Bloggang.com : woodchippath : ไตรสิกขาคืออะไร และการเรียนรู้ตามลำดับขั้น

ไตรสิกขาคืออะไร และการเรียนรู้ตามลำดับขั้น

สมัยก่อนเข้าใจแบบนึกเดาเอาเองมาตลอดว่า ไตรสิกขาคือ ศีล สมาธิ ปัญญา เป็นความเข้าใจตื้นๆ เพราะไม่เคยคิดต่อว่า สามเรื่องนี้มาอยู่ในหมวดสิกขานั้น อธิบายอะไร สัมพันธ์กันอย่างไร เหมือนตอบข้อสอบปรนัยวัดความรู้พื้นๆ ถ้าถูกก็จบแค่นั้นเพราะได้คะแนนแล้ว แต่ถ้าตกก็ไม่อยากรู้เฉลยต่อ เพราะข้อสอบปรนัยมักให้เราสนใจแต่คำตอบก็พอ ไม่ต้องสนใจเหตุแห่งคำตอบ

เมื่อเร็วๆนี้ ได้เรียนรู้เพิ่มเติมจากการอ่านและฟังจากครูบาอาจารย์ที่เคารพ ท่านอธิบายว่า ไตรสิกขา คือ การศึกษาธรรมะของพระพุทธเจ้า ประกอบด้วย ศีลสิกขา จิตตสิกขา และ ปัญญาสิกขา อธิบายการศึกษาตามลำดับว่า บุคคลที่มาเรียนรู้ธรรมะนั้นเริ่มจาก เราอาศัยศีลให้ศีลรักษาเราไว้ ไม่ให้ตกเป็นทาสกิเลสหยาบๆ เช่น ไม่ให้เราประทุษร้ายผู้อื่นอันเป็นการเบียดเบียนสร้างกรรมดำไม่หยุด

ศีลรักษากาย วาจา ใจ มีผลให้ จิตนิ่งพอ และพร้อมมาศึกษาการทำงานของจิต เมื่อเราพร้อม (ถ้ารักษาศีล 5 ได้ระยะหนึ่งเราจะรู้สึกเองว่าอยากศึกษาขั้นต่อไป-ความเห็นส่วนตัว) จิตตสิกขาคือ จิตที่ข่มนิวรณ์ได้ คือ จิตที่สามารถต่อสู้กิเลสระดับกลางๆได้ นิวรณ์ก็หมายถึง สิ่งที่กั้นจิตไม่ให้เจริญในทางธรรม 5 ประการ ได้แก่ ความติดในพอใจในความสุขสบาย ความไม่พอใจต่างๆ ความฟุ้งซ่านเรื่อยเปื่อยทางความคิด ความหดหู่เซื่องซึมง่วงเหงา และความสงสัยในสิ่งที่กำลังเชื่อถือและปฏิบัติอยู่

ในขั้นจิตตสิกขานี้คือการศึกษาอบรมจิตในระดับสมถะ คือ เข้าถึงความสงบในระดับชั่วแวบจนถึงสงบนานๆ ถ้าจิตเจริญในทางธรรมต่อได้ จะเข้าสู่การรู้ตามจริง (รู้ไตรลักษณ์-ทุกสิ่งมีเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไป) เจอกิเลสอย่างละเอียด รู้ทันการทำงานที่ลึกซึ้งของจิตแล้ว จนเมื่อปัญญาเกิด ธรรมะปรากฎในจิตเอง เรียกว่าจิตเกิดปัญญา ได้ปัญญาสิกขา คือ เรียนจบหลักสูตรธรรมของพระพุทธเจ้า

อนึ่ง ในทุกศาสนา สอนให้คนทำดีมีศีล รู้จักทำทาน และบางศาสนาสอนการทำสมาธิในระดับสมถะคือมุ่งสู่ความสงบ ความว่าง(ที่ต้องระวังมากในการตีความ) แต่ยังไม่ใช่สิ่งที่น่ายึดถือว่าเป็นความรู้สูงสุด จิตที่เรียนเป็นพุทธ หรือ ตื่นจากความไม่รู้นั้น อยู่ในการเรียนขั้น ปัญญาสิกขา คือ การศึกษาด้วยปัญญา เป็นผลจากที่พระพุทธเจ้าทรงค้นพบหลังจากผ่านการทดลองปฏิบัติตามสมาธิทุกแนวทางในสมัยพุทธกาล จนท่านตรัสรู้ธรรมอันประเสริฐคือเข้าสู่ปัญญาสิกขานี้เอง

สำหรับสัปดาห์นี้ คอลัมน์ "ธรรมะปฏิบัติ" ในนิตยสารธรรมะใกล้ตัวฉบับที่ ๑๙ ได้ลงเรื่อง "วัด" ซึ่งมีตอนที่อธิบายเรื่องไตรสิกขาไว้ด้วยภาษาที่กระชับชัดเจนดี ทำให้เรารู้รู้เรื่องไตรสิกขาตรงขึ้น

คลิกฟังเทศน์ พระอาจารย์ปราโมทย์ ปาโมชโช วันที่ 16 พฤศจิกายน 2549 ตอน 2

คลิกอ่าน ธรรมะใกล้ตัวฉบับที่ ๑๙

คลิกฟังบทความเรื่อง วัด โดย penguin2004

"ธรรมะต้องศึกษาและลงมือปฏิบัติเอง จึงจะเห็นผล"

ธรรมะสวัสดี

Create Date : 05 กรกฎาคม 2550

Last Update : 28 กรกฎาคม 2550 15:18:56 น.

2 comments

Counter : 1642 Pageviews.

ธรรมะสวัสดีครับ
สาธุ ขอบคุณมากครับ ที่นำความสุขสงบเย็นมากฝากครับ

โดย: ลุงกล้วย

วันที่: 5 กรกฎาคม 2550 เวลา:8:40:57 น.

...พี่กิ๋ว พี่ก๋อย พี่ก้อย....สามใบเถา

...มารับบุญวันครบ 3 เดือนของบล๊อคค่ะเหมือนประหนึ่งหนูขึ้นบ้านใหม่ ค๊า ^^

โดย: หนูนีล (นางน่อยน้อย

) วันที่: 5 กรกฎาคม 2550 เวลา:19:18:44 น.