100 ปี สำมะโนประชากรไทย

100 ปี สำมะโนประชากรไทย
ทุกข้อมูลเพื่อประโยชน์ของทุกคน

และแล้ว...วันพรุ่งนี้ 1 กันยายน 2553 ก็จะถึงช่วงเวลาสำคัญที่ผู้อาศัยอยู่บนผืนแผ่นดินไทยทุกคนจะได้ร่วมกันให้ ข้อมูลในการทำ “สำมะโนประชากรและเคหะ”...เฉกเช่นเดียวกับอีกกว่า 200 ประเทศในโลก

สำมะโนประชากรและเคหะ เป็นการรวบรวมข้อมูลประชากรและที่อยู่อาศัยของประชากรทุกคนในประเทศตามที่ เป็นอยู่จริง ซึ่งมีการจัดทำขึ้น ทุก 10 ปี นับตั้งแต่สมัยสุโขทัย อยุธยา เรื่อยมาจนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นได้มีการประมาณจำนวนพลเมืองที่มี อยู่ตามหัวเมืองต่าง ๆ เพื่อจะได้รู้กำลัง ไพร่พลในราชอาณาจักร โดยเริ่มจัดทำในรูปแบบสมัยใหม่ขึ้นใน รัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ในปี พ.ศ. 2448 เพื่อนับจำนวนผู้คนในพื้นที่ต่าง ๆ เรียกว่า การทำ “บัญชีพลเมือง” พระองค์ทรงติดตามให้จัดทำจนครบถ้วนทุกมณฑลและ นำเสนอเป็นรายงานอย่างเป็นทางการครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2453

ในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ 9 พระองค์ทรงสนพระราชหฤทัยและทรงตระหนักในความสำคัญของการจัดทำสำมะโนประชากร เป็นอย่างยิ่ง ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชวโรกาสให้คณะเจ้าหน้าที่สำนักงานสถิติแห่งชาติ เข้าเฝ้าฯ เพื่อกราบบังคมทูลสัมภาษณ์ในการจัดทำสถิติและการจัดทำสำมะโนประชากรถึง 2 ครั้ง คือ ในปี พ.ศ. 2533 และปีพ.ศ. 2543

สำมะโนประชากรและเคหะของประเทศไทย ครั้งที่ 1-5 นั้น จัดทำโดยกระทรวงมหาดไทย จากนั้นดำเนินการโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ครั้งนี้ในปี พ.ศ.2553 นับเป็นครั้งที่ 11 และเป็นวาระครบรอบ 100 ปี โดยจะ เริ่มเก็บข้อมูลพร้อมกันทั่วประเทศในวันที่ 1-30 กันยายน 2553 ที่จะถึงนี้

จีราวรรณ บุญเพิ่ม ผู้อำนวยการสำนักงานสถิติ กล่าวถึง การทำสำมะโนประชากร และเคหะให้ฟังว่า เปรียบเสมือนภาพนิ่งของคนที่อาศัยอยู่จริงในพื้นที่ต่าง ๆ ของประเทศไทย ที่แสดงให้เห็นว่า มีคนวัยใดบ้าง เพศใดบ้าง มีเด็กอยู่เท่าไร มีการศึกษาอยู่ในระดับใด ซึ่งข้อมูลเหล่านี้จะช่วยในการตัดสินใจของรัฐบาลและผู้บริหาร ในการวางแผนนโยบายและโครงการต่าง ๆ ที่จะมีผลต่อชีวิต ความเป็นอยู่ของประชาชนที่ตรงตามความต้องการมากขึ้น

“ข้อมูลที่ได้จากสำมะโนประชากรและเคหะ ในส่วนของขนาด การกระจายตัว หรือลักษณะของประชากร เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการประเมินการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ อาทิ ประมวลผลออกมาในพื้นที่หนึ่งมีเด็กจำนวนมาก จำเป็นจะต้องมีโรงเรียนและครู วัคซีนให้เพียงพอ แล้วตอนนี้เพียงพอแล้วหรือยังนอกจากภาครัฐแล้ว ภาคเอกชน ยังสามารถใช้ข้อมูลที่ได้เพื่อ นำไปตัดสินใจได้ด้วย เช่น การตั้งร้านค้า การผลิตสินค้า”

การทำสำมะโนประชากรและเคหะในครั้งนี้จะทำกัน อย่างไร พนิดา พูลพังงา เจ้าพนักงานสถิติชำนาญงาน สำนักงานสถิติแห่งชาติ เล่าถึงขั้นตอนการทำงานให้ฟังว่าการเข้ามาเป็นเจ้าหน้าที่ในการ ทำสำมะโนประชากรในครั้งนี้ สำนักงานสถิติแห่งชาติ จะรับสมัครเจ้าหน้าที่ที่ทำงานในสำนักสถิติที่อยู่ในพื้นที่นั้น ๆ อาทิ เขตลาดพร้าว ก็จะรับสมัคร เจ้าหน้าที่ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เขต ลาดพร้าว ซึ่งเจ้าหน้าที่ทุกคนที่ลงพื้นที่ทำสำมะโนประชากรในครั้งนี้จะมีชื่อว่าคุณ “มาดี” โดยจะแบ่งเป็น เจ้าหน้าที่ระดับวิชาการ คือ บุคคลที่ทำงานในสำนักงานสถิติ ที่มีวุฒิการศึกษาตั้งแต่ปริญญาตรีขึ้นไป กับ พนักงานแจงนับ ผู้มีวุฒิการศึกษามัธยมศึกษาปีที่ 3 ขึ้นไป

ก่อนที่คุณมาดีจะลงพื้นที่ปฏิบัติ จะต้องมีการฝึกอบรมก่อนเป็นเวลา 4 วัน โดยเจ้าหน้าที่ระดับวิชาการ จะอบรมก่อนในวันที่ 17-20 สิงหาคม 2553 ส่วนพนักงานแจงนับ จะอบรมในวันที่ 24-27 สิงหาคม 2553

ในส่วนของการอบรมนั้น จะมีการแนะนำความเป็นมาของโครงการสำมะโนประชากรและเคหะ จากนั้นจะเป็นส่วนของรายละเอียดในแบบสอบถามที่จะต้องทำความเข้าใจ เพราะจะใช้ในการลงพื้นที่ไปสัมภาษณ์ประชาชน ซึ่งมีอยู่ 2 แบบด้วยกัน เอกสารในส่วนแรกเรียกว่า แบบ สปค.1 หรือ แบบนับจดเป็นเอกสารสีเขียว ซึ่งจะมีการบันทึก 1 ครัวเรือน ต่อ 1 บรรทัด เป็นข้อมูลพื้นฐาน อาทิ ประเภทของครัวเรือน ประเภทที่อยู่อาศัย จำนวนสมาชิกในครัวเรือนทั้งที่อยู่ประจำและชั่วคราว ส่วนอีกแบบหนึ่งเรียกว่า แบบ สปค.2 หรือ แบบแจงนับ จะเป็นเอกสารสีฟ้า ภายในเป็นข้อมูลต่าง ๆ ที่มีรายละเอียดมากขึ้น เกี่ยวกับ อายุ อาชีพ สัญชาติ การศึกษา การทำงาน การอ่านออกเขียนได้ การย้ายถิ่น ความพิการ ฯลฯ โดยจะเป็นข้อมูลทั่วไป ไม่มีคำถามที่ยุ่งยากแต่ประการใด โดย 1 ครัวเรือน ต่อ 1 เล่ม ส่วนวันสุดท้าย จะมีการลงพื้นที่จริงเพื่อทดลองสัมภาษณ์จะได้สร้างความคุ้นเคย

“การทำสำมะโนประชากรและเคหะ จะทำทุกคน ทุกพื้นที่ ทุกตารางนิ้ว ของประเทศไทย โดยจะมีเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่กันไปเป็นคู่ พร้อมกับแผนที่ที่จัดทำขึ้นจากฝ่ายแผนที่ของทางสำนักงานสถิติ ซึ่งจะแบ่งพื้นที่รับผิดชอบคู่ละ 2 อีเอ (EA) โดย ใน 2 อีเอ จะมี พื้นที่รับผิดชอบประมาณ 150 ครัวเรือน”
การทำ สำมะโนประชากรและเคหะ จะต้องดูจากสิ่งปลูกสร้างด้วย ฉะนั้น เมื่อเจ้าหน้าที่ได้แผนที่มาแล้วจะต้องสำรวจดูด้วยว่าในพื้นที่ที่รับผิดชอบ มีสะพาน มีพื้นที่จัดสร้างเป็นเพิงที่นอน หรือ จัดพื้นที่เป็นที่อยู่หรือไม่ ถ้ามีจะต้องเข้าไปสำรวจด้วยว่ามีคนอาศัยอยู่หรือไม่ รวมทั้ง เรือแพ ถ้ำ และรถที่ทำเป็นบ้าน จำเป็นจะต้องขอข้อมูลจากกลุ่มคนเหล่านั้นด้วยทั้งหมด

“การปฏิบัติงานภาค สนาม เจ้าหน้าที่จะเดินไปเคาะประตูบ้านจากนั้นจะแสดงตน สิ่งแรกที่ประชาชนจะสังเกตได้ คือ เจ้าหน้าที่จะสวมเสื้อแจ๊ก เกต และหมวกสีชมพู พร้อมด้วยสะพายกระเป๋าสำรวจสำมะโนประชากรสีดำ มีบัตรประจำตัวในการทำสำมะโนประชากรและเคหะคล้องคอทุกคน และที่สำคัญ คือ หนังสือขอความร่วมมือของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ในการทำสำมะโนประชากรและเคหะ ซึ่งตรงนี้ประชาชนสามารถตรวจสอบได้”

สำหรับช่องทางการให้ข้อมูลสำมะโนประชากรและเคหะ ในครั้งนี้ ได้จัดเตรียมไว้ 4 วิธีด้วยกัน พนิดา อธิบายเพิ่มเติมว่า หลังจากที่แสดงตัวเรียบร้อยแล้ว จะให้รายละเอียดในการตอบแบบสอบ โดยวิธีแรกเป็นการ สัมภาษณ์ ซึ่งถือเป็นวิธีหลักในการเก็บข้อมูลครั้งนี้ โดยเจ้าหน้าที่จะเป็นผู้ถามซึ่งจะชี้แจงรายละเอียดในแต่ละคำถามให้ฟัง

หากไม่สะดวกในการให้ข้อมูลแก่พนักงาน ประชาชนสามารถใช้วิธี การกรอกข้อมูลเองได้ โดยเอกสารที่จะต้องกรอกเรียกว่า สปค.2/1 เมื่อกรอกเสร็จแล้วส่งกลับคืนทางไปรษณีย์หรือนัดหมายให้เจ้าหน้าที่ไปรับคืน ส่วนวิธีต่อมา คือ การให้ข้อมูลทางอินเทอร์เน็ต ซึ่งทางเจ้าหน้าที่จะแจ้งรหัสให้ทราบ สุดท้าย การให้ข้อมูลทางโทรศัพท์ โดยจะมีเจ้าหน้าที่ของสำนักงานสถิติคอยรับโทรศัพท์ในส่วนนี้ ในวันและเวลาราชการ

สำหรับปัญหา พนิดา กล่าวว่า อาจเกิดขึ้นบ้าง ในส่วนของประชาชนต่างจังหวัดที่เป็นชาวบ้านจะไม่ค่อยมีปัญหา จะได้รับความร่วมมือเป็นอย่างดี แต่จะมีบ้างในประชาชนบางกลุ่ม อาจเป็นเพราะในยุคสมัยนี้เวลาเป็นเงินเป็นทอง ต้องทำงานแข่งกับเวลา จึงทำให้ความร่วมมือในการตอบสัมภาษณ์มีน้อย หรือไม่มีเวลาในการให้ข้อมูล รวมถึง บางคนมีโลกส่วนตัวสูงไม่อยากให้ใครมายุ่ง มารับรู้เรื่องของตน หรือต้องการความเป็นส่วนตัว ไม่อยากบอก

“ในความเป็นจริง การทำสำมะโนประชากรและเคหะ ไม่ได้ต้องการเข้าไปล่วงเกินความเป็นส่วนตัวของบุคคล เพียงแต่ต้องการข้อมูลพื้นฐานตามความเป็นจริง ณ ปัจจุบัน ซึ่งหมายถึงตั้งแต่วันที่ 1 ก.ย. 2553 ของประชากรทั่วประเทศ โดยสำนักงานสถิติฯ ได้เน้นย้ำความสำคัญของการรักษาความลับของข้อมูลส่วนบุคคลในทุกขั้นตอน โดยจะนำข้อมูลของบุคคลและครัวเรือนทั้งหมดมารวมกันแล้ววิเคราะห์และนำเสนอ เป็นภาพรวม โดยไม่ได้เกี่ยวโยงถึงบุคคลหรือครัวเรือนใด จึงอยากให้มั่นใจได้ว่า ข้อ มูลที่เป็นทุกคำตอบจะไม่มีการรั่วไหลจนทำให้เกิดผลเสียหายต่อบุคคลใดอย่าง เด็ดขาด”

ผอ.สำนักงานสถิติ กล่าวถึงความเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นจากการทำสำมะโนประชากรในครั้งนี้ว่า ที่น่าสนใจ คือ เรื่องการจัดอัตรากำลังคน โดยจะต้องมีการพัฒนาศักยภาพของคนรุ่นใหม่ เพราะประเทศไทยมีความชัดเจนว่าตอนนี้กำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ รวมทั้ง การนำเทคโนโลยีด้านต่าง ๆ เข้ามาใช้ให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด โดยใช้กำลังคนน้อย แต่ต้องได้ผลผลิตสูงขึ้น เป็นการเพิ่มมูลค่าขึ้น จะได้มีงบประมาณเพียงพอที่จะมาเลี้ยงดูกลุ่มคนผู้สูงอายุเหล่านั้น รวมทั้ง ต้องมี นโยบายในการใช้แรงงานต่างด้าวที่ชัดเจน ไม่ใช่ปล่อยให้กลไกตลาดเป็นตัวกำหนดอย่างเดียว เพื่อความมั่นคงและเสถียรภาพของประเทศ

“ทุกคนที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย เปรียบเสมือน เป็นครอบครัวเดียวกันแล้ว การที่ครอบครัวจะเดินไปข้างหน้าได้นั้น จำเป็นที่จะต้องรู้ว่ามีสมาชิกอยู่เท่าไร เป็นอย่างไรกันบ้าง ซึ่งการทำสำมะโนประชากรจะทำได้ครบถ้วนและสมบูรณ์ได้นั้นย่อมไม่ใช่เรื่อง ง่าย แต่ก็เป็นงานยากที่ให้ผลตอบแทนที่คุ้มค่ามหาศาล เพียงแค่ทุกคนให้ความร่วมมือโดยการให้ข้อมูลตามความเป็นจริง เพื่อจะได้นำมาใช้วางแผนและนโยบายในการพัฒนาประเทศได้อย่างมีคุณภาพต่อไป ซึ่งประโยชน์ที่ได้จะตกอยู่กับประชาชนทุกคนนั่นเอง”

พร้อมที่จะเป็นส่วนหนึ่งในจำนวนประชากรของประเทศ ไทยแล้วหรือยัง !!.

ที่มา...เดลินิวส์

Create Date : 31 สิงหาคม 2553 Last Update : 31 สิงหาคม 2553 10:45:10 น. Counter : 656 Pageviews.		0 comments
Share Tweet