หยิบมาจากหนังสือพิมพ์สยามรัฐ หน้าบทบรรณาธิการฉบับวันที่ 6 ตุลาคม 2551 ขอขอบคุณมา ณ ที่นี้ด้วยค่ะ

เหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 พลิกฟื้นบรรยากาศประชาธิปไตยคืนกลับมาเปิดโอกาสให้กลุ่มนักการเมืองรุ่นใหม่แจ้งเกิด แล้วเติบใหญ่มีอำนาจมีอิทธิพลกันต่อมาจึงถึงวันนี้

แต่บรรยากาศประชาธิปไตยในช่วงนั้นก็เปิดโอกาสให้ทฤษฎีความคิดเศรษฐศาสตร์การเมืองแนวสังคมนิยมได้เผยแพร่กว้างขวาง หลังจากที่รัฐไทยปิดกั้นมานานถึง 16 ปี ความรับรู้สิ่งใหม่ๆ ย่อมสร้างความตื่นเต้นตื่นตัวในวงการต่างๆ

บรรยากาศประชาธิปไตยในช่วงนั้นก็เปิดโอกาสให้กลุ่มชนที่ถูกเอารัดเอาเปรียบ ถูกทำร้ายกดขี่ขูดรีดทั้งจากโดยรัฐโดยนายเงินหน้าเลือดโดยนายทุนคร่ำครึ ลุกขึ้นมาเรียกร้องความเป็นธรรม เช่น ชาวนาชุมนุมเรียกร้องใหญ่ที่ท้องสนามหลวง เรียกร้องให้ปฏิรูปกฎหมายค่าเช่านา กรรมกรผู้ใช้แรงงานชุมนุมเรียกร้องสวัสดิการและค่าแรงเกษตรกรเรียกร้องความไม่เป็นธรรม เรื่องราคาพืชผล ฯลฯ

บรรยากาศสองด้านข้างต้น ก่อให้เกิดข้อขัดแย้งสาธารณะในเรื่องเศรษฐศาสตร์การเมือง คนส่วนน้อยตื่นตัวจะสร้างความเป็นธรรมในทางเศรษฐกิจ ต้องการแก้ไข ปรับปรุงฐานะของกรรมกรชาวนา คนส่วนนี้ถูกมองว่าเป็นพวกซ้ายนิยมลัทธิคอมมิวนิสต์ คนใหญ่เห็นว่าการต่อสู้เรียกร้องของนักศึกษา กรรมกร ชาวนา เป็นการสร้างความวุ่นวายให้สังคม เห็นว่าความเป็นไปแบบเดิมๆ ในบ้านเมืองนั้นดีอยู่แล้ว ไม่ต้องการความเปลี่ยนแปลงใดๆ

ข้อขัดแย้งสาธารณะนี้ ถูกชนชั้นปกครองส่วนหนึ่งใช้เป็นประโยชน์ เพื่อสร้างเงื่อนไขในการเข้ายึดอำนาจรัฐ พวกเขาโหมเพลิงใจเรื่องนี้จนกระทั่งทำให้มีกลุ่มมวลชนจัดตั้งใช้ความรุนแรง สร้างภาพให้เห็นว่ามวลชนใช้ความรุนแรงปะทะกัน แล้วฉวยโอกาสใช้กลไกรัฐ ตำรวจ ทหาร เข้าปราบปรามนักศึกษา ประชาชน ในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ พร้อมๆ กับกวาดล้างจับกุมผู้นำนักศึกษาที่ถูกตราหน้าว่า "เป็นคอม" ในทั่วประเทศ

เหตุการณ์ความรุนแรงใน 6 ตุลา ปี 2519 แตกต่างจากเหตุการณ์ความรุนแรงใน 14 ตุลา 2516 ตรงที่ในเหตุการณ์ 14 ตุลานั้นความรุนแรงเริ่มจากตำรวจใช้กำลังเข้าสลายมวลชนบริเวณสวนจิตรลดา เป็นเรื่องที่รัฐบาลใช้กลไกรัฐเข้าปราบปรามทำร้ายมวลชนก่อน ทั้งๆ ที่มวลชนกำลังเลิกชุมนุม เพราะรัฐบาลรับปากจะปล่อยตัวบุคคลที่แจกใบปลิวเรียกร้องรัฐธรรมนูญอย่างไม่มีเงื่อนไขแล้ว

ส่วนตอน 6 ตุลา 2519 นั้นชนชั้นปกครองส่วนหนึ่งสร้างเงื่อนไขให้เกิดเรื่องมวลชนใช้ความรุนแรงกันก่อน คือมีมวลชนจัดตั้งผสมผเสกับตำรวจ ทหารนอกเครื่องแบบ พยายามบุกเข้าไปในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ จากนั้นจึงใช้ตำรวจทหารเข้ากวาดล้าง พร้อมๆ กับยึดอำนาจจากรัฐบาล ในการนี้ ปัจจัยรากฐานที่ทำให้เกิดเหตุขึ้นได้ก็คือ กระบวนการปลุกปั่นให้เกลียดชังนักศึกษาที่ทำกิจกรรมช่วยเหลือกรรมกรชาวนาหาว่าเป็นคอมมิวนิสต์

น่าเสียใจที่ว่าสังคมไทยแม้จะเคยมีบทเรียนที่เจ็บปวดเรื่องเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519 มาแล้ว ก็ยังตกเป็นเหยื่อของ "ข้อขัดแย้งสาธารณะ" กันอีก กระบวนการปลุกปั่นขยายความขัดแย้งยังดำเนินไปอย่างคึกคักแม้ว่าด้านหนึ่งก็มีความพยายามจะคลี่คลายปัญหาให้คลี่คลายได้อย่างสงบ

มีคำถามที่หลายคนยังสงสัยกันว่าเมืองไทยมีโอกาสที่เกิดเหตุการณ์เศร้าสลดแบบ 14 ตุลา และ 6 ตุลา ได้อีกหรือไม่ เราจะไม่ตอบ แต่เรียกร้องให้ศึกษาบทเรียนจากเหตุการณ์ 14 ตุลา และ 6 ตุลา เพื่อช่วยกันป้องกันมิให้เกิดเรื่องเศร้าสลดขึ้นอีก