ตรวจดูลูกตาและหนังตาล่าง ถ้ามีผงติดอยู่ใช้ผ้าเช็ดหน้าชื้นๆ ที่สะอาดเขี่ยออก อย่าขยี้ตา ถ้าผงฝังติดในลูกตา ให้ปิดตาแล้วนำผู้ป่วยส่งรพ.ให้แพทย์เขี่ยออก

อุบัติเหตุที่มักจะเกิดขึ้นบ่อยๆ และเกิดได้ง่ายๆ นั่นก็คือ การมีสิ่งแปลกปลอมเข้า ตา หู คอ จมูก จนอาจดูเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ ที่สามารถแก้ไขได้ในทันที แต่อย่างไรก็ตาม หากสิ่งแปลกปลอมนั้นเป็นอันตราย มีพิษ หรือไม่สามารถปฐมพยาบาลเอาสิ่งแปลกปลอมนั้นออกได้อย่างถูกวิธี เรื่องเล็กก็อาจกลายเป็นเรื่องใหญ่ได้เช่นกัน

วิธีปฐมพยาบาลเบื้องต้นเมื่อ...

ถ้ายังไม่ออก ต้องปลิ้นหนังตาบนขึ้น โดยให้ผู้ป่วยมองพื้นแล้วใช้ไม้ขีดไฟ หรือไม้เล็กๆ กดหนังตาบนแล้วดึงขอบตาพลิกขึ้น เขี่ยผงออกด้วยชายผ้าเช็ดหน้า

สิ่งแปลกปลอมเข้าตา
1. อย่าขยี้ตาเป็นอันขาด ให้ลืมตาในน้ำสะอาดผสมเกลือเล็กน้อย กลอกลูกตาไปมาผงอาจหลุดออกมาได้
2. ถ้าผงติดอยู่ในเปลือกตาล่าง ดึงลงมาแล้วใช้ชายผ้าสะอาดเขี่ยออก
3. ถ้าผงติดอยู่ในเปลือกตาบน ให้ดึงหนังตาบนลงมาทับหนังตาล่าง เพื่อให้ขนตาล่างช่วยเขี่ยผงออก ถ้าไม่ออกต้องปลิ้นตาบนออก (อาจต้องพยายามทำ) แล้วใช้ชายผ้าสะอาดเขี่ยออก

ผงฝังในลูกตา

เช่น สะเก็ดหิน สะเก็ดเหล็ก ฯลฯ อย่าขยี้ตา ให้ใช้น้ำมันพืช น้ำมันแร่ หรือขี้ผึ้งป้ายตา แล้วปิดตา จากนั้นนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลเพื่อให้แพทย์เป็นผู้เขี่ยออกให้

กรดหรือด่าง เคมีวัตถุ ฯลฯ เข้าตา

ให้รีบใช้น้ำล้างตามากๆ โดยเร็ว แล้วจึงนำส่งโรงพยาบาล เพื่อให้แพทย์ดูแลรักษาต่อไป

สิ่งแปลกปลอมเข้าจมูก

ปิดจมูกอีกข้างหนึ่งแล้วลองสั่งน้ำมูกออกแรงๆ หรือทำให้เกิดการจาม บางทีจะขับสิ่งแปลกปลอมนั้นออกได้ ถ้าไม่ออกให้พาไปพบแพทย์

ถ้าผงติดอยู่ในเปลือกตาบนให้ดึงเปลือกตาบนลงมาทับหนังตาล่าง ขนตาล่างอาจเขี่ยผงหลุด และน้ำตาที่ไหลออกมาก็จะล้างผงออกมา

สิ่งแปลกปลอมเข้าหู

ถ้าเป็นมดหรือแมลง ให้หยอดด้วยไขมันอุ่นๆ เช่น น้ำมันพาราฟิน หรือน้ำอุ่นเล็กน้อยลงในรูหู จะทำให้แมลงที่เข้าไปตายและลอยขึ้นมา ถ้าเป็นเม็ดผลไม้ กระดุม ฯลฯ อย่าพยายามแหย่ด้วยลวด เข็ม หรือโลหะแข็งๆ เป็นอันขาด เพราะจะปวดมาก และเคลื่อนลึกเข้าไปอีก ควรส่งให้แพทย์ทำการรักษาเพื่อเขี่ยออกโดยเร็ว (อาจต้องใช้ยาสลบ)

สิ่งแปลกปลอมติดลำคอ

บางครั้งอาจพบเหรียญเงิน ฟันปลอม หรือแม้แต่ชิ้นส่วนอาหาร เม็ดผลไม้ ฯลฯ ตกลงไปในลำคอ และอุดหลอดลมได้ กรณีนี้ต้องพยายามช่วยเหลือให้เร็วที่สุด บางทีอาจจะหลุดออกมาได้ เมื่อล้วงคอให้อาเจียน หรือให้ผู้ป่วยยืนโก้งโค้งก้มหัวให้มากที่สุดแล้วตบหลังตรงระหว่างสะบักแรงๆ ให้ไอออกมา

ในรายของเด็กๆ ให้ยกเท้าห้อยศีรษะลงแล้วตบหลังให้ไอออกมา การทำดังนี้อาจจะทำให้ของที่ติดคออยู่นั้นหลุดออกมาได้ หลังจากนั้นให้ช่วยทำการผายปอดถ้าจำเป็น เช่น กรณีที่ยังมีการเขียวคล้ำของใบหน้า หายใจไม่สะดวก

กรณีก้างปลาติดคอ ให้กลืนข้าวปั้น หรือกล้วย หรือกลืนน้ำลายแล้วอ้าปากให้ผู้ปฐมพยาบาลดูตรงบริเวณต่อมทอนซิล อาจเห็นก้างฝังติดอยู่ให้คีบออก ถ้าไม่หลุดให้รีบนำส่งแพทย์

แผนกฉุกเฉิน โรงพยาบาลเวชธานี

ที่มา ไทยรัฐ