หลายท่านคงสงสัยว่า “ต่อมไร้ท่อ” คืออะไร....ระบบต่อมไร้ท่อ (endocrine system) เป็นระบบที่สำคัญอย่างยิ่งในการควบคุมการทำงานของร่างกาย ระบบต่อมไร้ท่อประกอบด้วยกลุ่มเซลล์หรืออวัยวะ ที่มีหน้าที่สร้างและหลั่งสารเคมีที่เรียกว่า ฮอร์โมน (Hormones)  ฮอร์โมนเกือบทั่งหมดจะถูกขนส่งไปสู่อวัยวะทั่วร่างกายโดยทางระบบไหลเวียนโลหิต แต่จะออกฤทธิ์หรือมีผลต่ออวัยวะหรือเซลบางชนิดเท่านั้น

อวัยวะที่จัดเป็นระบบต่อมไร้ท่อ ในร่างกายมีหลายอวัยวะด้วยกัน สามารถแบ่งคร่าวๆ ได้เป็น

1.สมองส่วนไฮโปทาลามัส (Hypothalamus)
ทำหน้าที่สร้างและหลั่งฮอร์โมนที่ควบคุมการทำงานของสมองส่วนต่อมใต้สมอง ได้แก่
   1.1 Thyrotropin-releasing hormone
   1.2 Gonadotropin-releasing hormone
   1.3 Growth hormone-releasing hormone
   1.4 Corticotropin-releasing  CRH

2. สมองส่วน “ต่อมใต้สมอง” (Pituitary Gland)
   2.1 ต่อมใต้สมองส่วนหน้าสร้างฮอร์โมนที่สำคัญ ๆได้แก่
         2.1.1 TSH ทำหน้าที่กระตุ้นต่อมธัยรอยด์ให้มีการสร้างฮอร์โมน
         2.1.2 ACTH ทำหน้าที่กระตุ้นการทำงานของต่อมหมวกไตส่วนนอก
         2.1.3 Prolatin ทำหน้าที่กระตุ้นการสร้างน้ำนมและกระตุ้นการขยายเต้านมในหญิงที่มีครรภ์
         2.1.4 GH ทำหน้าที่ควบคุมเกี่ยวกับการเจริญเติบโตของร่างกายโดยเฉพาะกระดูกและกล้ามเนื้อ
         2.1.5 GnH สามารถแบ่งได้เป็น
                 2.1.5.1 FSH ในเพศชายทำหน้าที่ในการสร้างอสุจิ ส่วนในเพศหญิงทำหน้าที่กระตุ้นการเจริญเติบโตของไข่ สร้างฮอร์โมน Estrogen
                 2.1.5.2 LH ในเพศชาย ทำหน้าที่กระตุ้นการสร้างฮอร์โมนชาย  ส่วนในเพศหญิงจะทำให้เกิดการตกไข่ สร้างฮอร์โมน Progesterone
   2.2  ต่อมใต้สมองส่วนกลางสร้างฮอร์โมนที่สำคัญคือ
        2.2.1 MSH กระตุ้นให้เซลเม็ดสีสร้างเม็ดสีเพิ่มขึ้น 
   2.3  ต่อมใต้สมองส่วนหลัง สร้างฮอร์โมนที่สำคัญได้แก่
       2.3.1 Oxytocin ทำหน้าที่ กระตุ้นต่อมน้ำนมและการบีบตัวของมดลูก ทำให้มดลูกหดตัวช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำนม และยังช่วยในการหลั่งน้ำกามและเร่งการเคลื่อนของตัวอสุจิในเพศชาย
       2.3.2 ADH ทำหน้าที่ช่วยในการดูดน้ำกลับจากไต ช่วยในการรักษาปริมาณน้ำในร่างกาย หากร่างกายขาดฮอร์โมนนี้จะทำให้เกิดอาการที่เรียกว่าเบาจืดคือ ปัสสาวะมากและเจือจาง

3.ต่อมธัยรอยด์ (Thyroid)
ทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนธัยรอยด์ ช่วยในการเจริญเติบโตของกระดูก สมองและระบบประสาทในเด็กที่กำลังเจริญเติบโต และยังควบคุมอัตราการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย

4.ต่อมพาราธัยรอยด์ (Parathyroid)
ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับการควบคุมเมตาบอลิสมของแคลเซียมและฟอสฟอรัสในร่างกาย การสร้างกระดูกและควบคุมบทบาทของวิตามินดีในร่างกาย

5.ต่อมหมวกไต (Adrenal gland)
ผลิตฮอร์โมนที่สำคัญหลายอย่างเช่น อะดรีนาลิน (Adrenalin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนในภาวะฉุกเฉิน จะมีมากเมื่อร่างกายอยู่ในภาวะเครียด ตกใจกลัว ตื่นเต้น หรือออกกำลังกายช่วยให้ร่างกายสามารถรับกับสถาณการณที่ฉุกเฉินต่างๆได้ นอกจากนี้ยังสร้างฮอร์โมนที่มีบทบาทในการควบคุมความดันโลหิตในร่างกายนั่นคือ  อัลโดสเตอโรน (Aldosterone)  และที่สำคัญคือสร้างฮอร์โมน Glucocorticoids ออกฤทธิ์ในการควบคุมการสร้างกลูโคสจากโปรตีนและกรดอะมิโน นอกจากนี้ยังมีผลต้านการอักเสบกดภาวะภูมิคุ้มกันในร่างกาย

6.ตับอ่อน
เป็นต่อมที่มีท่อและไร้ท่อส่วนที่เป็นต่อมไร้ท่อทำหน้าที่ผลิตฮอร์โมนที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเส้นเลือดนั่นคือ อินซูลิน (Insulin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือด ต่ำลง และ กลูคากอน (Glucagon) ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้นโดยทำงานตรงข้ามกับ ฮอร์โมนอินซูลิน

7.ต่อมเพศ (Gonad)
ในเพศชายได้แก่อัณฑะส่วนในหญิงได้แก่รังไข่ซึ่งมีหน้าที่สำคัญ2อย่างคือสร้างเซลสืบพันธ์และสร้างฮอร์โมน
ฮอร์โมน เพศชายที่สำคัญคือ เทสทอสเตอโรน (Testosterone) มีฮอร์โมนเพศหญิงที่สำคัญคือ เอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone)

8. ต่อมไทมัส (Thymus Gland)
เป็นต่อมที่พบในเด็กและจะฝ่อหายไปเมื่ออายุ 12 - 14 ปี ยังไม่ทราบหน้าที่แน่นอนของต่อมนี้ แต่เข้าใจว่าต่อมนี้มีหน้าที่ในการสร้างเม็ดเลือดขาว และทำหน้าที่เกี่ยวกับการเจริญเติบโตของร่างกาย

ที่มา : //www.phyathai.com

ขอบคุณที่แวะไปเยี่ยมชมครับ

Create Date : 10 สิงหาคม 2555
Last Update : 10 สิงหาคม 2555 9:55:44 น.		1 comments
Counter : 7634 Pageviews.
Share Tweet