คือ ความเพียรพยายามที่ถูกต้อง

หลวงพ่อธี วิจิตฺตธมฺโม เขียน
พระมหายาจินต์ ธมฺมธโร ป.ธ.๙,สส.ม. แปล


วุธวารวารสิริสวัสดิ์-มานมนัสเปรมปรีดี ที่ ๓๐ กันยายน ๒๕๕๒ ค่ะ


ความเพียรพยายามที่ถูกต้อง เรียกว่า "สัมมัปปธาน"
คำว่า สัมมัปปธานนี้ มี ๔ ประการ


๑. อกุสลานัง ธัมมานัง ปหานาย วายาโม


อกุสลานัง ธัมมานัง - อกุศลธรรมทั้งหลายที่เคยทำ เคยประพฤติมาแล้ว
ปหานาย - เพื่อละให้ขาดนั้น
วายาโม - จงเพียรพยายาม

หมายความว่า บาปอกุศลทั้งหลายที่เคยทำ เคยประพฤติมาแล้ว พยายามละให้ขาด พยายามวางให้ได้ อย่าไปคิด อย่าไปวิตกกังวล


๒. อกุศลานัง ธัมมานัง อนุปปาทาย วายาโม


อกุศลานัง ธัมมานัง - อกุศลธรรมทั้งหลายที่ยังไม่เคยทำ ไม่เคยประพฤติมาก่อน
อนุปปาทาย - เพื่อมิให้เกิดขึ้น มิให้มีขึ้นมานั้น
วายาโม - จงเพียรพยายาม

หมายความว่า บาปอกุศลทั้งหลายที่ยังไม่เคยทำ ไม่เคยประพฤติมาก่อน จงเพียรพยายามเว้นให้ห่างไกล อย่าคิด อย่าทำ


๓. กุสลานัง ธัมมานัง อุปปาทาย วายาโม


กุสลานัง ธัมมานัง - กุศลใหม่ที่ยังไม่เคยได้ ไม่เคยกระทำมาก่อน
อุปปาทาย - เพื่อให้เกิดขึ้นให้มีขึ้น
วายาโม - จงเพียรพยายาม

หมายความว่า กุศลใหม่ที่ยังไม่เคยทำ ไม่เคยประพฤติมาก่อน จงเพียรพยายามให้มีขึ้นเกิดขึ้นมาให้ได้


๔. กุสลานัง ธัมมานัง ภิยโย ภาวนาย วายาโม


กุสลานัง ธัมมานัง - กุศลเก่าที่เคยทำ เคยประพฤติมาแล้ว
ภิยโย ภาวนาย - เพื่อให้เจริญงอกงามไพบูลย์ยิ่งๆ ขึ้นไป
วายาโม - จงเพียรพยายาม

หมายความว่า กุศลเก่าที่เคยทำ เคยประพฤติมาแล้ว จงเพียรพยายามประคับประคอง รักษาไว้ อย่าให้เสื่อม


สัมมัปปธาน ๔ : อธิบาย


๑. อกุศลเก่าเพียรละ


คำว่า อกุศล หมายถึงจิตอกุศลทั้งหลาย
หมู่สัตว์ ทั้งเทวดาและมนุษย์ทุกคนเคยประพฤติ
เคยประกอบอกุศลมาด้วยกันแล้วทั้งนั้น
ไม่มีอกุศลใดเลยที่ไม่เคยกระทำมาก่อน

จิตอกุศลเหล่านี้ประกอบด้วย

๑. โลภจิต คือจิตที่ประกอบด้วยโลภะ ๘ ดวง
๒. โทสะจิต คือจิตประกอบด้วยโทสะ ๒ ดวง
๓. โมหจิต คือจิตที่ประกอบด้วยโมหะ ๒ ดวง


อกุสลจิต ทั้ง ๑๒ ดวงนี้ ไม่มีใครเลยที่ไม่เคยประพฤติ
ไม่เคยทำ หรือไม่เคยมีมาก่อน
สิ่งที่เคยทำมาแล้วนี้ ให้พยายามละเสียให้ได้
อย่าคิด อย่าพูด อย่ากระทำอีกต่อไป


๒. อกุศลที่ไม่เคยทำ พยายามหลีกเร้นให้ไกล
อย่าคิด อย่าทำ การเพียรระมัดระวัง และหลีกเว้น
หรือป้องกันมิให้อกุศลใหม่เกิดขึ้นมาได้อีกนั้น
ถือว่าเป็นหน้าที่ ที่จำเป็นจะต้องเพียรพยายามทำให้ต่อเนื่อง


กราบนมัสมาด้วยความเคารพ


วุธวารสิริสวัสดิ์-มนัสมานรมเยศ ที่มาอ่านอุดมมงคลนี้ค่ะ