ประวัติ ปี่สก๊อต (ฉบับย่นย่อ)-=Byหมอแมว=-

ประวัติ ปี่สก๊อต (ฉบับย่นย่อ)-=Byหมอแมว=-

หากใครได้มีโอกาสดูภาพยนต์สงครามของอเมริกันเรื่อง "The longest day" และเรื่อง "D-Day" จะเห็นฉากที่มีทหารเล่นปี่สก็อตนำหน้าหน่วยคอมมานโด และนำหน้าทหารในการยึดหัวหาด บางคนอาจจะคิดว่านั่นเป็นเรื่องแต่งหรือโม้ แต่ว่านั่นเป็นเรื่องจริงที่เคยเกิดขึ้นในประวัติศาสตร์
เครื่องดนตรีนี้มีที่มาที่ไปอย่างไร และมีประวัติความเป็นมาอย่างไร ผมจะมาเล่าย่อๆให้ฟังครับ

ปี่สก็อต คืออะไร
ปี่สก็อตเป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเป่า โดยมีการเป่าลมเข้าไปเก็บไว้ในถุงลม จากนั้นก็ปล่อยให้ลมผ่านออกมาจากถุงมาสู่ท่อเสียง ความพิเศษของมันที่ต่างออกไปจากเครื่องเป่าแบบอื่นๆก็คือสามารถเล่นเสียงที่ต่อเนื่องไม่หยุดได้ตลอดการเล่นเนื่องจากมีถุงเก็บลมในขณะที่เครื่องเล่นอื่นเสียงจะขาดช่วงในขณะที่ผู้เล่นหยุดหายใจ
ที่มาในภาษาไทยของคำว่า"ปี่สก็อต"ก็เนื่องมาจากว่าในยุคสมัยที่เครื่องดนตรีนี้เข้ามาในประเทศไทย (สมัยรัชกาลที่6) เครื่องดนตรีที่เรานำเข้ามา มาจากอังกฤษซึ่งในตอนนั้นเป็นเครื่องดนตรีประจำชาติของทางสก็อตแลนด์
ประวัติศาสตร์ของปี่สก็อตนี้จึงอาจจะแบ่งแยกเป็นสองส่วนคือ ในส่วนของเครื่องดนตรีที่เรียกว่า"Bagpipe" และในส่วนของ "Great Highland Bagpipe" ซึ่งในตัวหลังนี้เป็นตัวปี่สก็อตในแบบที่คนไทยเรารู้จัก

ปี่สก็อตยุคโบราณ Bagpipe
จากหลักฐานทางโบราณคดี ได้มีการขุดค้นพบรูปแกะสลักที่มีรูปของเครื่องดนตรีที่รูปลักษณะคล้ายปี่สก๊อต คือมีที่เป่าถุงลมและท่อลม โดยรูปแกะสลักดังกล่าวค้นพบในแถบตะวันออกกลางในเขตซีเรีย-จอร์แดนโดยมีการประมาณอายุไว้ที่4000ปีก่อนคริสตกาล และเชื่อว่าหลักจากนั้นเครื่องดนตรีนี้ได้แพร่เข้าไปในวัฒนธรรมของกรีก โรมันและอียิปต์
แม้แต่ในพระคัมภีร์ไบเบิล ก็มีการกล่าวถึงเครื่องดนตรีนี้ ในบทปฐมกาล(4:21) และในบทดาเนียล(3:5,10,15) ซึ่งกล่าวถึงวงดนตรีของจักรพรรดิเนบูคัทเนซซาซึ่งประกอบไปด้วยเครื่องดนตรีชนิดนี้ (ผมไม่ใช้คำว่าปี่สก็อต เอาเป็นว่าใช้คำว่าBagpipeจะเข้าท่ากว่า)
ในกรีก เมื่อ400ปีก่อนคริสตกาล มีการกล่าวถึงกองทัพของอียิปต์ที่มีทหารเป่าBagpipeในขบวนรบ
ในส่วนของโรมัน มีบันทึกเกี่ยวกับBagpipe เช่นเมื่อครั้งสงครามพิวนิค คริสตศตวรรษที่1 มีการกล่าวถึงชนป่าเถื่อนที่มีการเล่นเพลงสงครามด้วยเครื่องดนตรีที่มีถุงลมและท่อเสียง ในบันทึกของกษัตริย์นีโร (ผู้เผากรุงโรม) มีการกล่าวถึงว่าพระองค์เล่นเครื่องดนตรีชนิดนี้ในการแสดงหรือในสังสรรค์หลายครั้ง
หลังจากนั้น เรื่องของBagpipeก็จางหายไปจากหน้าประวัติศาสตร์ของยุโรปอันเนื่องมาจากการขาดข้อมูลทางประวัติศาสตร์ในช่วงยุคมืด ซึ่งการกลับมาอีกครั้งของมันในช่วงคริสตศตวรรษที่10-12นั้น ก็ยังบอกได้ยากว่าจริงๆแล้วเนื่องมาจากการกระจายกลับมาจากทางสก็อตแลนท์ หรือเป็นการประดิษฐ์คิดขึ้นใหม่เอง

ปี่สก็อตในแบบปัจจุบัน
ในปัจจุบันเชื่อกันว่าปี่สก็อตที่เรารู้จักกัน (Great Highland Bagpipe) น่าจะเป็นสิ่งที่ได้รับอิทธิพลมาจาก ปี่สก็อตของชาวไอริช
เส้นทางการเดินทางของเครื่องดนตรีชนิดนี้มีประวัติย้อนไปถึงเมื่อ45ปีก่อนคริสตกาล ที่มีการบันทึกถึงนักดนตรีที่เดินทางมาจากต่างแดนมาที่ราชสำนักของกษัตรย์ไอริช และมีการแพร่ไปตามการอพยพของชาวไอริชไปยังสก็อตแลนท์เมื่อปีคศ.470 แต่อย่างไรก็ตามเครื่องดนตรีนี้ไม่ได้เข้าไปในวัฒนธรรมของชาวสก็อตแลนด์ในยุคนั้น
ความแพร่หลายเป็นที่รู้จักของปี่สก๊อตหรือที่ยุคนั้นเรียกว่า ปี่สงครามแห่งไอริช เกิดเนื่องมาจากการมีอำนาจของกษัตริย์ชาวนอร์มันเหนือบัลลังค์อังกฤษในปี1169 ซึ่งต่อมาได้มีการบังคับให้ชายชาวไอริชต้องรบให้กับประเทศอังกฤษ มีบันทึกการรบของชาวไอริชที่มีการใช้ปี่สงครามนี้เล่นเพลงปลุกใจในการรบในแผ่นดินยุโรปหลายครั้งตั้งแต่ปี1243(การรบที่ฝรั่งเศส)
จนกระทั่งปีคศ.1278 ที่ฟัลเคิร์ก สก็อตแลนด์ ในสงครามระหว่างอังกฤษ และ วิลเลี่ยม วอลเลซ นั่นเป็นครั้งแรกที่ชาวสก็อตได้เห็นและรู้จักปี่สงครามชนิดนี้ในการรบ (ในภาพยนต์เรื่องBraveHeart เมล กิบสัน ออกไปกล่าวปลุกใจจนกระทั่งทหารไอริชเปลี่ยนฝั่งไปสู้กับอังกฤษ แต่ในประวัติศาสตร์เรื่องนี้ไม่ได้เกิดขึ้น) หลังจากเหตุการณ์นั้น 36 ปี ในคศ.1314 มีบันทึกการใช้ปี่สก็อตเป็นครั้งแรกที่เมืองบันน็อคเบิร์น
หลังจากนั้นยุคของปี่สงครามไอริชก็มาถึงจุดเสื่อม เมื่อมีการออกกฎหมายในปี1366 ให้การเล่นปี่ไอริชเป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายแม้จะยังไม่ค่อยเข้มงวดมากนัก ซึ่งหลังจากนั้นปี่ไอริชก็ได้ค่อยๆหายไปจากประเทศไอร์แลนด์ จนกระทั่งมาถึงปี1690 ที่มีการบังคับใช้อย่างจริงจังห้ามมิให้มีการเล่นปี่ไอริชอย่างเด็ดขาด ทำให้มีการประดิษฐ์ปี่อีกชนิดขึ้นมาคือ uilleann pipeซึ่งมีโทนเสียงที่เบากว่า(ปัจจุบันปี่ประจำชาติของไอร์แลนด์ก็คือปี่อิลลีน) การห้ามเล่นปี่ไอริชตั้งแต่ในยุคศตวรรษที่13 และการสงครามในยุโรป(ที่ชาวไอริชเป็นหน่วยหนึ่งของกองทัพอังกฤษจะได้รับอนุญาตให้เล่นปี่ไอริชในการสงคราม) ก็ปรากฎว่าเริ่มมีการแพร่กระจายของBagpipeเข้าไปในหลายวัฒนธรรมของยุโรป

ในขณะที่ปี่ไอริชถูกสั่งห้ามในแผ่นดินไอร์แลนด์ ในสก็อตแลนท์ ปี่สก็อตได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นควบคู่ไปกับวัฒนธรรมของสก็อตแลนด์ซึ่งมีระบบการปกครองแบบตระกูล (Clan system) ในช่วงเวลาประมาณ400ปี สก็อตแลนด์ได้มีตระกูลนักดนตรีปี่สก็อตเกิดขึ้นมากมาย รวมทั้งมีการตั้งโรงเรียนฝึกสอนปี่สก็อตขึ้นมาทีเดียว
แต่ในการกบฎต่ออังกฤษในคศ.1745 ปี่สก็อตก็ถูกสั่งห้ามในสก็อตแลนด์ โรงเรียนดนตรีทั้งหลายก็ได้หายไปจากหน้าประวัติศาสตร์อีกครั้ง โดยจำกัดอยู่ในวงแคบๆในส่วนของประเทศที่อำนาจของรัฐบาลอังกฤษเข้าไปไม่ถึง ซึ่งการประกาศห้ามนี้ก็อยู่ไม่นานนัก ไม่นานนักเมื่อมีการยกเลิกกฎหมายห้ามเล่นปี่สก็อต ก็ปรากฎว่ามีสมาคมชมรมต่างๆเกิดขึ้นมากมายทั้งในยุโรป อังกฤษ หรือแม้แต่ในสหรัฐอเมริกา ที่ชาวไอริชที่อพยพเข้าไปอมเริกา มีการเดินพาเหรดวันฉลองนักบุญแพทริก ซึ่งเริ่มตั้งแต่ปี1762 ซึ่งการพาเหรดปี่สก็อตในวันฉลองนักบุญแพทริกก็ยังมีมาจนถึงปัจจุบัน


ปี่สก็อตในยุคปัจจุบัน
วิวัฒนาการและความเป็นไปของปี่สก็อตในไอร์แลนด์ จนกระทั่งมาถึง การกระจายเข้าไปในภาคพื้นยุโรป มีตั้งแต่ช่วงที่ได้รับความนิยม ช่วงที่ต้องเล่นอย่างหลบๆซ่อนๆ และช่วงที่กลับมามีความนิยมและได้รับความรู้จักไปทั่วโลก เมื่อมาถึงยุคเฟื่องฟูทางเครื่องดนตรีสมัยใหม่ ปี่สก็อตก็เริ่มค่อยๆเสื่อมถอยความนิยมลงไปอย่างช้าๆ และตอกย้ำความเสื่อมถอยลงไปอีกด้วยการมาของวิทยุและเครื่องดนตรีไฟฟ้าชนิดใหม่ๆ
แม้จะมีความนิยมเพิ่มขึ้นสูงอีกสองครั้งในช่วงสงครามโลกทั้งสองครั้ง ซึ่งมีการฝึกทหารเพื่อการเป่าปี่สก็อตเพื่อปลุกใจในการรบจริงๆ แต่หลังสงครามปี่สก็อตก็ถูกกระแสของเครื่องดนตรีใหม่ๆบดบังลงไป ในปัจจุบันยังสามารถพบการใช้ปี่สก็อตในการพิธีศพทางทหาร หรือในงานศพของผู้มีฐานะทางสังคม รวมไปทั้งงานพิธีบางอย่าง
ปัจจุบันในประเทศที่ได้รับวัฒนธรรมอังกฤษหรือเคยอยู่ในเครือจักรภพ ก็ยังปรากฎวงปี่สก็อตให้เห็นกันอยู่ ประมาณว่าทั่วโลกมีผู้ที่เล่นปี่สก็อตอยู่ประมาณ40000-50000คน

ปี่สก็อตในประเทศไทย
มีวงปี่สก็อตที่ยังเล่นในประเทศไทยอยู่ที่โรงเรียนวชิราวุธราชวิทยาลัย โดยประวัติของปี่สก็อตในประเทศไทยนั้นมีในงานนิพนธ์ของปัญญา รุ่งเรือง กล่าวไว้ว่า ในปี1921 (พศ.2455) รัชกาลที่6ได้สั่งซื้อปี่สก็อตจากอังกฤษ เพื่อมาใช้ในการฝึกกองเสือป่า โดยมีท่าน"สมาน เสียงประจักษ์"ไปหัดกับทหารอังกฤษที่สถานฑูตอังกฤษจนชำนาญก่อนจะกลับมาสอนและก่อตั้งวงปี่สก็อตซึ่งสืบต่อมาเป็นวงปี่สก็อตแห่งโรงเรียนวชิราวุธราชวิทยาลัยในปัจจุบัน

Create Date : 31 มกราคม 2550 Last Update : 31 มกราคม 2550 1:07:34 น. Counter : 19099 Pageviews.		19 comments
Share Tweet