บทที่ 3.
ว่าด้วย รัฐโดยเจ้าผูปกครองซึ่งเป็นรัฐผสม



แต่รัฐ โดยเจ้าผู้ปกครองที่ใหม่ คือ สิ่งซึ่งมีความยากลำบาก และ ประการแรก ถ้าหากว่ามันไม่ได้ใหม่ล้วน แต่เป็นเหมือนกับส่วน (จนเราสามารถเรียกส่วนทั้งหมดที่ถูกนำมารวมเข้าด้วยกันอย่างที่เป็นอยู่ได้ว่ารัฐผสม) การเปลี่ยนแปลงของมันในตอนเริ่มต้น เกิดขึ้นจากความยากลำบาก โดยธรรมชาติ ซึ่งมี (ให้เห็นได้) ในรัฐโดยเจ้าผู้ปกครองที่ใหม่ทั้งปวง และ สิ่งนั้นก็คือ การที่มนุษย์เต็มใจเปลี่ยนนายของตนโดยเชื่อว่า [พวกนั้นจะ] ทำให้ [พวกตนเอง] ดีขึ้น และ ความเชื่อนี้ทำให้พวกเขาจับอาวุธต่อต้านบรรดานายเดิม ซึ่งพวกเขาหลอกตัวพวกเขาเองโดยการนี้ เพราะว่าจากนั้นพวกเขาก็จะประสบว่าพวกเขาได้รับสิ่งที่เลวกว่าเดิมเสียอีก นั่นเป็นผลมาจากความจำเป็นโดยธรรมชาติและปกติอีกประการหนึ่ง และ สิ่งนั้นก็คือ เจ้าผู้ปกครองจำเป็นต้องทำอันตรายต่อบรรดาผู้ที่เขาได้กลายเป็นเจ้าผู้ปกครองคนใหม่เสมอ และ ทำอันตรายพวกนั้นด้วยทหารม้าหนัก และ ด้วยการทำร้ายอื่นๆอันเหลือคณานับ ที่การได้มาซึ่งสิ่งที่ใหม่ชักนำติดตามมาด้วย โดยวิธีการนี้ ท่าน ก็จะมีคนทั้งปวงซึ่งท่านได้ทำอันตรายในการยึดรัฐโดยเจ้าผู้ปกครองนั้นมาเป็นศัตรู และ ท่านก็จะไม่สามารถคงรักษาผู้ซึ่งได้นำท่านไปไว้ที่นั้นให้คงเป็นมิตรต่อไปได้ เพราะท่านไม่สามารถที่จะทำให้พวกเขาพึงพอใจในแบบวิธีการที่พวกเขาคาดหวัง และ โดยการที่ท่านไม่สามารถใช้การบำบัดที่เข้มแข็งต่อพวกเขา เพราะท่านมีข้อผูกพันกับพวกเขา เพราะต่อให้มีกองทัพที่เกรียงไกรที่สุด บุคคลนั้นก็ยังคงจำต้องได้รับความสนับสนุนจากผู้ที่อาศัยอยู่ในดินแดนนั้น จึงจะเข้าไปได้ ด้วยเหตุเหล่านี้ พระเจ้าหลุยส์ที่ 12 กษัตริย์แห่งฝรั่งเศสจึงได้ยึดและสูญเสียมิลานไปอย่างรวดเร็ว และ ในครั้งแรกที่ฝรั่งเศสสูญเสียมิลานไปนั้น กำลังของลูโดวิโกเอง ก็เพียงพอที่จะเอามิลานคืนไปจากพระองค์ เพราะว่าประชาชนผู้ซึ่งได้เปิดประตูเมืองให้แก่พระองค์นั้น เมื่อได้พบว่าพวกเขาถูกหลอกลวงในความความเห็นของพวกเขาถึงสิ่งที่ดีในอนาคตที่พวกเขาได้คาดหวังไว้ ก็ไม่อาจอดทนกับข้อรบกวนของ [ เจ้าผู้ปกครอง ] คนใหม่ได้

เป็นความจริงอย่างยิ่งว่า เมื่อได้ดินแดนที่เคยก่อการกบฏกลับคืนมาเป็นครั้งที่สองแล้ว มันก็จะสูญเสียไปอีกด้วยความยากลำบา มากขึ้น เพราะผู้ปกครอง ถือ เอาโอกาสที่พวกนั้นเคยก่อกบฏ มีความใส่ใจกับพวกนั้นน้อยลง แต่ทำให้ตนเองมั่นคง ด้วยการลงโทษผู้กระทำผิด เปิดโปงผู้ต้องสงสัย และ เสริมแต่งให้กับตนเอง ในส่วนที่ตนอ่อนแอที่สุด โดยแบบวิธีการนี้ เพื่อให้ [กษัตริย์แห่ง] ฝรั่งเศสสูญเสียมิลานไปเป็นครั้งแรกนั้น ดุ๊กลูโดวีคนเดียว เพียงแต่ส่งเสียงที่ชายแดนก็เป็นการเพียงพอแล้ว แต่เพื่อที่จะให้พระองค์สูญเสียมันไปเป็นครั้งที่สองนั้น จำเป็นที่จะต้องให้โลกทั้งโลก ต่อต้านพระองค์ และ จำเป็นที่กองทัพของพระองค์ต้องถูกทำลาย หรือ ขับออกไปจากอิตาลี นี่เกิดจากสาเหตุที่ได้กล่าวไว้แล้วข้างต้น อย่างไรก็ดี ทั้งครั้งแรกและครั้งที่สอง มิลานได้ถูกแย่งชิงไปจากพระองค์