| |
ในหนังสือ Anne of Green Gables มาริลลา กับ แมทธิว ใครเป็นพี่ใครเป็นน้อง (ระวังสปอยล์ !!!) ในหนังสือ Anne of Green Gables มาริลลา กับ แมทธิว ใครเป็นพี่ใครเป็นน้อง (ระวังสปอยล์ !!!)  สำหรับนักอ่านชาวไทย คงมีการพูดถึงประเด็นในหนังสือชุด Anne of Green Gables ระหว่าง มาริลลา กับ แมทธิว ใครเป็นพี่ ใครเป็นน้องกันแน่ วันนี้เราเลยขอนำบทความอธิบายเกี่ยวกับเรื่องนี้ มาให้ทุกคนอ่านกันค่ะ  การนำบทความนี้มาลง ได้รับอนุญาตจากนักแปล คุณวรวดีเรียบร้อยเเล้ว ------------------------------------------------------------------------------------ สวัสดีค่ะ วันนี้มีคุณผู้อ่านท่านหนึ่งสอบถามมาเรื่องตัวละคร ในเรื่อง “แอนน์” คือมาริลลากับแมทธิว คัธเบิร์ต สองพี่น้องสูงวัย ที่รับอุปถัมภ์หนูแอนน์ว่าตกลงใครเป็นพี่เป็นน้องกันแน่ เพราะในบทแปลตีความว่ามาริลลาเป็นพี่ แต่คุณผู้อ่านเข้าใจมาตลอดว่ามาริลลาเป็นน้อง จากการอ่านต้นฉบับภาษาอังกฤษ  คำเตือนสำหรับผู้ที่ยังไม่ได้อ่าน อาจมีสปอยล์นะคะ ก่อนอื่นผู้แปลต้องขอขอบคุณเป็นอย่างมากที่สอบถามมาค่ะ เพราะประเด็นนี้ผู้แปลตั้งใจจะเขียนถึงมาหลายเดือนแล้ว แต่ความที่ยังยุ่งอยู่มาก เลยคิดว่าจะเขียนตอนออกเล่ม 7-8 ที่เป็นรุ่นลูกแอนน์ในช่วงงานหนังสือเดือนตุลาคมไปเลย จะได้อ้างอิงถึงข้อความในนั้นมาประกอบด้วย แต่ในเมื่อมีคุณผู้อ่าน ถามมาก่อน ผู้แปลจึงเปลี่ยนใจขอเขียนตอนนี้ดีกว่า จะได้ตอบข้อข้องใจคุณผู้อ่านด้วยค่ะ ประเด็นเรื่องพี่เรื่องน้องนี้ เป็นที่ทราบกันดีว่าในภาษาอังกฤษ ไม่มีคำว่าพี่หรือน้อง มีแต่คำว่า brother / sister หรือ siblings ที่หมายถึงคนที่เกิดร่วมท้องแม่เดียวกัน แต่ไม่มีคำระบุว่าใครอายุ มากกว่าหรือน้อยกว่า เนื่องจากบริบททางวัฒนธรรมในภาษาอังกฤษ ไม่ได้ให้ความสำคัญเรื่องอาวุโส เห็นได้ว่าแม้เป็นพี่น้องกันก็เรียกชื่อกันไปเลย ซึ่งเราจะรู้จริง ๆ ว่าใครอายุมากกว่าใคร ก็ต่อเมื่อมีการระบุว่าใครเกิดก่อนเกิดหลัง แต่หากไม่ได้ระบุชัดเจน และต้องแปลเป็นภาษาที่มีบริบททางวัฒนธรรม เรื่องความเป็นพี่เป็นน้องเช่นภาษาไทย ก็ต้องใช้การตีความจากเนื้อหา หรือบทสนทนา หรือสิ่งใดก็ตามที่สามารถบอกเป็นนัยได้ เป็นต้น ซึ่งประเด็นเรื่องพี่หรือน้องนี้ แทบจะเป็นปริศนาข้อแรกที่ นักแปลภาษาอังกฤษเป็นไทยทุกคนต้องเผชิญเลยทีเดียว สำหรับเรื่อง Anne of Green Gables นี้ก็เช่นกันค่ะ ในตอนที่ ผู้แปลอ่านเพื่อความเพลิดเพลินครั้งแรกเมื่อหลายสิบปีก่อน ตอนนั้นไม่ได้ติดใจสงสัยว่าระหว่างแมทธิวกับมาริลลาใครเป็นพี่เป็นน้อง แต่ครั้นต้องลงมือแปลจริง ๆ ปริศนาข้อแรกของคำว่า brother / sister ก็กลับมา ผู้แปลจึงนั่งอ่านทบทวนเล่มหนึ่งทั้งเล่มก่อนลงมือแปล ก็พบว่าไม่มี การระบุปีเกิดใด ๆ ของทั้งคู่ จะมีก็เพียงคำพูดของมาริลลาที่พูดกับมิสซิสลินด์ว่า “แมทธิวเขาอายุหกสิบแล้ว และยังมีเรื่องหัวใจอีก” ซึ่งเป็นคำพูดแสดงความห่วงใย แต่ก็ยังไม่ชัดเจนว่าคนพูดอายุมากกว่าหรือน้อยกว่าผู้ถูกพูดถึง ซึ่งหากจะตีความว่า มาริลลาพูดในฐานะน้องสาวที่ห่วงพี่ชายที่อายุมากแล้วก็มีความเป็นไปได้สูงทีเดียว หรือในทางกลับกัน พี่สาวห่วงน้องชายที่อายุเริ่มมาก มีโรคหัวใจ และยังทำงานหนัก ก็มีความเป็นไปได้ที่ใกล้เคียงกัน ขึ้นอยู่กับผู้อ่านว่ารู้สึกอย่างไร ซึ่งเอาเข้าจริง ๆ ผู้แปลก็รู้สึกทั้งสองอย่างเลยค่ะ  แต่ครั้นผู้แปลอ่านอย่างวิเคราะห์ต่อไปอีกเรื่อย ๆ ก็จะเห็นบทบาทของมาริลลา ชัดเจนขึ้นว่าเป็นคนตัดสินใจในเรื่องต่าง ๆ และแมทธิวก็มีความเกรงใจมาริลลาอยู่มาก แม้กระทั่งในตอนที่แมทธิวไปสถานีรถไฟเพื่อรับเด็กผู้ชาย แต่กลับได้เด็กผู้หญิงแทน (คือหนูแอนน์) เขายังคิดว่าถ้ามาริลลาอยู่ตรงนี้ก็ดี จะได้ตัดสินใจว่าต้องทำอย่างไร แต่ในเมื่อมาริลลาไม่ได้อยู่ตรงนี้ และเขาก็ทิ้งเด็กผู้หญิงไว้คนเดียวที่สถานีรถไฟไม่ได้ เขาจึงพาแอนน์กลับบ้านเพื่อรอให้มาริลลาแก้ไขปัญหาทีหลัง ซึ่งบทบาทของ มาริลลาที่ปรากฏเช่นนี้ตลอดเล่มนี่เองทำให้ผู้แปลต้องคิดต่อ เพราะค่านิยม ในสมัยวิคตอเรียนคือเมื่อร้อยกว่าปีก่อน ผู้หญิงยังเป็นรองผู้ชาย และผู้ชายจะมี อำนาจตัดสินใจเหนือกว่าผู้หญิง ซึ่งถ้ามาริลลาเป็นน้องก็น่าจะมีความเกรงใจ แมทธิวซึ่งเป็นพี่ และแมทธิวก็น่าจะมีอำนาจตัดสินใจได้เลยในเรื่องที่ว่าจะ รับเลี้ยงหนูแอนน์หรือไม่รับ แทนที่จะใช้วิธีนิ่งเงียบเพื่อประท้วงมาริลลา เช่น ในเรื่อง(รวมทั้งเรื่องอื่น ๆ อีกมาก) เป็นต้น เมื่อคิดกลับไปกลับมา ท้ายสุด ผู้แปลจึงตัดสินใจให้มาริลลาเป็นพี่ โดยใช้การตีความที่อธิบายข้างต้นเป็นหลัก เมื่อแมทธิวเสียชีวิต ในช่วงสุดท้ายของเล่มหนึ่ง จึงเหลือเพียงมาริลลาที่ยังมีบทบาท ต่อไปอีกยาวนาน และแม้จะมีการกล่าวถึงแมทธิวอยู่เป็นระยะ แต่ก็ไม่สามารถนำมาช่วยตีความในจุดนี้ได้อีกจนกระทั่งจบเล่ม 6 มาริลลาในบทแปลของผู้แปล จึงดำรงความเป็นพี่ไปจนจบในชุดรุ่นแอนน์ค่ะ อย่างไรก็ตาม ผู้แปลมาฉุกใจคิดในตอนแปลเล่ม 7 ซึ่งเป็นรุ่นลูกของแอนน์ ในเล่มนี้ แอนน์พูดถึงมาริลลาว่า “มาริลลาอายุ 85 แล้ว” ซึ่งนับเป็นครั้งแรก ที่มีการกล่าวถึงอายุของมาริลลาชัด ๆ ซึ่งหกเล่มก่อนนี้ไม่มีพูดถึงเลย ดังนั้น หากลองนึกย้อนว่าในตอนที่แอนน์เพิ่งมาอยู่บ้านกรีนเกเบิลส์ แอนน์อายุ 11 ปี และแมทธิวอายุ 60 เมื่อเวลาผ่านไปจนแอนน์เข้าสู่วัย 40 ต้น ๆ ถ้าแมทธิวยังอยู่ก็ต้องอายุราว 90+ แต่ทำไมมาริลลาจึงเพิ่งอายุ 85 ถ้าเช่นนั้นก็ต้องแปลว่ามาริลลาต้องเป็นน้องแมทธิว! โชคดีที่ผู้แปลได้ติดต่องานกับนักวิชาการชาวแคนาดาที่ศึกษางานของ มอนต์โกเมอรีท่านหนึ่งพอดีเมื่อต้นปีนี้เอง จึงมีโอกาสได้ปรึกษาท่าน เพราะรู้สึกว่าถ้าตัวเองตีความผิดพลาดจริงก็ต้องแก้ไขให้ผู้อ่านได้รับทราบ จะปล่อยให้ผิดไปเช่นนั้นไม่ได้ เมื่อเล่าให้นักวิชาการท่านนั้นฟัง ท่านก็ให้ ความเห็นว่าอันที่จริงเรื่องอายุของมาริลลากับแมทธิวไม่ใช่ประเด็นสำคัญ สำหรับวัฒนธรรมแคนาดา และผู้เขียนก็ไม่ได้ระบุเอาไว้ในเล่มแรก หากความเป็นพี่เป็นน้องมีความสำคัญสำหรับบริบททางวัฒนธรรมไทย และผู้แปลจำเป็นต้องใช้คำว่า “พี่” และ “น้อง” การตีความของผู้แปลตาม บริบทก็ไม่สามารถถือว่าผิดเพราะผู้เขียนไม่ได้ระบุอายุมาริลลาไว้ชัดเจน จึงสามารถตีความได้ทั้งสองอย่าง แม้กระทั่งชาวแคนาดาเองก็ยังมีการตีความ ให้มาริลลาเป็น “พี่” เช่นในซีรีส์ Anne with an E ก็ระบุให้มาริลลาเป็น “พี่” (ผู้แปลจำรายละเอียดในซีรีส์ไม่ได้ค่ะ รบกวนคุณผู้อ่านช่วยคอนเฟิร์มด้วยว่าจริงตามนี้หรือไม่) อย่างไรก็ตาม นักวิชาการท่านนั้นให้ความเห็นต่อว่า เมื่อผู้เขียนได้ระบุอายุ ของมาริลลาไว้ในเล่ม 7 และเมื่อบวกลบแล้วเป็นที่แน่นอนว่ามาริลลาอายุ น้อยกว่าแมทธิวหลายปี ประเด็นนี้จึงเป็นเรื่องน่าสนใจในวงวิชาการ เพราะนั่นอาจหมายความว่าผู้เขียนจงใจให้มาริลลามีความ “แหวกขนบ” ค่านิยมวิคตอเรียน คือแม้จะเป็นน้อง แต่ก็ไม่ได้แปลว่านางต้องเป็นรองพี่ชาย และประเด็นนี้ก็จะยังเป็นที่ศึกษากันต่อไปในวงวิชาการ โดยเฉพาะในประเด็น ที่ว่ามอนต์โกเมอรีมีความเป็น Feminist หรือไม่ และมากน้อยเพียงใด ด้วยเหตุนี้ ผู้แปลจึงตั้งใจไว้ว่าจะต้องเขียนเพื่อให้คุณผู้อ่านได้รับทราบ และต้องขออภัยที่ผู้แปลตัดสินใจให้มาริลลาเป็นพี่ตาม “ขนบ” ค่านิยม วิคตอเรียนดังที่ได้อธิบายข้างต้น รวมทั้งขอขอบคุณคุณผู้อ่านอีกครั้งที่ สอบถามมา ทำให้ผู้แปลได้เขียนถึงประเด็นนี้เร็วขึ้น เพราะเมื่อเล่ม 7 วางตลาดก็อาจมีผู้อ่านหลายท่านเกิดความสงสัยเหมือนตัวผู้แปลเอง ตามที่เล่าไปข้างต้นค่ะ อย่างไรก็ตาม ผู้แปลได้แก้ไขต้นฉบับ Anne of Green Gables ให้มาริลลา กลับมาเป็น “น้อง” ตามความตั้งใจของผู้เขียนแล้ว เพราะหาก “แอนน์” เล่มแรกนี้ จะมีโอกาสได้รับการตีพิมพ์ใหม่ในอนาคต ก็จะได้เป็นฉบับที่ถูกต้องสมบูรณ์ขึ้น หากคุณผู้อ่านมีข้อสงสัยหรือข้อแนะนำในจุดใด รบกวนเขียนมาอีกได้เลยนะคะ ผู้แปลขอน้อมรับด้วยความขอบคุณเป็นอย่างยิ่งค่ะ ------------------------------------------------------------------------------------  เพื่อนๆสามารถเข้าไปติดตามเกร็ดความรู้เเละร่วมพูดคุยหรือแลกเปลี่ยนความเห็นกับนักแปลได้ที่ Facebook คุณวรวดี วงศ์สง่า นะคะ
|
BlogGang Popular Award#20
 สมาชิกหมายเลข 4642774
 ฝากข้อความหลังไมค์ Rss Feed  ผู้ติดตามบล็อก : 1 คน [?] | ||||||||||||
