ลูกโลกประดับกางเขน (Globus cruciger)

อาทิตยวารสิริสวัสดิ์ค่ะ




ลูกโลกประดับกางเขน (Globus cruciger)





ลูกโลกสำหรับพระราชพิธีบรมราชาภิเษกของพระเจ้าแผ่นดินแห่งโบฮีเมีย



ลูกโลกประดับกางเขน (Globus cruciger) แปลมาจากภาษาละติน เป็น ลูกกลม (ละติน “Globus”) ที่ด้านบนประดับ (ละติน “gerere” = สวม) ด้วยกางเขน (ละติน “crux”) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ทางคริสต์ศาสนาของความมีอำนาจที่ใช้กันโดยทั่วไป ในยุคกลางและแม้ในปัจจุบันบนเหรียญ

เป็นรูปสัญลักษณ์ หรือเป็นเครื่องราชกกุธภัณฑ์ การใช้ลูกโลกประดับกางเขนเป็นสัญลักษณ์ความมีอำนาจของพระเยซู (กางเขน) บนโลกมนุษย์ (ลูกกลม) ที่ใช้ถือโดยประมุขของอาณาจักรบนโลก

หรือในทางสัญลักษณ์โดยเทวดา เมื่อถือโดยพระเยซูเองในรูปสัญลักษณ์ในศิลปะตะวันตกก็จะเรียกว่า “Salvator Mundi” (พระมหาไถ่แห่งโลก)

ประวัติ

ลูกโลกประดับกางเขนใช้ในจักรวรรดิไบแซนไทน์ดังที่เห็นบนเหรียญของจักรพรรดิเลออนเทียส (Leontius) ราว ค.ศ. 705 การใช้ลูกโลกประดับกางเขนที่มีหลักฐานให้เห็นเป็นครั้งแรกใช้กันในคริสต์ศตวรรษที่ 5

หรืออาจจะตั้งแต่ระหว่างปี ค.ศ. 395 ถึงปี ค.ศ. 408 บนด้านหลังของเหรียญของจักรพรรดิอาร์เคดิอัส แต่ที่ทราบแน่นอนคือเมื่อมาถึงปี ค.ศ. 423 พบบนด้านหลังของเหรียญของจักรพรรดิธีโอโดเซียสที่ 2 (Theodosius II)

สัญลักษณ์ทางจักษุของการมีโลกอยู่ในอุ้งมือ (ละติน “orbis terrarum” = กลุ่มประเทศล้อมโลก หรือที่มาของคำว่า “orb”) หรือบางครั้งที่แสดงอำนาจมากกว่านั้นโดยการเหยียบไว้ใต้ฝ่าเท้า

เป็นการสื่ออย่างชัดแจ้งถึงความมีอำนาจที่ใช้กันมาตั้งแต่ในประวัติศาสตร์โบราณก่อนหน้าที่จะคริสต์ศาสนาจะเป็นที่แพร่หลายแล้ว ประชาชนชาวโรมันมีความคุ้นเคยกับลูกโลกเกลี้ยงๆ ที่ไม่ประดับด้วยกางเขนที่ใช้เป็นสัญลักษณ์แทนโลกหรือจักรวาลอยู่แล้ว

และเป็นสิ่งที่จักรพรรดิใช้ เพื่อแสดงความมีอำนาจเหนือสิ่งทั้งสอง เช่นบนเหรียญจากรัชสมัยของจักรพรรดิคอนสแตนตินที่ 1 ที่พบในคริสต์ศตวรรษที่ 4 เป็นพระฉายาลักษณ์ของพระองค์ที่มีลูกโลกอยู่ในอุ้งพระหัตถ์

และจากรัชสมัยของจักรพรรดิเฮเดรียน ที่พบในคริสต์ศตวรรษที่ 2 เป็นรูปเทพเซลัสยืนเหยียบโลกด้วยเท้าข้างหนึ่ง

เมื่อคริสต์ศาสนาเริ่มเป็นที่แพร่หลายอย่างกว้างขวางขึ้นในคริสต์ศตวรรษที่ 5 ก็มีการเติมกางเขนขึ้นบนลูกโลกที่กลายมาเป็น “ลูกโลกประดับกางเขน” ที่เป็นสัญลักษณ์ของพระเจ้าของคริสต์ศาสนาที่มีอำนาจเหนือทุกอย่างในโลก

ตามการใช้ทางสัญลักษณ์ทางคริสต์ศาสนาพระจักรพรรดิหรือพระมหากษัตริย์จะเป็นผู้ถือโลกในอุ้งพระหัตถ์แทนพระเป็นเจ้า แต่สำหรับผู้ที่มิได้นับถือศาสนาคริสต์ ผู้ที่คุ้นเคยกับลูกโลกของผู้นอกศาสนา (pagan orb) การใช้ “ลูกโลกประดับกางเขน” ก็เป็นการประกาศถึงชัยชนะของสถาบันคริสต์ศาสนา

ในการสร้างรูปสัญลักษณ์ในยุคกลาง ขนาดของสิ่งที่แสดงบ่งถึงความสัมพันธ์ของความสำคัญต่อกัน ของสิ่งที่ปรากฏในสัญลักษณ์รอบข้าง ลูกโลกจะมีขนาดเล็ก และประมุขหรือเทพจะมีขนาดใหญ่กว่า

เพื่อที่จะเน้นความสำคัญขององค์ประกอบแต่ละอย่าง แม้ว่าจะเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจเหนืออาณาจักรโลกแต่การใช้ก็จำกัดอยู่ในหมู่ประมุขของเพียงไม่กี่ราชอาณาจักรเท่านั้น


ขอขอบคุณ วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
ขอขอบคุณ คุณ VitVit เจ้าของข้อมูลและภาพ


อาทิตยวารวรสวัสดิ์ -โสมนัสสวัสดิ์สิริ ที่มาอ่านค่ะ

Create Date : 29 พฤศจิกายน 2552		0 comments
Last Update : 30 พฤศจิกายน 2552 9:28:37 น.
Counter : 2203 Pageviews.
Share Tweet