ดอกมหาหงส์

อาทิตย์ละต้น



ดอกมหาหงส์ เป็นพันธุ์ไม้พวกเดียวกับขิง ข่า และขมิ้น อยู่ในวงศ์ Zingi beraceae ชื่อวิทยาศาสตร์ Hedychium coronarium J.G. Koenig มีภาษาเรียกที่ต่างกันตามแต่ละถิ่นฐาน ภาษาไทยภาคกลางเรียกว่ามหาหงส์ หางหงส์ กระทายเหิน ว่านมหาหงส์ ภาคเหนือเรียกตาห่าน ต๋าเหิน เหินแก้ว เหินคำ ในจังหวัดระยองและจันทบุรีเรียกว่าเลเป ลันเต ภาคอีสานเรียกสะเลเต ชาวพม่านิยมนำมาร้อยเป็นพวงเพื่อบูชาพระ



จัดอยู่ในประเภทไม้หัวล้มลุก มีเหง้าคล้ายต้นขิง ข่า ลำต้นอยู่ใต้ดิน ส่วนที่โผล่พ้นดินขึ้นมาแท้ที่จริงแล้วเป็นก้านใบที่ยาวมาก เช่นเดียวกับกล้วย ซึ่งมีลำต้น (เหง้า) อยู่ใต้ดิน และชูกาบใบพ้นดินเป็นเหมือนลำต้น



ใบเดี่ยว เส้นใบขนานกัน สีเขียวสด ดอกมักออกเป็นช่อที่ปลายยอด ช่อละ 3-6 ดอก กลีบดอกมีสีขาวหรือขาวแกมเหลือง ทยอยบานจากด้านล่างขึ้นด้านบน ดอกออกที่ยอดเป็นช่อขาวบริสุทธิ์ เวลาบานจะไม่บานทั้งช่อ จะทยอยกันบาน เวลาเย็นจะมีกลิ่นหอมจัด ปลูกง่ายตามชายน้ำเป็นดีที่สุด หรือจะปลูกไว้ในกระถางหรือในที่แห้งก็ได้ การขยายพันธุ์นิยมแยกหน่อเช่นเดียวกับข่าหรือพุทธรักษา



สรรพคุณทางยา หัวใต้ดิน (เหง้า) นำมาต้มเป็นยากลั้วคอ ดื่มแก้ต่อมทอนซิลอักเสบ น้ำคั้นจากหัวใต้ดินใช้ทาแผลฟกช้ำบวม