แต่แล้วหน้าผาการเมืองกำลังเกิดขึ้น เมือเข้าใกล้กำหนดสัญญาประชาคมที่จะต้องมีการเลือกตั้ง โดยมีรัฐธรรมนูญที่ร่างเป็นเครื่องมือคงอำนาจนิยม แต่เมื่อกลับมาสู่ระบบเลือกตั้ง ประชาธิปไตย ประชาชนเป็นใหญ่ในระบบ เครื่องมือคงอำนาจนิยม เสริมอำนาจนอกระบบ ย่อมไม่สอดคล้องระบบเหล่านั้น ความไม่สอดคล้องที่เกิดขึ้น จึงเป็นหน้าผาการเมือง สามฝ่าย ผู้ปกครอง ระบบ และผู้ถูกปกครอง เหล่าคำถามที่ถูกตั้งอยู่เพื่อความท้าทายจึงสามารถประมวลผลที่กำลังเกิดจากประเทศที่ไม่เคยเรียนรู้จากประวัติศาสตร์

1. ผู้ปกครอง ระบบอำนาจนิยม ภายใต้คำตอบที่ชัดเจนของการไร้ประสิทธิภาพบริหารในยุคโลกาภิวัตรการเมือง และการปรับตัวทั้งในสังคมโลกและสังคมยุคใหม่ จะเรียนรู้ยอมปล่อยวาง หรือจะเดินตามรอยเหล่ารุ่นพี่ทางอำนาจนิยม ทั้งตุลาวิปโยค และพฤษภาทมิฬ

2.นักการเมือง อันเป็นจุดอ่อนและจุดโจมตีของระบบการเมืองแบบประชาธิปไตย ที่มักจะเกาะกลุ่มหรือผูกด้วยผลประโยชน์ของกลุ่มพวกพ้องตนเอง โดยอาศัยกลไกและช่องทางจากระบบประชาธิปไตย อันเป็นคำถามของความชอบธรรมของระบบประชาธิปไตยตลอดมา จะสามารถสร้างความเป็นตัวแทนและความชอบธรรมของระบบประชาธิปไตยได้หรือไม่ คงไม่อาจปฏิเสธได้ว่าความไม่ชอบธรรมของตัวแทนการเมือง โดยเฉพาะฝ่ายรัฐบาล อ้างอิงจาก พรบ นิรโทษกรรมฉบับสอดไส้ เป็นที่มาของรัฐประหาร

3. คำถามคำโตจากชนชั้นการเมือง เหล่ากระกุฏพี ชนชั้นในเมืองทั้งหลาย ผู้สนับสนุนให้เกิดรัฐประหารให้เกิดขึ้น พร้อมสร้างสภาพแวดล้อมสนับสนุนให้ต้องทนต่อระบบอำนาจนิยม จะเข้าใจและยอมรับกติกา สามารถมีบรรทัดฐานทางฐานอุดมการณ์ หรือเป็นเพียงคงระบบชนชั้น เพื่อแอบอิงกับชนชั้นบน

4. เหล่ามวลชนที่เกื้อหนุนหรือได้รับการเอื้อจากพรรคการเมืองที่ชนะเลือกตั้ง จะสามารถแปรเปลี่ยนเป็นพลเมืองคุณภาพ ไม่เพียงคนชมละครสีการเมือง แล้วไปสนับสนุนกลุ่มหรือพรรคทีตนเองเลือกมา อันปราศจากเหตุและหลักการ ระบบประชาธิปไตย ประชาชนเลือกตัวแทนการเมืองไปทำหน้าที่ หลังจากเป็นหน้าที่ประชาชนควบคุมตัวแทนการเมืองให้ทำงานอย่างถูกต้อง อย่างมีจริยธรรม ถึงจุดที่ยอมรับ ลักษณะสังคมไทย เหล่าคนและระบบประชาธิปไตย ไม่ได้มีอำนาจอย่างแท้จริง อำนาจอ้างอิงจากความชอบธรรมจึงเป็นเรื่องจำเป็น (การอ้างโดยใช้นิยามละครสีการเมือง เพื่อป้ายสีฝั่งตรงข้าม ไม่อาจได้ยอมรับจากกลุ่มมวลชนฝั่งตรงข้าม สังคมไทยเป็นพหุสังคม มีลักษณะแบ่งแยกเป็นทวิภาคเด่นชัด สังคมไปข้างหน้า ต้องสร้างการยอมรับที่เป็นองคาพยพ ภายใต้หลักการและระบบให้ได้)

5. คนรุ่นใหม่ ถูกตั้งคำถามมาตลอดปี ถึงจิตสำนึกและพลังขับดันที่เกิดขึ้น บทบาทและการแสดงน้อยลง โดยอ้างอิงจากการตระหนักถึงความล้มเหลวของประเทศที่ผ่านมาภายใต้เหล่าคนรุ่นเก่า ในฐานะคนกลางเก่า กลางใหม่ ก็ยอมรับเป็นหนึ่งกลไกของความล้มเหลวที่เกิดขึ้น แน่นอน คำว่าทหารไม่ได้กลัวนักการเมือง แต่กลัวนักศึกษา ก็ยังเป็นความจริงปรากฏที่เห็นในปัจจุบัน 1 ปี หอศิลป์ พื้นที่ยุทธศาสตร์ที่ใช้ต่อสู้ระหว่างคนรุ่นใหม่ และอำนาจนิยม กำลังดำเนินอย่างต่อเนื่อง แม้พลังขับเคลื่อนของเหล่านักศึกษาปัจจุบัน ไม่อาจเทียบตุลาวิปโยค และพฤษภาทมิฬ แต่เหตุการณ์จับหนึ่ง เกิดสิบ กระจายร้อย ขับเคลื่อนพัน กดดันหมื่น กำลังจะเกิด ปฏิสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างทหารกับนักศึกษา (ภายใต้การหนุนของกลุ่มเคลื่อนไหวประชาธิปไตยและนักวิชาการฝั่งประชาธิปไตย) กำลังปรากฏหน้าโรงเวทีอีกครั้ง ภายใต้กประชาสัมพันธ์ สื่อต่างชาติเสรีประชาธิปไตย เพื่อกดดันประเทศกลับสู่ระบบประชาธิปไตย แบบกึ่งสมบูรณ์อีกครั้ง

6 คำถามสุดท้าย เป็นคำถามต่อตนเองด้วย เหล่านักวิชาการฝ่ายประชาธิปไตย บทบาท การแสดงออก ที่สร้างความเข้าใจถึงหลักการและเหตุผลประชาธิปไตยยังน้อยเกิน เน้นวิพากษ์ วิจารณ์ขั้วตรงอำนาจนิยมเพียงอย่างเดียว การเผยแพร่หลักการและเหตุผลของระบบประชาธิปไตย เพื่อให้ยืนฐานหลักการเดียว ไม่ใช่ยึดโยงตัวบุคคล เป็นสิ่งที่สังคมไทย จะสังเกตุทุกหน่วยในสังคมไทย มักมีระบบบริหารจัดการอิงตัวบุคคล อันเป็นคำว่าหลักกูมากกว่าหลักการ

6 คำถามสรุปง่ายๆ สองประโยค ทำอย่างไร สังคมไทยจะยืนบนหลักการและเหตุผล

หนึ่งปีรัฐประหาร ถอดใจเขียนร่ายยาว ด้วยความกังวลต่อประเทศชาติ และ คนรุ่นใหม่ ภาพที่ปรากฏออกมาช่างวังเวงเหลือเกิน
ด้วยจิตคารวะ