจะเรียกว่าแอนติเจน)ที่สำคัญอยู่ 5 ชนิด คือ D(ดีใหญ่), C(ซีใหญ่), c(ซีเล็ก), E(อีใหญ่) และ e(อีเล็ก) โดยตัวที่สำคัญที่สุดคือ D เท่านั้นครับ โดยถ้าเป็น Rh+ หรือ Rh Positive ก็จะมีแอนติเจน D ที่ผิวเม็ดเลือดแดง ส่วน Rh- หรือ Rh Negative ก็จะไม่มีแอนติเจน D ที่ผิวเม็ดเลือดแดงครับ การมีหรือไม่มีแอนติเจน D ที่ผิวมีความสำคัญอย่างไร? พวกที่มีแอนติเจน D ที่ผิวเม็ดเลือดแดงจะไม่มีแอนติบอดี้ต่อ D แต่พวกที่ไม่มีแอนติเจน D ที่ผิวเม็ดเลือดแดงจะสามารถสร้างแอนติบอดี้ต่อ D ได้ แอนติบอดี้ต่อ D เวลามาเจ๊อะกับแอนติเจน D ที่ผิวเม็ดเลือดแดงจะทำปฏิกิริยาต่อกัน ผลก็คือเกิดการแตกทำลายของเม็ดเลือดแดง
ถึงตอนนี้อ่านแล้วงงไหมครับ ถ้างงก็ขอสรุปว่า Rh มีสองแบบคือ Rh บวก(Rh positive) กับ Rh ลบ(Rh negative) พวกที่มีหมู่เลือด Rh บวก จะสามารถรับเลือดจากทั้ง Rh บวก และลบ เพราะไม่มีแอนติบอดี้ต่อ D ส่วนพวกที่หมู่เลือด Rh ลบ จะไม่สามารถรับเลือดจากพวกที่มี Rh บวกได้ รับได้เฉพาะพวกเดียวกันคือเป็นหมู่เลือด Rh ลบเท่านั้น เพราะตัวเองมีแอนติบอดี้ต่อ D อยู่...เวลาเจอกับเม็ดเลือดแดงที่มีแอนติเจน D ที่ผิว(พวกที่มีหมู่เลือด Rh บวก)จะเกิดปฏิกิริยาแตกทำลายเม็ดเลือดแดงครับ
ความสำคัญของเรื่องหมู่เลือด Rh ไม่ได้มีเพียงเท่านี้นะครับ ยังมีความสำคัญในหญิงตั้งครรภ์ด้วย เพราะหากคุณแม่มีหมุ่เลือด Rh ลบ แต่คุณพ่อเป็นหมู่เลือด Rh บวก และลูกในครรภ์มีหมู่เลือด Rh บวกตามคุณพ่อ (ขอย้ำว่าต้องเป็นเงื่อนไขนี้เท่านั้นนะครับ หากผิดจากนี้ไปจะไม่เกิดอันตรายแต่อย่างใด) จะเกิดเหตุการณ์ที่เรียกว่า Rh Isoimmunization ขึ้น กล่าวคือ...เม็ดเลือดแดงของลูกที่เข้าไปสู่เลือดแม่ เรียกปรากฎการณ์ที่เลือดลูกเข้าไปในระบบไหลเวียนโลหิตของแม่ระหว่างตั้งครรภ์ว่า FetoMaternal Hemorrhage (Feto = Fetus = ทารกในครรภ์ Maternal = Mother = แม่ Hemorrhage = เลือดออก) เม็ดเลือดแดงของลูกจะมีแอนติเจน D ที่ผิว(ลูกมีหมู่เลือด Rh บวก)ซึ่งจะเข้าไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของแม่ให้สร้างแอนติบอดี้ต่อ D ขึ้นมา โดยครั้งแรกที่ตั้งครรภ์...แม่ยังไม่มีแอนติบอดี้ต่อ D นะครับ เมื่อตั้งครรภ์ครั้งแรกจึงเป็นการ"กระตุ้น"ให้แม่สร้างแอนติบอดี้ต่อ D เท่านั้น ยังไม่เกิดอันตรายต่อลูกในครรภ์แต่อย่างใด แต่ถ้าเป็นครรภ์ต่อๆไป(ครรภ์ที่สองขึ้นไป) แอนติบอดี้ของแม่จะสร้างขึ้นมาจำนวนมาก แล้วผ่านรกไปที่ลูกไปทำลายเม็ดเลือดแดงของลูกจนทำให้ลูกซีดมากมาก จนเสียชีวิตในครรภ์ได้ เด็กจะมีลักษณะบวมน้ำเรียกว่า Hydrop Fetalis
สรุปๆๆ เดี๋ยวจะงงไปกันใหญ่ ในกรณีที่คุณแม่มีหมู่เลือด Rh ลบ ไปแต่งกะคุณพ่อที่มีหมู่เลือด Rh บวก แล้วตั้งครรภ์ สูติแพทย์จะแนะนำให้ป้องกันไม่ให้แม่สร้างแอนติบอดี้ขึ้นมาในเลือดตัวเอง จะได้ไม่เป็นอันตรายต่อครรภ์ถัดมา(ครรภ์แรกไม่เป็นอะไรต่อให้ไม่ป้องกันก็ตามที) โดยการให้ฉีดยาที่เรียกว่า Rh Immunoglobulin(RhIg) ข้อแนะนำในการฉีดก็คือ
1. จะต้องเป้นเงื่อนไขดังกล่าวคือ คุณแม่มีหมู่เลือด Rh ลบ คุณพ่อเป็น Rh บวก แล้วตั้งครรภ์ (หมู่เลือดของลูกอาจจะยังไม่ทราบเพราะตรวจได้ยาก) และจะต้องตรวจเลือดของคุณแม่แล้วพบว่ายังไม่สร้างแอนติบอดี้ D ขึ้นมา
2. ฉีด RhIg เมื่ออายุครรภ์ประมาณ 28 สัปดาห์จะป้องกันไปได้จนถึงเมื่อครรภ์ครบกำหนด หากตั้งครรภ์เลยวันที่ครบกำหนด(Past due date) อาจจะจำเป็นต้องฉีดอีกหนึ่งครั้ง
3. หลังคลอดหากตรวจพบว่าลูกมีหมู่เลือด Rh บวก จะต้องให้ RhIg กับคุณแม่อีกหนึ่งครั้ง ส่วนใหญ่แล้วแนะนำให้ให้ภายใน 72 ชั่วโมงหลังคลอด แต่ถ้าลูกที่คลอดออกมามีหมู่เลือด Rh ลบ ก็ไม่จำเป็นต้องทำอะไร
4. ถ้ามีสถานการณ์ที่เกิด Fetomarternal Hemorrhage ได้ (มีเลือดออกทำให้เลือดลูกเข้าไปในระบไหลเวียนโลหิตของแม่) จะต้องให้ RhIg อีก เหตุการณ์ดังกล่าวได้แก่
- แท้งบุตร ไม่ว่าจะวิธีใด
- ตั้งครรภ์นอกมดลูก
- เลือดออกระหว่างตั้งครรภ์
- ทำหัตถการระหว่างตั้งครรภ์ที่คิดว่าอาจมีเลือดออก เช่น การเจาะน้ำคร่ำ(Amniocentesis) การตัดรกไปตรวจ(Chorionic Villous Samplng) การหมุนเปลี่ยนท่าทารกในครรภ์(External version) เป็นต้น
5. การให้ RhIg จะต้องทำทุกๆการตั้งครรภ์ หมายถึงถ้าตั้งครรภ์ใหม่ ก็จะต้องฉีดแบบนี้อีก
6. ในกรณีที่คุณแม่ตั้งใจว่าจะไม่มีบบุตรอีกแล้วโดยการทำหมัน โดยข้อแนะนำก็ยังแนะนำให้รับ RhIg นะครับ โดยมีเหตุผลอยู่ 3 ข้อคือ
6.1 เผื่อไว้ว่าเกิดเปลี่ยนใจอยากมีลูกอีก แล้วมาแก้หมัน(Sterilization Reveresed)ในภายหลัง
6.2 เผื่อไว้ว่าเกิด"หมันหลุด" อันที่จริงไม่ใช่การที่ไหมที่ผูกไว้เวลาทำหมันหลุดดอกนะครับ เกิดจากท่อนำไข่ที่ตัดไปแล้ว(การทำหมันคือการตัดท่อนำไข่)มาต่อกันเองอีกทีในภายหลัง ซึ่งโอกาสจะเกิดค่อนข้างน้อยมาก ราวๆ 2-3 ใน 1,000 คนที่ทำหมัน แต่ถึงแม้จะน้อย...ก็ยังมีโอกาสเกิดขึ้นได้นะครับ
6.3 ในผู้ที่มีหมู่เลือด Rh ลบ และร่างกายยังไม่เคยสร้างแอนติบอดี้ต่อ D มาก่อน หากจำเป็น หรือเป็นกรณีที่สุดวิสัย...ขอย้ำนะครับ...หากจำเป็นจริงๆเท่านั้น แพทย์อาจจะให้เลือดที่มีหมู่เลือด Rh บวกแทนได้หากหาเลือด Rh ลบไม่ได้ ซึ่งสามารถทำได้เฉพาะผู้ที่ Rh ลบ และยังไม่มีแอนตี้บอดี้ต่อ D เท่านั้นนะครับ และสามารถทำได้เพียงครั้งเดียวเท่านั้น ครั้งตจ่อไปจะต้องรับเลือดเฉพาะเลือดที่เป็นหมู่ Rh ลบเท่านั้น
โชคดีที่ว่า...คนไทยมีหมู่เลือด Rh ลบ หรือบางทีจะเรียกว่าเป็นผู้มีหมู่เลือด "พิเศษ" แบบนี้เพียง 0.3% เท่านั้น(คือใน 1,000 คนมีเพียง 3 คนเท่านั้นครับ) ไม่เหมือนกับพวกฝาหรั่ง Caucasian จะพบได้ถึงราวๆ 15% ครับ
อ้อ...อีกอย่าง เนื่องจากผู้ที่หมู่เลือดพิเศษเหล่านี้จะมีปัญหาเวลาต้องได้รับเลือดซึ่งจะต้องเป็นหมู่เลือดพิเศษ(Rh ลบ)ด้วยกันเท่านั้น ทางศูนย์บริการโลหิต สภากาชาดไทย (แหล่งสนับสนุนเลือดทางการแพทย์ที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย) จึงจัดชมรมขึ้นมาเพื่อช่วยเหลือผู้ที่มีหมู่เลือดพิเศษเหล่านี้ ลองไปดูข้อมูลได้ที่เว็ปนี้ครับ
//www.rh-negative.com/
ส่วนข้อมูลอ้างอิงเรื่องเนื้อหาในบทความนี้ก็ลองไปดุได้ที่นี่ครับ
//www.acog.org/publications/patient_education/bp027.cfm
| Create Date : 05 กันยายน 2554 |
| Last Update : 5 กันยายน 2554 22:18:07 น. |
|
3 comments
|
| Counter : 12949 Pageviews. |
|
 |
|
|
| โดย: ลูกน้ำ IP: 110.164.94.219 วันที่: 30 มกราคม 2557 เวลา:22:10:04 น. |
|
| โดย: sareefa IP: 118.173.93.62 วันที่: 20 ตุลาคม 2557 เวลา:10:25:43 น. |
|
| โดย: สายรุ้ง IP: 182.232.23.15 วันที่: 8 มีนาคม 2559 เวลา:0:21:57 น. |
|
|
|
|
| NaughtyDoc |
 |
|
|
|
|
ฝากข้อความหลังไมค์
Rss Feed
ผู้ติดตามบล็อก : 8 คน [
