Bloggang.com : ระเบียงแห่งรัก : คุณธรรมเท่านั้นทำให้มนุษย์มีเกียรติ

คุณธรรมเท่านั้นทำให้มนุษย์มีเกียรติ

คำขวัญของมหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น คือ “VIRTUS SOLA NOBILITAT” หมายความว่า คุณธรรมเท่านั้นทำให้มนุษย์มีเกียรติ เป็นกรอบกำหนดว่า “…มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์นมีความ
มุ่งมั่นตั้งใจ ในการที่จะสร้างบัณฑิต ให้เป็นผู้ที่มีคุณงามความดี มีความประพฤติที่ดีงาม รักในความถูกต้องและเป็นธรรม…” (จุฬาเกษม ชินะผา, 2542) เป็น ”…ปณิธานที่จะสร้างบัณฑิตที่มีคุณธรรมและมีเกียรติ การอบรมให้นักศึกษาเป็นผู้ฝักใฝ่ในคุณธรรม กอปรด้วยความมีใจใฝ่หาความรู้ จะทำให้บัณฑิตเซนต์จอห์นเป็นที่ยกย่องในสังคม เป็นกำลังของประเทศชาติ…” (สมัย ชินะผา, 2535)

การเป็นคนเก่งและการเป็นคนดีมีความสำคัญอย่างไร สมควรค่าเพียงพอแก่การนำมาเสนอเป็นประเด็นปัญหาให้ขบคิดหรือไม่ ขออัญเชิญพระบรมราโชวาทในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลปัจจุบัน (2512) พระราชทานไว้มีความตอนหนึ่ง ดังนี้
“…ในบ้านเมืองนั้นมีทั้งคนดีและคนไม่ดี ไม่มีใครจะทำให้คนทุกคนเป็นคนดีได้ทั้งหมด การทำให้บ้านเมืองมีความปรกติสุขเรียบร้อย จึงมิใช่การทำให้ทุกคนเป็นคนดี หากแต่อยู่ที่การส่งเสริมคนดี ให้คนดีได้ปกครองบ้านเมือง และควบคุมคนไม่ดีไม่ให้มีอำนาจ ไม่ให้ก่อความเดือนร้อนวุ่นวายได้…”

จากแนวคิดข้างต้น จึงใคร่ขอเสนอความคิดเห็น ในทัศนะซึ่งเกี่ยวข้องกับนิยามของ
คุณธรรมความดี ตลอดจนแนวคิดเกี่ยวกับการทำความดี บทความเป็นเพียงการนำเสนอมุมมองบางประการเท่านั้น

ในยุคโลกาภิวัฒน์ วัฒนธรรมข้ามชาติและเทคโนโลยีที่พัฒนาอย่างรวดเร็ว ส่งผลถึงความรู้สึกนึกคิดของมนุษย์ เป็นตัวแปรที่มีอิทธิพลในชีวิตประจำวัน ทำให้คนมองข้ามคุณธรรม ถ้าพูดถึงพระถึงศาสนาหรือศีลธรรม คุณธรรม ก็จะกลายเป็นเรื่องเชย เรื่องไม่ทันสมัย ทั้ง ๆ ที่โดยความเป็นจริงแล้ว “คุณธรรมคือรากฐานของสังคม” คนส่วนใหญ่ในยุคปัจจุบันขาดความมั่นใจในคุณธรรมความดี เนื่องจากได้เห็นตัวอย่างเป็นเช่นนั้นอยู่เสมอ สะท้อนมาในรูปของคำกล่าวที่ว่า “ทำดีได้ดีมีที่ไหน ทำชั่วได้ดีมีถมไป” หรือ “ค่าของคนอยู่ที่ว่าเป็นคนของใคร” เป็นต้น ความเชื่อความศรัทธาในการทำความดีจึงลดน้อยถอยลง เพราะฉะนั้น..ควรเสริมสร้างศรัทธาในการปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบเพื่อหวนคืนกลับไประลึกถึงคุณธรรมความดีงาม และสร้างสมสิ่งเหล่านี้ให้แก่สังคมในปริมาณที่มากพอ ปัญหาต่าง ๆ ก็จะลดลง ความสุขและความสงบก็จะย้อนกลับคืนมา เป็นสังคมที่ร่มเย็นด้วยเนื้อนาบุญดังเช่นอดีตกาล

คุณธรรมและคุณงามความดี เป็นรากฐานของความสำเร็จและความสุขทั้งมวล เป็นแบบอย่างที่สังคมควรยึดถือ เกิดจากความศรัทธาในกันและกันอย่างมีเหตุผล และ…ต้องเริ่มที่ตัวเราก่อนใคร

หากจะถามว่า เราจะเริ่มต้นความประพฤติอันเป็นคุณงามความดีได้อย่างไร คำตอบก็คือด้วยการสร้างนิสัย ความซื่อสัตย์ สุจริต ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในชีวิตมนุษย์ ปัญหาในสังคมทุกวันนี้จะเห็นว่าเกิดขึ้นเพราะสมาชิกของสังคมขาดความซื่อสัตย์ต่อหน้าที่และความรับผิดชอบของตนด้วยประการต่างๆ ดังนั้นสิ่งที่ควรกระทำคือ ต้องไม่เพียงแต่ต้องการให้ผู้อื่นซื่อตรงต่อตัวเราเพียงฝ่ายเดียวเท่านั้น แต่เรานั่นเองที่ควรจะซื่อตรง มีคุณธรรมและปฏิบัติดีต่อผู้อื่น…ต้องเริ่มที่ตัวเราก่อนใคร…แน่นอน

ระหว่าง “คนดี”กับ “คนเก่ง” สังคมควรแสดงออกให้เห็นอย่างชัดเจนว่าต้องการ “คนดี” คนดีต้องมาก่อนคนเก่ง เพราะความดีนั้นเกิดจากการสั่งสม เป็นสิ่งที่ต้องสร้างขึ้นภายในเป็นปฐม ส่วนความเก่งเป็นเรื่องภายหลัง เป็นเรื่องที่สามารถฝึกฝนได้ อบรมได้ เรียนรู้และพัฒนาได้ ถ้าดีด้วยเก่งด้วย นับว่าดีเยี่ยม แต่ถ้าเก่งแล้วร้ายนั้นคืออันตราย ถ้าเปรียบความดีคืออวัยวะภายใน ความเก่งคือ อวัยวะภายนอก หากอวัยวะภายในไม่แข็งแรงพอ ย่อมเป็นบ่อเกิดแห่งโรค เป็นความล่มสลายของชีวิตในที่สุด ความดี จึงสำคัญกว่าความเก่ง มนุษย์ควรพัฒนา ความเก่งจากความดี ให้ความสำคัญกับคนดี เช่นเดียวกับที่ให้ความสำคัญกับคนเก่ง

พิจารณาเท่าที่เป็นอยู่ สังคมของเรากำหนดกรอบและกติกาซึ่งให้โอกาสเฉพาะคนเก่ง การสอบคัดเลือกเข้ามหาวิทยาลัย การคัดเลือกบุคลากรเข้าทำงาน แม้กระทั่งการเข้าศึกษาในชั้นอนุบาลก็ยังต้องสอบคัดเลือก วัดความเก่ง เพื่อให้ได้คนเก่ง คนเก่งเท่านั้นที่จะได้รับเลือก เป็นข้อน่าคิดว่า ถ้าเราเลือกแต่คนเก่งตลอดเวลา แล้วคนที่เหลืออยู่เล่า ชีวิตเขาจะมีคุณค่าเพียงพอสำหรับสิ่งใด มองลึกลงไปในประเด็นที่ว่า แท้จริงแล้วคุณค่าของคนไม่ได้ขึ้นอยู่กับความเก่ง คุณค่าของคนควรอยู่ที่การช่วยคนไม่เก่ง ให้เขามีคุณค่ายิ่งขึ้น นั่นต่างหากที่ควรเป็นสิ่งที่สังคมต้องการ ความเก่งที่ผูกพันกับความดี โดยมีศีล กับ ธรรม เป็นกรอบกำหนด

คุณสมบัติประการหนึ่งที่ทั้งคนเก่งและคนดี มีได้เหมือนๆ กัน ก็คือ ความรู้ ความสามารถ นิยามของความรู้ อาจกำหนดได้เป็น 2 นัย คือ ความรู้เชิงวิชาการแขนงต่าง ๆ นัยหนึ่ง และอีกนัยหนึ่งคือ ความรู้ในสถานการณ์ ความรู้ได้จากประสบการณ์ ทุกคนที่ได้เล่าเรียนย่อมมีความรู้ในเชิงวิชาการตามสาขาของตน ส่วนความรู้ในสถานการณ์นั้นหมายถึงความรอบรู้จากประสบการณ์ซึ่งจะทำให้มนุษย์สามารถเข้าใจได้ถึงความสัมพันธ์ในปัจจัยต่าง ๆ ว่ามีความเกี่ยวข้องกัน เชื่อมโยงกันในสภาพสภาวะที่แตกต่างกัน สามารถหยั่งถึงความคิดจิตใจของผู้คนที่เกี่ยวข้องสัมพันธ์อยู่รอบข้าง การหยั่งรู้นี้จะเป็นหนทางให้ได้ใช้ความรู้ ความสามารถอย่างถูกเวลา ถูกกาลเทศะ ถูกสถานที่และบุคคล ก่อให้เกิดญาณทรรศนะและสติปัญญา กล่าวคือ สามารถใช้ความรู้ได้โดยมีสติกำกับ ใช้เหตุและผลลดความขัดแย้งกับแนวคิดในประเด็นอื่น ๆ ก่อให้เกิดการทำงานเป็นทีมที่มีประสิทธิภาพยั่งยืน

นอกจากกำหนดกรอบและกติกาไว้สำหรับคัดเลือกคนเก่งแล้ว สังคมปัจจุบันยังกำหนดกรอบของการเป็นคนดีไว้เช่นเดียวกัน เป็นกรอบของการทำความดีเพื่อเป็นคนดี โดยเน้นการกระทำในสิ่งอันเป็นคุณ ก่อให้เกิดคุณประโยชน์แก่ผู้อื่น ผู้อื่นเป็นผู้วัดระดับของความเป็นประโยชน์ เป็นเกณฑ์กำหนดคนดี บรรทัดฐานของการเป็นประโยชน์ต่อผู้อื่น จะถูกกำหนดไว้ในระดับสูงหรือลดระดับต่ำลง ก็เป็นเพราะสามารถกระทำในสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่น ซึ่งที่แท้จริงก็คือการประเมินระดับ “คุณธรรมการให้” นั่นเอง ถ้าเราเป็นคนเก่ง เป็นคนมีความรู้ ความสามารถ แต่มิได้กระทำตนให้เป็นประโยชน์เอื้อต่อผู้อื่น ก็คงไม่มีคุณค่าใด ๆ แก่เขาเหล่านั้น ยิ่งถ้าใช้ความเก่งเพื่อตัวเพียงคนเดียว ก็จะยิ่งถูกตราหน้าว่าเป็นคนเห็นแก่ตัว ดังนั้นแม้จะพอใจในผลที่กระทำดีเฉพาะส่วนของตน ว่าเป็นการทำความดีเด่นเฉพาะตน และไม่ได้สร้างความเดือดร้อนแก่ผู้ใด ก็ต้องพยายามเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ทำให้คนในสังคมได้ประโยชน์ด้วย เกิดประโยชน์สุขด้วย จึงจะถือว่าเป็นผู้มีประโยชน์แท้จริง เป็นคนดีจริง

ในอดีต มาลัย ชูพินิจ กล่าวถึง คนทำดีด้วยอิทธิพลภายนอกว่า เป็นเพียง “คนทำดี” มิใช่ “คนดี” เพราะ “คนดี” ต้องเป็นคนที่ทำความดีด้วยความศรัทธา ด้วยกุศลจิตอันเกิดจากใจของตนเอง เต็มใจทำด้วยความรู้สึกดีสำหรับตนเอง แต่มิใช่ทำเพื่อตนเอง คนดีย่อมทำความดีด้วยความรู้สึกปิติซาบซ่านสะเทือนใจ ที่เกิดจากความเมตตากรุณาของตนเอง มิใช่ด้วยเหตุปัจจัยภายนอกใด ๆ เป็นกรอบกำหนด

อย่างไรก็ตาม หากนำ “คุณธรรมของการให้” มาเป็นกรอบในการวิเคราะห์การทำความดีแล้ว จะเห็นได้ชัดเจนว่า การทำดีควรเริ่มต้นจากความดีที่ตนเองก่อน ดูแลตนเองให้ประพฤติดีปฏิบัติดี คิดดี คิดชอบ แล้วขยายวงแห่งการทำดี เผื่อแผ่ครอบคลุมเลยไปยังบุคคลรอบข้าง ตลอดถึงผู้คนในประชาคมใหญ่ ถ้าทุกคนในสังคมถือกรอบการปฏิบัติดีนี้เป็นเกณฑ์ การทำดีและการเป็นคนดีย่อมมีมาตรฐานใกล้เคียงกัน ต่างคนต่างทำดี ช่วยเหลือเกื้อกูลให้เกียรติซึ่งกันและกัน ทุกคนอยู่เย็นเป็นสุขส่งผลให้สังคมเป็นสุข ไม่ว่าคุณธรรมจะจะนำหน้าวิชาการ หรือ ความรู้คู่คุณธรรมก็ตาม คนดีย่อมมาก่อนคนเก่ง ความดีควรได้รับการยกย่องนับถือพร้อม ๆ กับความเก่ง เพื่อเรียกคืนความเชื่อ ความศรัทธาในคุณธรรมความดี เรียกคืนความมั่นใจในคุณธรรมความดี เรียกคืนการทำความดีให้คืนกลับมาอยู่แถวหน้า เคียงคู่ไปกับความเก่ง เพราะคุณธรรมคือรากฐานของสังคม ดุจดังคำขวัญของมหาวิทยาลัยเซนต์จอห์นที่กล่าวว่า “VIRTUS SOLA NOBILITAT” คุณธรรมเท่านั้นทำให้มนุษย์มีเกียรติ …และต้องเริ่มที่ตัวเรา..ก่อนใคร..

เอกสารอ้างอิง

มาลัย ชูพินิจ. “ความดีของคนดี”. อ้างถึงใน สุโขทัยธรรมาธิราช,

มหาวิทยาลัย, สาขาศิลปศาสตร์. เอกสารการสอนชุดวิชาการใช้ภาษาไทยหน่วยที่ 9-15. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ชวนพิมพ์, 2532.

มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น. คู่มือการศึกษาชั้นปริญญาตรี 2534. กรุงเทพมหานคร : เอดิสันเพรสโพรดักส์จำกัด, 2535.

มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น. คู่มือการศึกษาระดับปริญญาตรี 2542. กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์และผลิตเอกสาร มหาวิทยาลัยเซนต์จอห์น. 2542.

สำนักข่าว กรมประชาสัมพันธ์. ประมวลพระบรมราโชวาท เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคล. กรุงเทพมหานคร : ฝ่ายการพิมพ์ศูนย์ผลิตเอกสารและเผยแพร่. 2542.

Create Date : 03 เมษายน 2552

Last Update : 3 เมษายน 2552 12:41:31 น.

3 comments

Counter : 2365 Pageviews.

สวัสดีคะ แวะมาทักทายในวันศุกร์สุดสัปดาห์ของการทำงาน มองภาพนี้แล้วทำให้คลายร้อนได้บ้างนะคะ หยุดติดต่อหลายวัน มีโปรแกรมไปเที่ยวไหนเอ่ย...

โดย: หน่อยอิง

วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:15:31:10 น.

เอาตุ๊กตามาฝากก้าบ

โดย: พลังชีวิต

วันที่: 3 เมษายน 2552 เวลา:21:54:09 น.

วันปีใหม่ได้ไปเที่ยวไหนกันเอ่ย

เราได้ไปเที่ยวทะเลมาด้วยคร้า

สนุกมากๆเลย

ไปด้วยกันสิ

แงๆๆๆใช้ code html ไม่ได้

โดย: นางฟ้า IP: 223.207.91.82 วันที่: 3 มกราคม 2555 เวลา:14:17:27 น.